Lêng-tek-chhī (Hàn-jī: 寧德市) tī Tiong-hôa jîn-bîn kiōng-hô-kok Hok-kiàn-séng ê tang-pak iân-hái, sī Hok-kiàn-séng koán-hatê chi̍t-ê tē-kip-chhī, kah bân-lâm siong-tùi, si̍p-koàn kiò-chòe bân-tang.

Lêng-tek-chhī
—  Tē-kip-chhī  —
宁德市
Lêng-tek-chhī tī Hok-kiàn-séng ê ūi-tì ê uī-tì
Lêng-tek-chhī tī Hok-kiàn-séng ê ūi-tì ê uī-tì
Lêng-tek-chhī tī Hok-kiàn-séng ê ūi-tì
Lêng-tek-chhī is located in Tiong-kok
Lêng-tek-chhī
Lêng-tek-chhī
Lêng-tek-chhī tī Tiong-kok ê ūi-tì
Keng-hūi-tō͘: 26°40′N 119°31′E / 26.667°N 119.517°E / 26.667; 119.517
Kok-ka  Tiong-kok
Séng Hok-kiàn
Chèng-hú só͘-chāi Chio-siâⁿ-khu
Bīn-chek
 - Lóng-chóng 13,452 km2
Jîn-kháu (2010)
 - Lóng-chóng 2,821,996 lâng
 - Bi̍t-tō͘ 209.8/km2
Sî-khu Tiong-kok Piau-chún Sî-khu (UTC+8)
Iû-piān hō-bé 352000, 355000
Tiān-oē khu-bé 0593
Chhia-pâi hō-bé 闽J
Bāng-chām www.nds.gov.cn

Lâm-pō͘ liân-chiap Hok-chiu, pak-pō͘ liân-chiap Chiat-kang, sai-pō͘ liân-chiap Lâm-pêng, tang-pō͘ sī Tang-hái, sī Hok-kiàn lî Tn̂g-saⁿ-kak chòe-kīn ê tē-kip siâⁿ-chhī. Choân-chhī chit-kú koán-hat Chio-siâⁿ (蕉城) 1-ê khu, Hâ-phó͘ (霞浦), Chià-êng (柘榮), Siū-lêng (壽寧), Kó͘-chhân (古田), Pêng-lâm (屏南), Chiu-lêng (周寧) 6-ê koān kah Hok-an (福安), Hok-téng (福鼎) 2-ê chhī.

Le̍k-Sú siu-kái

Siōng-kó͘ kàu Gō͘-tāi siu-kái

Lêng-tek kó͘-tāi sī Chhit-bân-tē (七閩地), sio̍k Tiong-kok tang-lâm iân-hái ìn-tô-bûn-hòa (印陶文化) hē-thóng. Kū-chio̍h-khì sî-tāi bān-kî í-keng ū jîn-lūi ê oa̍h-tāng.

  • Chìn thài-khong 3-nî (282-nî) khai-sí siat koān, oe̍h Hâu-koan-koān (侯官縣) 溫麻船屯 siat Un-bâ-koān (溫麻縣), sio̍k Chìn-an-kūn (晉安郡).
  • Sûi khai-hông (開皇) 9-nî (589-nî) thiat-siau Un-bâ-koān (溫麻縣) ji̍p Goân-hong-koān (原豐縣).
  • Tn̂g bú-tek (武德) 6-nî (623-nî) kóe-sêng Tn̂g-khoe-koān (長溪縣), sio̍k Choân-chiu (chiu-tī tī chit-kú ê Hok-chiu); Tn̂g khai-sêng (開成) nî-kan (836~840-nî), chiong Tn̂g-khoe-koān ê Lêng-chhoan (寧川) kah Kó͘-chhân-koān (古田縣) tang-pak oe̍h-sêng Kám-tek-tiûⁿ (感德場).
  • Gō͘-tāi (五代) sî-kî, Āu-tn̂g (後唐) Tn̂g-heng (長興) 4-nî (933-nî) seng koān, chhú Lêng-chhoan ê “Lêng, Kám-tek ê “Tek” ha̍p-chheng ûi Lêng-tek-koān, sio̍k Tn̂g-lo̍k-hú (長樂府).

