Bí-kok

Pak-bí-chiu ê kok-ka
(Tùi Bí kok choán--lâi)

Bí-kok (米國 ia̍h-sī 美國), choân-miâ A-bí-lī-ka Ha̍p-chiòng-kok (亞米利加合眾國[1], Eng-gí: United States of America, "Tī Bí-chiu ê Liân-ha̍p Chu-kok"), mā thang kiò chò A-be̍k-lī-ka (亞墨利加), Bí-lī-kian (美利堅) ia̍h Hoe-kî (花旗[2]), sī tī Pak Bí-chiu, Thài-pêng-iûⁿ ê 1 ê liân-pang kiōng-hô-kok. I ê niá-thó· tùi tang-pō͘ ê Tāi-se-iûⁿ hái-hoāⁿ kàu kah se-pō͘ ê Thài-pêng-iûⁿ. Pak-pêng ê lio̍k-tē piⁿ-kài kap Canada sio-liâm; lâm-pêng kap México sio-óa. Tī sai-pêng hái-siōng hām Lō͘-se-a sio-tú. Lēng-gōa koh ū hái-gōa ê niá-thó͘, pau-koat Puerto Rico, Midway Khoân-chiau, Guam. Bí-kok ū 50 ê chiu; tī liân-pang chè-tō͘ hā, in bó͘-chióng thêng-tō͘ ū ka-kī tē-hng ê chū-tī-koân.

A-bí-lī-ka Ha̍p-chiòng-kok
United States of America
Bí-kok kî-á
kok-kî
Bí-kok kok-hui
kok-hui
Chu-kù: In God We Trust (Koaⁿ-hong, Eng-bûn)
"Lán Sìn Siōng-tè"

E Pluribus Unum (Thôan-thóng, Latin-gí)
"Iû chiòng-to kàu chi̍t ê"
Kok-koa: The Star-Spangled Banner
"Seng-tiâu-kî"
Kok-ka chìn-hêng-khek: The Stars and Stripes Forever
"Éng-oán ê Seng-tiâu-kî"
Siú-to͘ Washington, D.C.
Siāng-tōa siâⁿ-chhī New York Chhī
Koaⁿ-hong gí-giân
Sêng-jīn ê kok-ka gí-giân Eng-gí
Chèng-hú Liân-pang, chóng-thóng-chè, Li̍p-hiàn-chè kiōng-hô-kok
• chóng-thóng
Joe Biden
• hù-chóng-thóng
Kamala Harris
• Hā-īⁿ Gī-tiúⁿ
Mike Johnson
• Liân-pang Tāi-hoat-īⁿ īⁿ-tiúⁿ
John Roberts
Li̍p-hoat ki-kò͘ Kok-hōe
Siōng-īⁿ
Hā-īⁿ
Bīn-chek
• Lóng-chóng
9,833,520 km2 (3,796,740 sq mi) (tē 4 miâ)
• chúi-he̍k (%)
4.66
Jîn-kháu
• 2021 nî kó͘-kè
331,893,745
• 2020 nî phó͘-cha
Neutral increase331,449,281 (tē 3 miâ)
• Bi̍t-tō͘
87/km2 (225.3/sq mi) (tē 146 miâ)
GDP (PPP) 2021 nî kó͘-kè
• Lóng-chóng
Increase$22.940 bān-ek (tē 2 miâ)
• Pêng-kin
Increase$69,375 (tē 8 miâ)
GDP (bêng-gī) 2021 nî kó͘-kè
• Lóng-chóng
Increase$22.940 bān-ek (tē 1 miâ)
• Pêng-kin
Increase$69,375 (tē 5 miâ)
Gini (2020 nî) Negative increase 48.5
ko
HDI (2019 nî) Increase 0.926
chin ko · tē 17 miâ
Hoè-pè Bí-kim ($) (USD)
Sî-khu UTC−4 ~ −12, +10, +11
• Hā-sî-kan (DST)
UTC−4 ~ −10
Sî-kan keh-sek mm/dd/yyyy
Siong-iōng tiān-goân 110–120 V, 60 Hz
Khui-chhia hong-hiòng
Tiān-oē khu-hō +1
ISO 3166 tāi-hō US
Siōng-téng domain .us

