Hok-chiu-ōe

(Tùi Hok-chiu-oē choán--lâi)


Hok-chiu-oē (福州話, Pêng-oē-jī: Hók-ciŭ-uâ), ia̍h-sī kóng chò Hok-chiu-gú (福州語, Pêng-oē-jī: Hók-ciŭ-ngṳ̄), sī Bân-tang-gí ê tāi-piáu thó͘-ōe, thong-hêng tī Tiong-kok Hok-kiàn-séng Hok-chiu-chhī hām Lêng-tek-chhī ê se-lâm-pō͘. Tâi-oân Má-chó͘-tó ê lâng iā sī sái chiah oē.

Hok-chiu-ōe
Hók-ciŭ-uâ
Hoat-im /huʔ˨˩ tsiu˥˧ uɑ˨˦˨/ 
Goân-chū kok-ka  Tiong-kok,  Tâi-oân
Sú-iōng tē-khu  Tiong-kok Hok-kiàn tang-pō͘,
 Tâi-oân Má-chó͘-tó
bú-gí sú-iōng-chiá bô-kàu 1000 bān
Gí-hē
Bûn-jī hē-thóng Pêng-oē-jī
Hàn-jī
Koaⁿ-hong tē-ūi
Koaⁿ-hong gí-giân  Tiong-hoâ Bîn-kok Liân-kang-koān[1][2]
Sêng-jīn ê
chió-sò͘ gí-giân
 Tiong-hoâ Bîn-kok Liân-kang-koān ê kau-thong ūn-su gí-giân[3]
Koán-lí ki-kò͘ Tiong-hôa Bîn-kok Bûn-hòa-pō͘[4]
Gí-giân tāi-bé
ISO 639-3
ISO 639-6 fzho
Glottolog fuzh1239
Hok-chiu-oē ê hun-pò͘
Che bûn-chiong pau-hâm IPA hû-hō. Nā-sī bô siong-koan ê jī-hêng chi-oān, lí khó-lêng ē khoàⁿ tio̍h būn-hō, hng-kheng ia̍h-sī khî-thaⁿ hû-hō, bô-hoat-tō͘ chèng-siông hián-sī Unicode jī-goân. Chhiáⁿ lí khoàⁿ Help:IPA.

Le̍k-sú

siu-kái

Hok-kiàn goân-té sī Bân-oa̍t-kok ê thó͘-tē. Bân-oa̍t-kok ê chú-thé bîn-chok sī Bân-oa̍t-cho̍k, in kóng Bân-oa̍t-gí, Bân-oa̍t-gí khó-lêng sio̍k Tang-lâm A-chiu ê Kra-Dai gí-cho̍k. Giân-gí ha̍k-ka hoat-hiān kin-á-ji̍t Bân-gí lāi-bīn ū chin chē sû bô-hoat-tō͘ ēng hàn-jī lâi siá, chia-ê sû it-poaⁿ sī ùi kó͘-chá Bân-oa̍t-gí lâi ê.

Bân-oa̍t-kok í-āu tī chêng 111 nî hō͘ Se Hàn biat-bông. Bân-oa̍t-lâng cháu khì chhim-soaⁿ-nâ-lāi, hō͘ hàn-jîn kiò chò Soaⁿ-oa̍t. Kàu Se Chìn ê Éng-ka chi loān í-āu, tāi-liōng hàn-jîn cháu lâi Hok-kiàn, hit ê sî-chūn Hàn-jîn ēng ê Hàn-gí kap Soaⁿ-oa̍t-lâng ēng ê Bân-oa̍t-gí hoat-seng giân-gí chiap-chhiok í-āu, hêng-sêng Goân-sí Bân-gí.