Sòng-Goân-Bêng-Chheng Sî-kî siu-kái

  • Sòng-tiâu sûn-iū (淳祐) 5-nî (1245) cheng-siat Hok-an-koān (福安縣), kah Tn̂g-khoe (長溪), Lêng-tek (寧德) ké sio̍k Hok-chiu (福州).
  • Goân-tiâu chì-goân 23-nî (1286-nî) Tn̂g-khoe-koān seng-ûi Hok-lêng-chiu (福寧州), koán-hat Hok-an (福安), Lêng-tek (寧德) 2-ê koān, sio̍k Hok-chiu-lō͘ (福州路).
  • Bêng-tiâu hông-bú 2-nî (1369) Hok-lêng-chiu (福寧州) kàng-ûi koān, sêng-hòa (成化) 9-nî (1473) hoe-ho̍k Hok-lêng-chiu (福寧州).
  • Chheng-tiâu iong-chèng (雍正) 13-nî (1735-nî) Hok-lêng-chiu (福寧州) seng-ûi Hok-lêng-hú (福寧府), koán-hat Lêng-tek-koān (寧德縣), hú-tī siat Hâ-phó͘-koān (霞浦县). Tâng-nî Kiàn-lêng-hú (建寧府) ê Siū-lêng-koān oe̍h hō͘ Hok-lêng-hú (福寧府). Kiân-liông (乾隆) 4-nî (1739) cheng-siat Hok-téng-koān (福鼎縣), kiōng-tông koán-hat Hâ-phó͘ (霞浦), Hok-an (福安), Lêng-tek (寧德), Hok-téng (福鼎), Siū-lêng (壽寧) 5-ê koān, Chheng-tiâu āu-bé sio̍k Lêng-hok-tō (寧福道).

Tiong-hôa Bîn-kok Sî-kî (1912-1949) siu-kái

Bîn-kok 2-nî (1913-nî), hùi hú () tì tō (), Lêng-tek-koān sio̍k Tang-lō͘-tō (東路道) (1914-nî í-āu kóe-chheng Bân-hái-tō (閩海道), tō-sú (道署) chù Bân-hâu-koān (閩侯縣).

Bîn-kok 14-nî (1925-nî), Hok-kiàn-séng bîn-kok chèng-hú sêng-li̍p. Choân-séng si̍t-hêng séng, koān 2-kip chéng-koân, Leng-tek-koān ti̍t-sio̍k séng koán-hat.

Bîn-kok 22-nî (1933-nî) 11-ge̍h, kok-bîn-kek-bēng-kun tē-19-lō͘-kun tī Hok-chiu sêng-li̍p Tiong-hôa Kiōng-hô-kok jîn-bîn-kek-bēng-chèng-hú, Hok-kiàn oe̍h-sêng 4-séng 2-chhī, Lêng-tek-koān, Hok-an-koān, Hâ-phó͘-koān, Hok-téng-koān, Siū-lêng-koān sio̍k Bân-hái-séng (閩海省);

Bîn-kok 23-nî (1934-nî) 1-ge̍h, jîn-bîn-kek-bēng-chèng-hú kiat-sok, bân-tang 8-koān hoe-ho̍k séng ti̍t-hat.

Bîn-kok 36-nî (1947-nî), siat-tī hêng-chèng-tok-chhat-kong-sú (行政督察公署), bân-tang chok-ûi tī-1 hêng-chèng-tok-chhat-khu (第一行政督查區), koán-hat Hok-an, Hâ-phó͘-koān, Lêng-tek, Hok-téng, Siū-lêng, Chiu-lêng, Chià-êng 7-koān, choan-sú chù Hok-an-koān it-ti̍t kàu 1949-nî 7-geh lûn-hām.

