Tō-hâng

Tō-hâng (Eng-gí: navigation) thê-kiong ūi-tì ê chu-sìn hō· lâng, iā-sī-kóng chhia, chûn, hui-hêng-ki, oē-chheⁿ téng-téng ê mi̍h-kiāⁿ, hō· in ē-tàng chai-iáⁿ ka-tī tī-leh siáⁿ-mi̍h só·-chāi. Chai-iáⁿ ūi-tì liáu-āu, tio̍h ē-tàng koat-tēng sòa--lo̍h-lâi ài tùi tó-ūi kiâⁿ chiah ē-sái ta̍t-kàu bo̍k-te̍k-tē.

Chū kó·-chá í-lâi, jîn-lūi to̍h sú-ióng kok-chióng ê hong-hoat lâi khak-tēng ka-tī ê ūi-tì.

Tē-phiau tō-hâng

Àn-chiàu tē-bīn siōng ê te̍k-sû bo̍k-phiau, ē-tàng koat-tēng kā-tī ê ūi-tì. Pí-lūn-kóng, khòaⁿ-tio̍h bó· chi̍t-lia̍p soaⁿ-thâu, to̍h chai-iáⁿ í-keng lâi-kàu bó· chi̍t-ê só·-chāi. Che sī chin kó·-chá, mā chin kán-tan ê tō-hâng hong-sek.

Sió-hêng ê hui-hêng-ki mā ū lūi-sū ê hong-hoat. Hui-hêng-goân àn-chiàu tē-bīn ê thih-lō·, hô-chhoan, he̍k-chiá-sī kî-tha ê tē-siōng-bu̍t lâi hui-hêng. Kiàn-tio̍k-bu̍t ê chhù-téng iû-chhat tōa-hêng ê jī-thé ah-sī hû-hō, hui-hêng-goân poe-kàu hia to̍h chai-iáⁿ kàu--ah. Che sī khah-chá Bí-kok kok-lāi hâng-kong iû-kiāⁿ ūn-sàng ê hong-hoat.

Thui-soàn tō-hâng

Thui-soàn tō-hâng(Eng-gí: Dead reckoning, DR) sī chin kó·-chá ê tō·-hâng hong-hoat. Iû ūn-tōng-ha̍k ē-sái chai-iáⁿ, ūi-tì, sok-tō· kap ka-sok-tō· ū bi̍t-chhiat ê koan-hē:

${\vec {v}}={\frac {d{\vec {p}}}{dt}},{\vec {a}}={\frac {d{\vec {v}}}{dt}}$

Tī chia, ${\vec {p}}$ sī ūi-tì, ${\vec {v}}$ sī sok-tō·, ${\vec {a}}$ sī ka-sok-tō·, $t$ sī sî-kan.

Só·-í, chí-iàu chai-iáⁿ chi̍t-khai-sí ê ūi-tì (chhut-hoat ê tē-tiám), phòe-ha̍p ūn-tōng ê sok-tō·, khòaⁿ sī keng-kòe lōa-chē sî-kan, tio̍h ē-sái thui-soàn (kó·-kè) chhut bo̍k-chiân ê ūi-tì.

Thian-bûn tō-hâng

Thain-bûn (Eng-gí: celestial) tō-hâng mā sī chin kó·-chá to̍h ū ê tō-hâng hong-sek. Chú-iàu sī 15 sè-kí bóe-kî, Au-chiu ê Phû-tô-gê lâng só· hoat-tián--chhut-lâi-ê.

Koan-chhat tiⁿ-téng ê thian-thé, pí-lūn-kóng ji̍t-thâu, go̍eh-niû, Bak-kek-chheⁿ, ah-sī kî-tha ê chheⁿ-chō, to̍h ē-sái tāi-khài chai-iáⁿ ka-tī ê hūi-tō·.