Tiān-náu

Tiān-náu(電腦) mā-hō kè-sǹg-ki(計算機), sī 1 cho àn-chiàu chí-lēng (thêng-sek) chhau-chok chu-liāu ê ki-khì. Tāi-khài tī 1940-nî kàu 1945-nî sî, tē-1 tâi ū chhin-chhiūⁿ hiān-tāi tiān-náu ê sán-phín chiah hoat-piáu, sui-jiân chìn-chêng í-keng ū chi̍t-koá-á khài-liām-sèng ê sán-phín. Hit-sî-chūn ê tiān-náu chin toā chiah, chiⁿ kah chi̍t-keng toā pâng-keng boán-boán, chia̍h-ê tiān sī hiān-tāi kò-jîn tiān-náu ê kúi pah poē. Hiān-tāi ê tiān-náu in-ūi ū chek-thé tiān-lō͘, m̄-chiah ē-thang piàn sè-chiah, kong-lêng mā cheng-ka kúi pah-bān poē. Taⁿ, kán-tan ê tiān-náu ē-sái khǹg ji̍p chhiú-pió, chia̍h ê tiān iōng chhiú-pió ê tiān-tî tio̍h ē-sái-tit. Kóng-tio̍h tiān-náu, ta̍k-ke siūⁿ tio̍h chiū sī kò-jîn tiān-náu, kî-si̍t chiâⁿ phó͘-phiàn hông sú-iōng ê sī khàm-ji̍p-sek tiān-náu, he sī iōng lâi khòng-chè kî-thaⁿ-ê mi̍h-kiāⁿ, chiâⁿ-chē sī tī ki-hâi lāi-té. Phì-jû-kóng tī chiàn-tàu hui-hêng-ki, kang-gia̍p ki-khì-lâng, tiān-chú hip-siòng-ki, gín-á sńg-mi̍h.

In-ūi tiān-náu ū-hoat-tō͘ thú-chûn jî-chhiáⁿ chip-hêng chí-lēng, só͘-í kong-lêng chē-chē khoán, che mā sī i kap kè-sǹg-ki ê hun-pia̍t. Church-Turing thesis tio̍h sī teh piáu-ta̍t tiān-náu to-kong-lêng ê chi̍t-ê sò͘-ha̍k lūn-tiám: chi̍t-chiah sè-chiah tiān-náu nā ū chi̍t-koá-á siōng ki-pún ê kong-lêng, goân-chek-siōng tio̍h ē-tàng chò kî-thaⁿ jīm-hô chi̍t-tâi tiān-náu só͘ ē-tàng chò ē khang-khoè. Ia̍h tio̍h-sī kóng, chí-iàu sî-kan kap thú-chûn khong-kan ū kàu, chhiūⁿ kò-jîn sò͘-ūi chō͘-lí iōng ê sè-chiah tiān-náu mā ū-hoat-tō͘ chò chi̍t-tâi chhiau-kip tiān-náu chò ê khang-khoè.