Tiong-hôa Jîn-bîn Kiōng-hô-kok Sî-kî siu-kái

1949年中共占领后闽东属第三行政督察区,专署地在福安县,辖福安、福鼎宁德霞浦寿宁周宁柘荣七县。1956年划进原属闽侯专区的长乐连江罗源三县,撤柘荣县。1959年划长乐、连江二县归闽侯专区,增进原属南平专区的松溪政和二县。1960年松溪、政和合并为松政县,并于1961年恢复柘荣县。1962年划罗源归福州市,撤销松政县,恢复政和、松溪二县。1970年7月专署由福安县迁驻宁德县(蕉城区),改名福安地区,同年划松溪、政和2县归南平地区。福建省政府将原属闽侯专区的连江、罗源、古田、屏南4县划入福安专区,再次撤销柘荣县。1971年改称宁德地区,同时划松溪、政和二县归建阳地区,增进原属闽侯地区的连江、罗源、古田屏南四县,再次撤销柘荣县(于1975年再次恢复)。1983年4月划连江、罗源为福州市管辖。[1][2]1983年划连江、罗源2县归福州市。1988年宁德县行政升级为宁德市(县级市),福安县和福鼎县也分别于1989年和1995年撤县建市[1]。1999年11月14日,国务院批准:撤销宁德地区和县级宁德市,设立地级宁德市。市人民政府驻新设立的蕉城区。宁德市设立蕉城区,以原县级宁德市的行政区域为蕉城区的行政区域。区人民政府驻八一五中路。宁德市辖原宁德地区的寿宁县、霞浦县、柘荣县、屏南县、古田县、周宁县和新设立的蕉城区。原宁德地区的福安市和福鼎市由福建省直辖。2000年正式撤地设宁德市。

Tē-lí siu-kái

Ūi-tì siu-kái

Tang-po͘ óa-hái, kah Tâi-oân keh-hái siong-bōng, sai-pêng sī Lâm-pêng-chhī, lâm-chiap Hok-chiu-chhī, pak-péng kah Chiat-kang-séng Un-chiu-chhī liân-chiap, tī pak-úi 26°17'─27°41', tang-keng 118°32'─120°52' chi-kan.

Tē-hêng Tē-māu siu-kái

Tē-sè sai-pak-pō͘ khah koân, tang-lâm-pō͘ khah kē, tiong-pō͘ phòng-khí-lâi. Tē-māu í soaⁿ-tē khiu-lêng ûi-chú, kî-kan ū soaⁿ-kan phûn-tē, iân-hái it-tài sī oe̍h-tn̂g ê pin-hái chhiong-chek-pêng-goân, Chiū-hong-soaⁿ kah Thài-bú-soaⁿ soaⁿ-me̍h hun-pia̍t thong-kòe sai-pak-pō͘, tiong-pō͘, kúi-chhuiⁿ bí ê soaⁿ chiok-chōe. Kî-tiong í Siū-lêng-koān Pêng-chiam-soaⁿ chòe-koân (hái-poa̍t 1649 bí). [3]

Hái-e̍k siu-kái

Tang-bīn sī Tâi-oân-hái-kiap, hái-gān-sòaⁿ tn̂g-ta̍t 1046 kong-lí, ū chiâⁿ-chōe ê hái-oan kah hái-tó, hái-e̍k bīn-chek 4.45 bān pêng-hong-kong-lí.

Khoe-liû siu-kái

Khoe-liû iā-chōe, têng-hiān sai-pak kàu tang-lâm ê cháu-hiòng, chòe-tōa ê chúi-hēKau-khoe (交溪), kî-tha chú-iàu khoe-liû koh-ū Pak-chúi-khoe (水北溪), Hè-tâng-khoe (霍童溪) kah Kó͘-chhân-khoe 古田溪). Khu-lāi khoe-liû ê chú-iàu te̍k-tiám sī siōng-liû oe̍h, oan-oan-oat-oat, khoe-chúi lo̍h-chha iā-tōa; hā-liû khoe-bīn khah khoah, chúi-lâu khah bān.

Khì-hāu siu-kái

Sǹg Tiong-a-jia̍t-tài hái-iûⁿ-sèng kòe-hong khì-hāu, kiam-ū soaⁿ-tē khì-hāu, phûn-tē khì-hāu téng-téng chōe-khoán ê khì-hāu te̍k-tiám. Nî-pêng-kin khì-un 13.4~20.2℃, nî-pêng-kin kàng-ú-liōng 1250~2350 hô-bí, bô-sng-kî 235~300 kang[1].