Giân-gí ha̍k-ka iáu m̄ chai-iáⁿ Goân-sí Bân-gí kū-thé sī siáⁿ-mih sî-chūn hun-hoà hêng-sêng kin-á-ji̍t kok-chióng Bân-gí ê, khó-lêng sī tī Tông-tiâu kàu Ngó͘-tāi sî-kî chi-kan. Kin-kì Pak Sòng sî ê ūn-su (韻書) Chi̍p-ūn (集韻), tī 11 sè-kí, Kiàn-chiu (Bân-pak), Hok-chiu (Bân-tang) kap Choân-chiu (Bân-lâm) ê thó͘-oē í-keng ū bêng-hián ê khu-pia̍t, hit ê sî-chūn Goân-sí Bân-gí í-keng hun-hoà sêng Bân-pak-gí, Bân-tang-gí kap Bân-lâm-gí.

Siaⁿ-bó

siu-kái

Hok-chiu-ōe lóng-kiōng ū 15-ê siaⁿ-bó.

lióng-tûn khí-keng āu-pō͘ khí-keng nńg-chhùi-koà siaⁿ-mn̂g
phīⁿ m
/m/
n
/n/
ng
/ŋ/
phò-lia̍t sòng-khì p
//
t
//
k
//
bô-sòng-khì b
/p/
d
/t/
g
/k/

/ʔ/
mô͘-chhat chheng s
/s/
h
/h/
to̍k /β/* /ʒ/*
phò-chhat sòng-khì ch
/tsʰ/
bô-sòng-khì c
/ts/
chhek-bīn l
/l/

Si̍t-chè kóng-oē ê sî, siaⁿ-bó khó-lêng ē siū-tio̍h thâu-chêng chi̍t ê Hàn-jī ūn-bó ê éng-hióng hoat-seng piàn-hoà, kiò-chò "siaⁿ-bó lūi-hoà" (聲母類化). Pêng-oē-jī piáu-kì Hàn-jī ê goân-sú tha̍k-hoat ê siaⁿ-bó, m̄-sī keng-koè siaⁿ-bó lūi-hoà liáu-āu ê si̍t-chè tha̍k-im.

*: /β/ kap /ʒ/ bô sǹg chò siaⁿ-bó, in chí-ū liân khí-lâi tha̍k hoat-seng siaⁿ-bó lūi-hoà ê sî-chūn chiah ē chhut-hiān.

Ūn-bó

siu-kái

Hok-chiu-ōe lóng-kiōng ū 46-ê ūn-bó, ta̍k ê ūn-bó lóng ū sang-ūn (鬆韻) kap kín-ūn (緊韻) nn̄g khoán tha̍k-im. Chi̍t ê Hàn-jī tio̍h tha̍k chò sang-ūn ia̍h-sī kín-ūn iû i ê siaⁿ-tiāu koat-tēng (Ē-kha ē kóng).