Tē-lí siu-kái

Siông-sè chhiáⁿ khoàⁿ: Bí-kok ê tē-lí

Chiap tī Ka-ná-tah ê Iân-hái-tē (The Maritimes), sī Sin Eng-lân ê pak-pō͘, lāi-bīn hâm Maine, New Hampshire, kap Vermont; in hiòng lâm sī kang-gia̍p hoat-ta̍t ê lâm-pō͘ Sin Eng-lân, pau-koat Massachusetts, Connecticut kap Rhode Island.[3]

Sin Eng-lân ê soaⁿ-tē thang kòe New Jersey ê pak-pō͘, thòng ji̍p Pennsylvania ê tang-pō͘. Chit tè koân-tē hō chò Reading Prong, ū Hudson Kang tùi tang-tiong chhiat khui keng-kòe.[4]

Le̍k-sú siu-kái

Siông-sè chhiáⁿ khoàⁿ: Bí-kok ê le̍k-sú

Siōng-bô tī 15,000 nî í-chêng, siōng chá ê chū-bîn chio̍h keng-kòe Siberia lâi kàu Pak Bí-chiu. Pí-lūn kî-tiong chi̍t kûn sī Mississippi bûn-hòa, ùi lông-gia̍p, kiàn-tio̍k, kok-ka-hòa ê siā-hōe lóng ū it-tēng ê hoat-tián.

Ha̍k-kài tùi hiān-chāi sio̍k Bí-kok chia só͘-chāi tī Au-chiu-lâng lâi kàu chìn-chêng ê jîn-kháu bô chheng-chhó ê sò͘-jī, chóng-sī ē-tàng thui-chhek tai-khài 200 bān kàu 1000 bān chó͘-iū. Chāi-tē bûn-bêng ê seng-gōa hong-sek kok-tē bô kâng; hit-chūn, chhin-chhiūⁿ khiā tī kin-á-ji̍t Ohio kap Illinois tē-hng ê Hopewell lâng, chin gâu chè-chō kim-sio̍k-khì, sī lông-gia̍p-sek ê siā-hōe; Nā chhiūⁿ Mississippi kap Missouri ê Cahokia lâng, sī khah chū-jiân seng-oa̍h ê siā-hōe[5].

Jîn-kháu siu-kái

Siông-sè chhiáⁿ khoàⁿ: Bí-kok ê jîn-kháu

Chiàu Bí-kok Phó͘-cha Kio̍k ê ko͘-sǹg, thong Bí-kok ê jîn-kháu tī 2017 nî 7 goe̍h sî ū 325,719,178 as of July 1, 2017, pêng-kin lâi sǹg ta̍k kang ke 6,646 lâng.[6]

Chèng-hú kap chèng-tī siu-kái

Chèng-tī hun-khu siu-kái

Siông-sè chhiáⁿ khoàⁿ: Bí-kok ê chiu

Bí-kok ê Chòe-ko Hoat-īⁿ tī 1999 nî Alden v. Maine àn-kiāⁿ ê châi-phòaⁿ tang-tiong, chí chhut Bí-kok Hiàn-hoat sī kā Bí-kok ê chú-iàu chú-khoân ê tiòng-iàu chi̍t pō͘-hūn lâu hō͘ koh chiu (state), lâi pó-chûn koh chiu ê chú-khoân tē-ūi. Chi̍t khoán hêng-sek thang chheng chò sī "siang-têng chú-khoân-sèng" (dual sovereignty).[7]

Chham-chiàu siu-kái

Su-chì siu-kái

  • Grant, Susan-Mary (2012). A Concise History of the United States of America. Cambridge University Press. ISBN 9780521612791. 
  • Hudson, John C. (2002). Across This Land: A Regional Geography of the United States and Canada. The Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-6567-0. 

Chù-kha siu-kái

  1. 國際紛爭平和的處理條約 (明治33年勅令無号)
  2. Ogawa Naoyosi, pian. (1931–1932). "花旗". 臺日大辭典 Tai-Nichi Dai Jiten [Tâi-Ji̍t Tōa Sû-tián]. OCLC 25747241. 
  3. Hudson 2002, p. 45
  4. Hudson 2002, p. 67
  5. Grant 2012, p. 11
  6. "Population Clock". U.S. and World Population Clock. U.S. Department of Commerce. July 4, 2017. September 11, 2017 khòaⁿ--ê. The United States population on July 4, 2017 was: 325,365,189 
  7. Timothy Zick (2005). "Are the States Sovereign?". Faculty Publications. William & Mary Law School Scholarship Repository.