Khu-e̍k Jîn-kháu siu-kái

Hêng-chèng-khu-e̍k siu-kái

Chit-kú koán-hat 1-ê chhī-hat-khu, 2-ê koān-kip-chhī, 6-ê koān[4].

lêng-tek-chhī Hêng-chèng-khu-e̍k Tô͘
Pang-bô͘:Lêng-tek-chhī Hêng-chèng-khu-e̍k Tô͘
Khu-e̍k tāi-bé[5] Khu-e̍k Miâ-chheng Hàn-gí Pheng-im Bīn-chek [6]
(Pêng-hong kong-lí)
Chèng-hú Chù-tē Iû-chèng Pian-bé Hêng-chèng-khu-e̍k[7]
Koe-tō Tīn Hiuⁿ Kî-tiong:
Bîn-cho̍k-hiuⁿ
Ku-úi-hōe Chhun-úi-hōe
350900 Lêng-tek-chhī Níngdé Shì 13452.38 Chio-siâⁿ-khu 352100 13 63 49 9 166 2136
350902 Chio-siâⁿ-khu Jiāochéng Qū 1537.17 Chio-pak-koe-tō 352100 2 10 4 1 30 280
350921 Hâ-phó͘-koān Xiápǔ Xiàn 1715.95 松城街道 355100 2 6 6 3 23 292
350922 Kó͘-chhân-koān Gǔtián Xiàn 2376.62 城东街道 352200 2 7 5 12 275
350923 Pêng-lâm-koān Píngnán Xiàn 1485.34 古峰镇 352300 4 7 7 151
350924 Siū-lêng-koān Shòuníng Xiàn 1425.36 鳌阳镇 355500 5 9 7 196
350925 Chiu-lêng-koān Zhōuníng Xiàn 1047.14 狮城镇 355400 6 3 7 140
350926 Chià-êng-koān Zhèróng Xiàn 544.00 双城镇 355300 2 7 4 112
350981 Hok-an-chhī Fú'ān Shì 1794.47 城北街道 355000 4 13 5 3 46 439
350982 Hok-téng-chhī Fúdǐng Shì 1526.31 桐山街道 355200 3 10 3 2 30 251

Jîn-kháu siu-kái

Lêng-tek-chhī kak khu (koān, chhī) jîn-kháu sò͘-kù
Khu-e̍k-miâ Siông-chū jîn-kháu[8](2010-nî 11-goe̍h) Hō͘-chek jîn-kháu[9]
(2010 nî-bé)
Chóng-kiōng Pí-tāng
(%)
Múi-pêng-hong-kong-lí
Jîn-kháu bi̍t-tō͘
Lêng-tek-chhī 2821996 100 209.78 3370241
Chio-siâⁿ-khu 429260 15.21 279.25 443349
Hâ-phó͘-koān 461176 16.34 268.76 524135
Ko͘-chhân-koān 323700 11.47 136.20 426358
Pêng-lâm-koān 137724 4.88 92.72 184122
Siū-lêng-koān 175874 6.23 123.39 264126
Chiu-lêng-koān 112701 3.99 107.63 201103
Chià-êng-koān 88387 3.13 162.47 103505
Hok-an-chhī 563640 19.97 314.10 647637
Hok-téng-chhī 529534 18.76 346.94 575906

Àn-chiàu 2010-nî tē-6-pái choân-kok jîn-kháu phó͘-cha, choân-chhī siông-chū jîn-kháu ū 2821996 lâng[10], kah tē-5-pái choân-kok jîn-kháu phó͘-cha siong-pí, 10-nî-kan kiám-chió 169262 lâng, hā-kàng 5.66%, nî-pêng-kin hā-kàng-lut sī 0.58%. Tang-tiong, lâm-sèng jîn-kháu ū 1476310 lâng, chiàm 52.31%, lú-sèng jîn-kháu 1345686 lâng, chiàm 47.69%. Chóng-jîn-kháu sèng-pia̍t-pí (í lú-sèng chóe 100) sī 109.71. 0~14 hè jîn-kháu ū 442001 lâng, chiàm 15.66%; 15~59 hè jîn-kháu ū 2004423 lâng, chiàm 71.03%; 60 hè í-siōng jîn-kháu ū 375572 lâng, chiàm 13.31%, tang-tiong 65 hè í-siōng jîn-kháu ū 260288 lâng, chiàm 9.22%.

Choân-chhī siâ-cho̍k jîn-kháu 17 bān (chiàm tiong-kok siâ-chio̍k jîn-kháu ê 1/4, sī choân-kok chòe-tōa ê siâ-chio̍k chū-ku-khu chi-it. Hái-gōa kiâu-pau kah hiong-káng, ò-mn̂g tông-pau chiap-kīn 30 bān lâng.