Pêng-oē-jī hàn-jī kú-lē tha̍k-im
kín-ūn tha̍k-hoat sang-ūn tha̍k-hoat
a 蝦/罷 /a/ /ɑ/
ia 寫/夜 /ia/ //
ua 花/話 /ua/ //
街/細 /ɛ/ /ɑ/
ie 雞/毅 /ie/ //
哥/抱 /o/ /ɔ/
io 橋/銳 /yo/ //
uo 科/課 /uo/ //
e̤ / ae̤ 驢/告 /œ/ /ɔ/
au 郊/校 /au/ /ɑu/
eu / aiu 鳥/構 /ɛu/ /ɑu/
ieu 蕉/笑 /iu/ /iɛu/
iu / eu 秋/秀 /iu/ /iɛu/
oi / o̤i 催/罪 /øy/ /ɔy/
ai 紙/再 /ai/ /ɑi/
uai 我/怪 /uai/ /uɑi/
uoi 杯/歲 /ui/ /uoi/
ui / oi 輝/緯 /ui/ /uoi/
i / e 喜/氣 /i/ /ɛi/
u / o 苦/怒 /u/ /ou/
ṳ / e̤ṳ 豬/箸 /y/ /øy/
ang 三/汗 // /ɑŋ/
iang 驚/命 /iaŋ/ /iɑŋ/
uang 歡/換 /uaŋ/ /uɑŋ/
ieng 天/見 /ieŋ/ /iɛŋ/
iong 鄉/樣 /yoŋ/ /yɔŋ/
uong 王/象 /uoŋ/ /uɔŋ/
ing / eng 人/任 // /ɛiŋ/
ung / ong 春/鳳 // /ouŋ/
ṳng / e̤ṳng 銀/頌 // /øyŋ/
eng / aing 恆/硬 /eiŋ/ /aiŋ/
ong / aung 湯/寸 /ouŋ/ /auŋ/ (thoân-thóng)
/ɔuŋ/ (hiān-tāi)
e̤ng / ae̤ng 桶/洞 /øyŋ/ /ɔyŋ/
ah (ak) 盒/鴨 // /ɑʔ/
/ɛʔ/
e̤h 扔/嗝 /øʔ/ /œʔ/
o̤h 樂/閣 // /ɔʔ/
ih (ik) 力/乙 // /ɛiʔ/
uk / ok 勿/福 // /ɔuʔ/
ṳk / e̤ṳk 肉/竹 // /øyʔ/
iah (iak) 擲/察 /iaʔ/
iek 熱/鐵 /ieʔ/ /iɛʔ/
uah (uak) 活/法 /uaʔ/ /uɑʔ/
uoh (uok) 月/郭 /uoʔ/ /uɔʔ/
io̤h (io̤k) 藥/歇 /yoʔ/ /yɔʔ/
eh (ek) / aih (aik) 賊/黑 /ɛiʔ/ /aiʔ/
ok / auk 學/骨 /ouʔ/ /auʔ/ (thoân-thóng)
/ɔuʔ/ (hiān-tāi)
e̤k / ae̤k 讀/角 /øyʔ/ /ɔyʔ/

Si̍t-chè kóng-oē ê sî, siaⁿ-bó khó-lêng in-ūi siaⁿ-tiāu piàn-hoà ê éng-hióng hoat-seng sang-ūn kap kín-ūn piàn-hoà, kiò-chò "sang-kín piàn-ūn" (鬆緊變韻). Pêng-oē-jī piáu-kì Hàn-jī ê goân-sú tha̍k-hoat ê ūn-bó, m̄-sī keng-koè sang-kín piàn-ūn í-āu ê si̍t-chè tha̍k-im.

Siaⁿ-tiāu

siu-kái

Hok-chiu-ōe lóng-kiōng ū 7-ê siaⁿ-tiāu.

siaⁿ-tiāu miâ im-piâⁿ sióng-siaⁿ im-khì im-ji̍p iông-piâⁿ iông-khì iông-ji̍p
siaⁿ-tiāu kì-hō 55 ˥˥ 33 ˧˧ 213 ˨˩˧ 24 ˨˦ 53 ˥˧ 242 ˨˦˨ 5 ˥
sang-kín-ūn kín-ūn kín-ūn sang-ūn sang-ūn kín-ūn sang-ūn kín-ūn
Pêng-oē-jī ˘ - ˊ ˊ ` ^ ˘
hàn-jī kú-lē
gŭng

gūng

góng

gók

gùng

gông

gŭk

Si̍t-chè kóng-oē ê sî, siaⁿ-tiāu khó-lêng ē siū-tio̍h āu-bīn chi̍t ê Hàn-jī siaⁿ-tiāu ê éng-hióng hoat-seng piàn-hoà, kiò-chò "liân-tha̍k piàn-tiāu" (連讀變調). Pêng-oē-jī piáu-kì Hàn-jī ê goân-sú tha̍k-hoat ê siaⁿ-tiāu, m̄-sī keng-koè liân-tha̍k piàn-tiāu liáu-āu ê si̍t-chè tha̍k-im.