Hong-giân siu-kái

Thong-hêng bân-tang-gí pak-phiàn tāi-piáu hong-giân Hok-an-ōe, kò-pia̍t só͘-chai káng bân-lâm-gí, phô͘-sian-ōe, kheh-ka-ōe, pak-pō͘ pō͘-hūn tē-khu káng bân-pak hong-giân, Siū-lêng-koān pak-pō͘ káng gô͘-hong-giân, Hok-an-chhī 兰笕 sī kheh-ka hong-giân-tó.

Keng-chè siu-kái

Kong-gia̍p chú-iàu sī khó gōa-tē tâu-chu, lú-iû chu-goân iú-thāi chìn-chi̍t-pō͘ khai-hoat, tī Hok-kiàn-séng siâⁿ-chhī tang-tiong keng-chè hoat-tián chúi-pêng sǹg khah kē.

Lêng-tek-chhī kak khu (koān, chhī) keng-chè sò͘-kù (2010-nî)
Khu-e̍k-miâ Kok-bîn seng-sán chóng-ta̍t (ek kho͘) Jîn-kin kok-bîn seng-sán chóng-ta̍t (kho͘) Pí téng-nî cheng-tióng (%)
Lêng-tek-chhī 738.61 26173 13.3
Chio-siâⁿ-khu 126.82 29541 13.0
Hok-an-chhī 177.17 31435 21.6
Hok-téng-chhī 133.85 25279 15.5
Hâ-phó͘-koān 93.87 20353 12.1
Ko͘-chhân-koān 81.87 25292 12.5
Pêng-lâm-koān 34.38 24967 14.1
Siū-lêng-koān 36.34 20659 14.7
Chiu-lêng-koān 27.23 24161 12.1
Chià-êng-koān 27.08 30633 13.5

Chu-goân siu-kái

Chúi-sán siu-kái

Hái-e̍k khoah, sek-ha̍p 捕捞业; ū khah-tòa bīn-chek ê chhián-hái (9 3400 kong-khéng) kah thoaⁿ-tô͘ 滩涂 (4 3600 kong-khéng), sek-ha̍p chúi-sán ióng-si̍t. Sēng-sán 大黄鱼, 对虾, chio̍h-pan, Jī-to͘ham, 剑蛏 téng hái-bī tin-phín. Ū Tiong-kok chòe-tōa ê 大黄鱼 jîn-kang ióng-si̍t ki-tē.

Lông-lîm-gia̍p siu-kái

  • Lông-gia̍p hong-biān, sēng-sán tê-hio̍h kah si̍t-ēng-khún (食用菌), sī Tiong-kok tiōng-tiám sán-tê-khu kah Tiong-kok sán-liōng chòe-chōe, phín-chéng chòe-choân ê tiōng-iàu si̍t-ēng-khún sán-khu; Chúi-kó chéng-lūi chōe, pí-jū 四季柚, 油柰, 板栗, 芙蓉李, 水蜜桃 kah òaⁿ-se̍k lāi-chi, lêng-géng téng-téng.
  • Lîm-gia̍p hong-biān, choân-khu sim-lîm hok-kài-lu̍t 62.7%, hoa̍t-li̍p-bo̍k (活立木) chóng-thiok-chek-liōng 1527 0000 pêng-hong-bí, ēng-châi-lîm (用材林) bīn-chek 44 0000 kong-khéng.

Lêng-goân siu-kái

  • Chúi-tiān (水電): khó͘ khai-hoat ê chúi-tiān chu-goân ū 1854900 kw, í-keng khai-hoat 420000 kw, kiàn-siat liáu ê tōa-pō͘-hūn sī tiong-sió-hêng chúi-tiān-chām, chòe-tōa ê chng-ki-iông-liōng (400000 kw) ê chúi-tiān-chām sī Hok-an-chhī ê 穆阳溪梯级电站 (kiàn-siat tang-tiong).
  • Tiâu-se̍k-lêng (潮汐能):khó khai-hoat chóng chng-ki iông-liōng 245 9600 kw, iáu-bē tek-tio̍h lī-ēng.
  • Hóe-tiān (火電):siat-kè chng-ki iông-liōng 440 0000 kw ê Hok-an-chhī Tāi-tông Lêng-tek Hóe-tiān-chhiúⁿ (大唐宁德火电厂) í-keng si̍t-hiān 1-ki kang-thiâⁿ, khai-sí hoat-tiān.
  • He̍k-tiān (核電):siat-kè chng-ki iông-liōng 600 0000 kw ê Hok-téng he̍k-tiān-chām (kiàn-siat tang-tiong).

Kau-thong siu-kái

Lio̍k-lō͘ Kau-thong siu-kái

Chhī-khu Kong-kau siu-kái

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22-lō͘ kong-kàu-sòaⁿ, 176-ê kong-kau-chām.

Siâⁿ-chè Kau-thong siu-kái

  • Kong-lō͘: Sím-hái ko-sok-kong-lō͘ (瀋海高速公路), Lêng-bú ko-sok-kong-lō͘ (寧武高速公路), 104, Lêng-pêng 2-kip kong-lō͘ (寧屏二級公路) í-keng tī 2008-nî 10-goe̍h khai-thong. 304 (Chio-siâⁿ-khu kàu Khou-chhân-koān), 310 (Hâ-phó͘-koān kàu Chiu-lêng-koān), 214 (Hok-an kàu Siū-lêng-koān), 215 (Hâ-phó͘-koān kàu Hok-téng-chhī).
  • Thih-lō͘: Un-hok Thih-lō͘ (溫福鐵路)

Lêng-kó͘ thih-lō͘ (寧古鐵路) chìn-ji̍p āu-kî sím-tēng tang-tiong, beh tī 2011-nî khai-kang kiàn-siat. Lêng-kî thih-lô͘ (寧衢鐵路) beh tī 2010-nî khai-kang kiàn-siat.

Hái-siong Kau-thong siu-kái

lêng-tek-káng, koán-hat Saⁿ-to͘-ò (三都澳), Sài-kang (賽江), Saⁿ-soa (Lêng-tek-chhī) (三沙), Soa-tiâⁿ (沙埕) 4-ê káng-khu.

Ki-tiûⁿ siu-kái

Bûn-hòa siu-kái

Kó͘-bûn-hòa siu-kái

sin-chio̍h-khì sî-tāi, sio̍k tang-lâm iân-hái ín-bûn-tô bûn-hòa (印紋陶文化) hē-thóng.

Thoân-soat siu-kái

  • Hòe-tang-soaⁿ (霍童山) sī tō-kàu kah pu̍t-kàu ê sèng-tē[11], ū “Sūi-jîn-sī chō-hóe (燧人氏造火)” kah “Hông-tè chō hóe (黄帝造(到)霍)” ê thoân-soat.
  • Thài-bú-soaⁿ (太姥山) ū "Iâu-tè hong thài-bú (尧帝封太姥)" ê thoân-soat.

Bîn-kan gē-su̍t siu-kái

  • Pa̍k-thih-ki (縛鐵枝): 又称抬阁,是源于清代的民间表演形式。表演时,将钢管或铁条焊接成枝状并固定于车辕上,儿童化妆后,手持道具,各饰某一传统戏曲中的角色,根据剧情,组成各种的造型,或坐或站于“铁技”之上,然后由人抬着行走。这一表演形式在闽东地区非常流行,常在一些传统节日(如鬼节)时表演。
  • Tû-sai (线狮舞):源于隋代,亦称抽狮舞,是由霍童当地儿童玩具演变而成。狮子为扎制,通过绳子将狮头、狮身、 狮尾、狮脚吊挂在木架上,木架安上车辕,表演者边走边抽绳子,并配以幕景和照明。线狮舞分为雄、雌“双狮舞”和母狮、仔狮“大小狮舞”。表演者少则5人,多则10多人。霍童线狮舞已入选国家级非物质文化遗产
  • Chián-chóa (剪纸):以柘荣县最为有名。剪纸的手法主要有平铺式、对称式、多折式和网络式几种。剪纸所表现的内容除了传统的花式和字形外,还有很大部分是生活的物品,并采用抽象和夸张的表现形式。柘荣县剪纸风格古朴、浑厚、粗犷,被认为是受中原文化的影响;其与秀丽、精巧、严谨的闽南漳浦剪纸形成鲜明对照。2000年柘荣县以其剪纸的独特魅力,被国家文化部授予“中国民间艺术(剪纸)之乡”称号。

Siâ-cho̍k Bûn-hòa siu-kái

Lêng-tek-chhī sī siâ-chio̍k ê chú-iàu chū-ku-khu, siâ-chio̍k bûn-hòa kah gē-su̍t mā-sī bân-tang bûn-hòa siōng-kài ū te̍k-sek ê pō͘-hūn chi-it.