Goân-té Hok-chiu-oē ū "Ji̍p-siaⁿ A" (/-k̚/) kap "Ji̍p-siaⁿ B" (//) nn̄g khoán ji̍p-siaⁿ ūn-boé (入聲韻尾), tī Pêng-oē-jī lāi-bīn siá-chò "-k" kap "-h". M̄-kò kin-á-ji̍t Hok-chiu-oē í-keng bô-hoat-tō͘ khu-pia̍t Ji̍p-siaⁿ A kap Ji̍p-siaⁿ B, lóng tha̍k chò //; Ji̍p-siaⁿ A kap Ji̍p-siaⁿ B ê Hàn-jī tī liân-tha̍k piàn-tiāu ê sî-chūn tha̍k-im bô kāng.

Siaⁿ-tiāu kap sang-kín-ūn ê koan-hē

siu-kái

Tī Hok-chiu-oē lāi-bīn, chi̍t ê ūn-bó tio̍h tha̍k chò sang-ūn (鬆韻) ia̍h-sī kín-ūn (緊韻) iû i ê siaⁿ-tiāu koat-tēng.

Ē-kha í Pêng-oē-jī "" kú-lē kài-siāu sang-kín-ūn. "" ê kín-ūn sī /ɛ/, sang-ūn sī /ɑ/, chiū-án-ne ē tit-kàu "" só͘-ū siaⁿ-tiāu ê tha̍k-im:

siaⁿ-tiāu im-piâⁿ sióng-siaⁿ im-khì im-ji̍p iông-piâⁿ iông-khì iông-ji̍p
siaⁿ-tiāu kì-hō 55 ˥˥ 33 ˧˧ 213 ˨˩˧ 24 ˨˦ 53 ˥˧ 242 ˨˦˨ 5 ˥
sang-kín-ūn kín-ūn kín-ūn sang-ūn sang-ūn kín-ūn sang-ūn kín-ūn
Pêng-oē-jī ă̤ ā̤ á̤ á̤h à̤ â̤ ă̤h
IPA ɛ˥˥ ɛ˧˧ ɑ˨˩˧ ɑʔ˨˦ ɛ˥˧ ɑ˨˦˨ ɛʔ˥
im-khì tha̍k-chò 213 ˨˩˧, i it-poaⁿ kóng-oē kán-tan tha̍k-chò 21 ˨˩ (poàⁿ-im-khì), m̄-kò kap liân-tha̍k piàn-tiāu sán-seng ê poàⁿ-im-khì bô kāng, chit-tah kán-tha̍k sán-seng ê poàⁿ-im-khì iáu-sī tha̍k sang-ūn.

Kín-ūn ê siaⁿ-tiāu "ă̤" kai-tong tha̍k-chò /ɛ˥˥/ m̄-thang tha̍k-chò /ɑ˥˥/. Sang-ūn ê siaⁿ-tiāu "â̤" kai-tong tha̍k-chò /ɑ˨˦˨/ m̄-thang tha̍k-chò /ɛ˨˦˨/.

It-poaⁿ kóng, chhin-chhiūⁿ im-piâⁿ (55), sióng-siaⁿ (33), liân-tha̍k piàn-tiāu sán-seng ê poàⁿ-im-khì (21), iông-piâⁿ (53) kap iông-ji̍p (5) hit khoán siaⁿ-tiāu thiaⁿ khí-lâi sī pêⁿ-ê ia̍h-sī hā-kàng ê im, lóng tha̍k kín-ūn; chhin-chhiūⁿ im-khì (213) kap im-ji̍p (24) hit khoán siaⁿ-tiāu thiaⁿ khí-lâi sī oan-khiau ia̍h-sī siōng-seng ê im, lóng tha̍k sang-ūn.

Liân-tha̍k piàn-hoà

siu-kái

Hok-chiu-ōe ê jī liân khí-lâi tha̍k ê sî-chūn, siaⁿ-bó, ūn-bó, siaⁿ-tiāu lóng ū khó-lêng ē hoat-seng piàn-hoà. Hok-chiu-ōe ê liân-tha̍k piàn-hoà ū siaⁿ-bó lūi-hoà (聲母類化), liân-tha̍k piàn-tiāu (連讀變調), sang-kín piàn-ūn (鬆緊變韻) 3 khoán.

Siaⁿ-bó lūi-hoà

siu-kái

Nn̄g ê í-siōng ê Hàn-jī cho͘-sêng ê sû, thâu ê Hàn-jī siaⁿ-bó thàu-té bē hoat-seng piàn-hoà; kî-thaⁿ Hàn-jī siaⁿ-bó khó-lêng ē siū-tio̍h thâu-chêng chi̍t ê Hàn-jī ūn-bó ê éng-hióng hoat-seng piàn-hoà. Chia hiān-siōng kiò-chò "siaⁿ-bó lūi-hoà".

Ē-kha sī Hok-chiu-ōe siaⁿ-bó lūi-hoà ê kui-lu̍t:

lūi-pia̍t thâu-chêng jī ūn-boé + āu-bīn jī siaⁿ-bó siaⁿ-bó lūi-hoà āu-bīn jī siaⁿ-bó si̍t-chè tha̍k-im
bú-im ūn-boé,
ji̍p-siaⁿ B ūn-boé (//)*
+ /p/, // /β/
/t/, //, /s/ /l/
/k/, //, /h/ lêng-siaⁿ-bó [zh] (/ʔ/)
/ts/, /tsʰ/ /ʒ/
/m/, /n/, /ŋ/, /l/, lêng-siaⁿ-bó [zh] (/ʔ/) bô piàn-hoà
phīⁿ-im ūn-boé (//) /p/, // /m/
/t/, //, /s/, /l/ /n/
/k/, //, /h/, lêng-siaⁿ-bó [zh] (/ʔ/) /ŋ/
/ts/, /tsʰ/ /ʒ/
/m/, /n/, /ŋ/ bô piàn-hoà
ji̍p-siaⁿ A ūn-boé (/-k̚/)# só͘-ū siaⁿ-bó bô piàn-hoà
  • *: Liân-tha̍k ê sî-chūn, ji̍p-siaⁿ B ūn-boé ê thâu-chêng jī hìⁿ-sak //, kái chò tùi-èng ê bú-im ūn-boé.
  • #: Liân-tha̍k ê sî-chūn, ji̍p-siaⁿ A ūn-boé (/-k̚/) ê thâu-chêng jī kái chò tùi-èng ê ji̍p-siaⁿ B ūn-boé (//).

Liân-tha̍k piàn-tiāu

siu-kái

Nn̄g ê í-siōng ê Hàn-jī cho͘-sêng ê sû, choè-āu chi̍t ê Hàn-jī siaⁿ-tiāu thàu-té bē hoat-seng piàn-hoà; kî-thaⁿ Hàn-jī siaⁿ-tiāu khó-lêng ē siū-tio̍h āu-bīn chi̍t ê Hàn-jī ūn-bó ê éng-hióng hoat-seng piàn-hoà. Chia hiān-siōng kiò-chò "liân-tha̍k piàn-tiāu".

Phì-lūn-kóng "", "", "" 3 ê Hàn-jī lóng-sī iông-ji̍p (陽入), tan-to̍k tha̍k sī /tuʔ˥/, /liʔ˥/ kap /niʔ˥/; liân khí-lâi tha̍k í-āu, "" piàn-tiāu chò "˨˩" (21), "" piàn-tiāu chò "˧" (3), chiū-án-ne liân khí-lâi tha̍k chò /tuʔ˨˩ liʔ˧ niʔ˥/.