Hui-bu̍t-chit Bûn-hòa siu-kái

Lêng-tek-chhī ê siâ-cho̍k bîn-koa, 霍童线狮, siâ-cho̍k sió-soat-koa (小说歌) ([[Hâ-phó͘-koān}}), 四平戏(屏南县)、屏南双溪铁枝(屏南县)、屏南平讲戏(屏南县)及木拱桥传统营造技艺(屏南县、寿宁县), Chià-êng Chián-chóa (柘荣剪纸) (Chià-êng-koān), Tân Chēng-ko͘ sìn-sio̍k (陈靖姑信俗) (Ko͘-chhân-koān), Hòe-tâng Thih-ki (霍童铁枝) (Chio-siâⁿ-khu), 水密隔舱福船制造技艺(蕉城区)以及寿宁北路戏(寿宁县)被列入国家级非物质文化遗产名录

Kàu-io̍k siu-kái

Ko-téng Ha̍k-hāu siu-kái

Lêng-tek Su-hoān Ha̍k-īⁿ (寧德師範學院), Lêng-tek Chit-gia̍p Ki-su̍t Ha̍k-īⁿ (寧德職業技術學院) (tī Hok-an-chhī).

Ko-kip Tiong-o̍h siu-kái

I-liâu siu-kái

Khu-e̍k-sèng Chong-ha̍p I-īⁿ siu-kái

Hok-kiàn I-kho Tōa-o̍h (福建醫科大學) hù-sio̍k Bân-tang I-īⁿ (閩東醫院)

Koān-kip Chong-ha̍p I-īⁿ siu-kái

Lêng-tek-chhī tē-1 i-īⁿ (寧德市第一醫院), Hok-an Chhī-I-īⁿ (福安市醫院), Hok-téng Chhī-i-īⁿ (福鼎市醫院), Bân-tang I-īⁿ (閩東醫院) Chiu-lêng hun-īⁿ (goân-lâi ê Chiu-lêng Koān-i-īⁿ (周寧縣醫院)).

Kéng-koan siu-kái

Lú-iû chu-goân hong-hù, tù-miâ ê ū:

Chū-jiân Kéng-koan siu-kái

Jîn-bûn Kéng-koan siu-kái

Te̍k-sán siu-kái

Chúi-kó kah Thó͘-te̍k-sán siu-kái

Chúi-sán siu-kái

Koaⁿ-chíⁿ-iûⁿ (官井洋) ê N̂g-koe-hî (黃瓜魚), Jī-to͘ (二都) ê hoeh-ham (血蚶), Chhit-to͘ (七都) ê Chhùn-kim-hî (寸金鱼) (Bêng-tiâu bêng-eng-chong (明英宗) chiap-siū Lîm Chhong (林聪) thui-chiàn te̍k-pia̍t hong ê miâⁿ).

Chhiú-kang-gē-phín siu-kái

Ko͘-chhân ê Tek-pian (竹編), Hâ-phó͘ ê pòe-tiau (貝雕).

Miâ-lâng siu-kái

Gōa-chek siu-kái

  • Lio̍k Iû (陸遊): 1158-nî chhut-jīm Lêng-tek-koān Ip-pok (邑薄), "Iú siān-chèng, pek-sèng ài-tài. (有善政,百姓愛戴)"[12]. Bo̍k-chêng, tī Chio-siâⁿ-khu ê Lâm-chià-soaⁿ kong-hn̂g lāi-bīn koh kiàn ū Lio̍k Iû ê tiau-siōng.
  • Chhek Kè-kong (戚繼光): 1562-nî kah 1564-nî tī Lêng-tek khòng-kek óe-khò͘ (倭寇) kî-kan, hun-pia̍t tī Hêng-sū-tó (橫嶼島) kah Sió-chio̍h-niá (小石嶺) 2-pái tōa-pāi óe-khò͘. Ūi--liáu kì-liām Chhek Kè-kong khòng-kek óe-khò͘ ê kong-chek, tī Chio-siâⁿ-khu Chiong-ôan (漳灣) kiàn-li̍p Chhek-kong-sû (戚公祠), tī Kè-kong-chhun (繼光村) khiā ū Kè-kong kong-hn̂g (继光公园), tī Hok-an koh-ū sió-chia̍h Kè-kong-piáⁿ (繼光餅).