Ē-kha sī Hok-chiu-ōe nn̄g ê Hàn-jī ê sû liân-tha̍k piàn-tiāu ê kui-lu̍t:

āu-bīn jī
im-piâⁿ
(55)
iông-piâⁿ
(53)
iông-ji̍p
(5)
sióng-siaⁿ
(33)
im-khì
(213)
iông-khì
(242)
im-ji̍p
(24)
thâu-chêng jī im-piâⁿ
(55)
55 (=im-piâⁿ)
53 (=iông-piâⁿ)
im-khì
(213)
55 (=im-piâⁿ)
53 (=iông-piâⁿ)
iông-khì
(242)
55 (=im-piâⁿ)
53 (=iông-piâⁿ)
im-ji̍p B
(24)
55 (=im-piâⁿ)#
53 (=iông-piâⁿ)#
iông-piâⁿ (53) 55 (=im-piâⁿ)
33 (=sióng-siaⁿ)
21 (=poàⁿ-im-khì)*
iông-ji̍p
(5)
55 (=im-piâⁿ)
33 (=sióng-siaⁿ)
21 (=poàⁿ-im-khì)*
sióng-siaⁿ
(33)
21 (=poàⁿ-im-khì)*
35
55 (=im-piâⁿ)
im-ji̍p A
(24)
21 (=poàⁿ-im-khì)#*
35
55 (=im-piâⁿ)#
  kín-ūn
  sang-ūn

#: thâu-chêng jī sī im-ji̍p A (/-k̚/) sî ūn-boé kái chò /-ʔ/; sī im-ji̍p B (/-ʔ/) sî ti̍t-chiap hìⁿ-sak ūn-boé.
*: Chit-tah liân-tha̍k piàn-tiāu sán-seng ê poàⁿ-im-khì ("21", /˨˩/) sī kín-ūn (緊韻). I kap im-khì ("213", /˨˩˧/) ê kán-tan tha̍k-hoat sán-seng ê poàⁿ-im-khì bô kāng (hit-khoán ê poàⁿ-im-khì sī sang-ūn).

Phì-lūn-kóng, àn-chiàu bīn-téng ê kui-lu̍t, "" (/ku˧˧/) sī sióng-siaⁿ jī, siaⁿ-tiāu sī "33" (/˧˧/); i kap im-piâⁿ jī "" (/saŋ˥˥/) liân-tha̍k ê sî-chūn, "" jī siaⁿ-tiāu ē it-poaⁿ piàn chò poàⁿ-im-khì ê "21" (/˨˩/).

Sang-kín piàn-ūn

siu-kái

Hok-chiu-ōe ê ta̍k ê ūn-bó lóng ū sang-ūn (鬆韻) kap kín-ūn (緊韻) nn̄g khoán tha̍k-im. Liân-tha̍k ê sî-chūn, goân-té sī tha̍k chò kín-ūn ê jī khó-lêng ē in-ūi kā-kī siaⁿ-tiāu ê piàn-hoà tha̍k-chò tùi-èng ê sang-ūn. Chia hiān-siōng kiò-chò "sang-kín piàn-ūn".

Phì-lūn-kóng "" sī im-ji̍p A (24) ê jī, tha̍k chò /houʔ˨˦/; "" sī im-piâⁿ (55) ê jī, tha̍k chò /tsiu˥˥/; nn̄g ê jī cho͘-sêng sû "福州" ê sî-chūn, "" ê siaⁿ-tiāu piàn-sêng poàⁿ-im-khì (21), i ê ūn-bó siâng-sî iû sang-ūn /ouʔ/ piàn-sêng kín-ūn //, só͘-í "福州" tha̍k chò /huʔ˨˩ tsiu˥˥/.

Tī "中國" chia sû lāi-bīn, "" sī im-piâⁿ (55) ê jī, tha̍k chò /tyŋ˥˥/; "" sī im-ji̍p (24) ê jī, tha̍k chò /kuɔʔ˨˦/. Nn̄g ê jī cho͘-sêng sû "中國" ê sî-chūn, "" ê siaⁿ-tiāu piàn-sêng iông-piâⁿ (53), iáu-sī kín-ūn bô piàn-hoà. "" jī ê /k/ hoat-seng siaⁿ-bó lūi-hoà piàn-sêng /ŋ/. Só͘-í "中國" si̍t-chè tha̍k chò /tyŋ˥˧ ŋuɔʔ˨˦/.

Su-siá hē-thóng

siu-kái

Su-siá hoān-lē

siu-kái
Hàn-jī pán
Pêng-ōe-jī pán
Hok-chiu-ōe pheng-im pán
Hok-chiu-ōe chù-im pán
聯合國世界人權宣言 Lièng-hăk-guók sié-gái ìng-guòng sŏng-ngiòng Lieng21 hak53 guok24 sie53 gai213 ing55 guong53 song55 ngüong53 ㄌㄧㄝㄥ21 ㄏㄚㆶ53 ㄍㄨㄛㆶ24 ㄙㄧㄝ53 ㄍㄞ213 ㄧㄥ55 ㄍㄨiㄥ53 ㄙㄡㄥ55 ㄫㄩㄛㄥ53
第一條 Dâ̤-ék dèu De213 ik21 deu53 ㄉㄝ213 ㄧㆶ21 ㄉㄝㄨ53
儂家生下來就是自由其, Nàng-gă sĕng giâ lì cêu sê cê̤ṳ-iù gì, Nang55 nga55 seng55 ngia242 li53 zeu21 li2155 iu53 i, ㄋㄤ55 ㄫㄚ55 ㄙㄟㄥ55 ㄫㄧㄚ242 ㄌㄧ53 ㄗㄝㄨ21 ㄌㄧ21 ㄗㄩ55 ㄧㄨ53 ㄧ,
著尊嚴共權利上一律平等。 Diŏh cŏng-ngièng gâe̤ng guòng-lĭk siông ék-lŭk bìng-dēng. Duok55 zoung55 ngieng53 goüng213 huak21 luk5 suong242 ik21 luk5 bing33 deng33. ㄉㄨㄛㆶ55 ㄗㄡㄥ55 ㄫㄧㄝㄥ53 ㄍㄛㄩㄥ213 ㄏㄨㄚㆶ21 ㄌㄨㆶ5 ㄙㄨㄛㄥ242 ㄧㆶ21 ㄌㄨㆶ5 ㄅㄧㄥ33 ㄉㄟㄥ33.
儂家有理性共良心, Nàng-gă ô lī-séng gâe̤ng liòng-sĭng, Nang55 nga55 u21 li55 seng213 gëüng55 luong55 sing55, ㄋㄤ55 ㄫㄚ5521 ㄌㄧ55 ㄙㄟㄥ213 ㄍㄜㄩㄥ55 ㄌㄨㄛㄥ55 ㄙㄧㄥ55,
並且應該以兄弟關係其精神來互相對待。 bêng-chiă éng-gāi ī hiăng-diê guăng-hiê gì cĭng-sìng lì hô-siŏng dó̤i-dái. Bing53 jia33 ing55 ngai55 i33 hiang53 nie242 guang53 hie242 i zing55 sing53 li53 hu55 suong55 dëü53 lai213. ㄅㄧㄥ53 ㄖㄧㄚ33 ㄧㄥ55 ㄫㄞ5533 ㄏㄧㄤ53 ㄋㄧㄝ242 ㄍㄨㄤ53 ㄏㄧㄝ242 ㄧ ㄗㄧㄥ55 ㄙㄧㄥ53 ㄌㄧ53 ㄏㄨ55 ㄙㄨㄛㄥ55 ㄉㄜㄩ53 ㄌㄞ213.

Chù-kái

siu-kái

Chham-khó chu-liāu

siu-kái
  • 福州市地方志编纂委员会 (2001). 福州方言志 (ēng Hôa-gí). 海风出版社. ISBN 7-80597-361-X. 
  • 福州市地方志编纂委员会 (2000). "第六篇 方 言". 福州市志(第8册) (ēng Hôa-gí). 方志出版社. ISBN 7-80122-605-4. 
  • 福建省地方志编纂委员会 (1998). "第一章 闽东方言". 福建省志·方言志 (ēng Hôa-gí). 方志出版社. pp. 17–97. ISBN 7-80122-279-2.