Bân-tang-chek siu-kái

  • Lîm Chhong (林聰): Chio-siâⁿ-khu (蕉城區) Chhit-to͘-tìn (七都鎮) lâng, jī Kùi-chhong (季聰), koaⁿ kàu bêng-tiâu Hêng-pō͘-siōng-su (刑部尚書), sī kó͘-tāi bân-tang lâng chòe-koân ê koaⁿ-chit miâⁿ-lâng. Chāi-jīm kî-kan, ū thê-chhut Chhun-chhiu phàn-koat (春秋判決) ê chú-tiuⁿ, ūi sí-hêng-hoān siōng-sò͘ hok-sím ê ki-hōe, kiám-chió liáu chiâⁿ-chōe oan-àn. Bêng-tiâu sêng-hòa 18-nî (1482) pīⁿ-sí. Bêng-tiâu tiâu-têng hong-siū Êng-lo̍k-tāi-hu (榮祿大夫), Thài-chú-sió-pó (太子少保), 謚號 Chong-bín (莊敏). Bâi-chòng tī Lêng-tek Pat-to͘ Tâng-kiàⁿ-soaⁿ. Lîm Chhong siá ū <Chàu-gī (奏議)> 8-kńg, <Kiàn-am-bûn-chi̍p (見庵文集)> 14-kńg, ū chhau-pún liû-thoân.
  • Sih Lēng-chi (薛令之): Hok-an-chhī Khoe-thâm-tìn (溪潭镇) lâng, tn̂g-tiâu sîn-liông (神龍) 2-nî (706-nî), sêng-ûi Hok-kiàn le̍k-sú-siōng ê thâu-chi̍t-ê chìn-sū, le̍k-jīm Chó-pó͘-khoat ({lang|zh-tw|左補闕}}) kiam Thài-chú-sū-kóng (太子侍講), lâng hoah “Khai-bân tē-it chìn-sū (開閩第一進士)".

Iú-hó Siâⁿ-chhī siu-kái

Kàu 2009-nî 7-goe̍h 1-hō, Lêng-tek-chhī í-keng kah 1-ê kok-ka kiàn-li̍p liáu 1-tùi kok-chè iú-hó siâⁿ-chhī koan-hē[13].

Iú-hó Siâⁿ-chhī Tē-kiat Sî-kan Chhiam-jī Tē-tiám
Si-bu (Má-lâi-se-a Sa-lā-o̍at) 2009-nî 3-goe̍h 19-hō Lêng-tek-chhī

Chham-khó Bûn-hiàn siu-kái

  1. 1.0 1.1 1.2 Lêng-tek khài-hóng Archived 2007-08-17 at the Wayback Machine.
  2. Hêng-chèng-khu-e̍k-bāng
  3. lêng-tek-chhī Jîn-bîn-chèng-hú Kong-chiòng Sìn-sek-bāng Archived 2007-08-12 at the Wayback Machine.
  4. Hêng-chèng-khu-e̍k Archived 2012-11-13 at the Wayback Machine.
  5. Kok-ka Thóng-kè-kio̍k Thóng-kè-èng Khu-e̍k Tāi-bé
  6. <lêng-tek-chhī Thó͘-tē Lī-iōng Chóng-thé Kui-ōe (2006~2020-nî)>
  7. <Tiong-kok Bîn-chèng Thóng-kè Nî-kàm 2013>
  8. <Tiong-kok 2010-nî jîn-kháu phó͘-cha hun-koān chu-liāu>
  9. <Tiong-hôa jîn-bîn kiōng-hô-kok choân-kok hun-koān-chhī jîn-kháu thóng-kè chu-liāu 2010>
  10. <Lêng-tek-chhī 2010-nî tē-6-pái choân-kok jîn-kháu phó͘-cha chú-iàu sò͘-kù kong-pò>
  11. TIUⁿ Kun-hông (張君房) pian-siá, <Ûn-kip-chhit-chhiam ((云笈七签))>, kǹg-27 <Tōng-thian-hok-tē-pō͘>
  12. <Lêng-tek koān-chì> kǹg-3 <(宦績)>
  13. "Hok-kiàn-séng kah kok-gōa iú-hó siâⁿ-chhī koan-hē it-lám-piáu" (ēng Hôa-gí). Hok-kiàn-séng jîn-bîn-chêng-hu gōa-sū pān-kong-si̍t. 2009-09-07 khòaⁿ--ê. 


 

Wikimedia Commons téng ê siong-koan tóng-àn: Ningde

Chham-kiàn siu-kái