Wikipedia

"Eng-lân" pán-pún chi-kan bô-kāng--ê tē-hng

互動式瀏覽歷史
← Chìn-chêng kái--êSin kái--ê →
刪去的內容 新增的內容
視覺化wikitext
Tē 28 chōa:
Lô-má-lâng tī Ch. 55 nî ê sî thâu chi̍t pái chhim-ji̍p Eng-lân. Tong-sî Eng-lân pō͘-cho̍k ê chi̍t ūi siú-léng sī [[Cassivellaunus]]. [[Caesar]] niá kun-tūi hiòng [[Britain]] chìn-peng, tāi-seng tī [[Deal]] hū-kīn chiūⁿ-hōaⁿ, keng-kòe chē pái chiàn-tò͘ liáu-āu thè-kun. Chóng-sī chit chūn Britain lâm-pō͘ chi̍t kóa pō͘-cho̍k mā khai-sí Lô-má-hòa. Kàu [[Claudius]] chò Lô-má hông-tè ê sî, chiong-kun [[Aulus Plautius]] tī Āu 43 nî niá tāi-iok 2 bān lâng ê kun-tūi kòe Eng-lân. Ùi [[Medway Khe Chiàn-tò͘]], [[Caratacus]] chhōa-thâu ê chāi-tē kun-tūi hō͘ Lô-má phah-pāi. Liáu-āu Claudius niá peng lâi kàu Eng-lân hiòng chāi-tē siâⁿ-chhī [[Camulodunum]] chò siāng bóe ê kong-kek. Chit kái ê chiàn-sū, hō͘ Lô-má khai-sí liáu tùi Eng-lân ê cheng-ho̍k. Āu 47 nî ê sî, [[Boudicca]] niá-chhōa ê [[Iceni]] pō͘-cho̍k hiòng Lô-má ê thóng-tī hoat-tōng hoán-khòng, chhim-ji̍p liáu pau-koat Tè-kok tē-hng siú-hú [[Colchester]] chāi-lāi ê só͘-chāi. Té-bé Boudicca tī [[Watling Tōa-ke Chiàn-tò͘]] chiàn su Lô-má chiong-kun [[Suetonius Paulinus]] ê kun-tūi. Tī Lô-má sî-kî, Eng-lân ê káng-kháu, kim-sio̍k kap cho͘-sòe ū pang-chō͘ Lô-má siong-gia̍p ê chok-iōng. Āu--lâi chia mā piàn chò sī Au-chiu ê lông-sán-tē.<ref name="Ackroyd2012ch2">{{Harvnb|Ackroyd|2012|loc=2. The Roman way}}</ref>
 
430 nî ê sî, chi̍t kóa sió ông-kok só͘ cho͘-sêng ê liân-bêng thâu-lâng [[Vortigern]], chhōe [[Saxon lâng]] chò [[iông-peng]] lâi tùi-khòng So͘-kat-lâng kòe--khì ê [[Pict lâng]] kap chi̍t kóa [[Ài-ní-lân]] sè-le̍k. Pict lâng hòng-khì chhim-ji̍p liáu-āu, Saxon iông-peng siu bô só͘-hùi, té-bé tùi [[Tang Anglia]] tē-hng khai-sí hoán-loān, in hiòng [[Thames Valley]] tē-hng hoat-tián, koh ín--lâi lēng-gōa ê German pō͘-cho̍k, pau-koat [[Angle lâng]], Saxon lâng, [[Frisia lâng]], kap [[Jute lâng]]. Chia-ê chu pō͘-cho̍k tāi-seng sī tī [[Thames Kang]], [[Trent Kang]] kap [[Humber Kang]] iân-sòaⁿ hoat-tián. In tī 6 sè-kí ê sî hō͘ le̍k-sú-ka thóng chheng chò "[[Anglo-Saxon lâng"]]. Kàu 540 nî-tāi, tùi [[Ai-ki̍p]] hiòng kui-ê Lô-má-hòa sè-kài thoân chhut--lâi chi̍t kái un-e̍k, ū-ê gián-kiù kè-sǹg tong-sî 3, 4 pah-bān jîn-khái kiám kah chhun 1 pah-bān chó-iū. Un-e̍k tùi chāi-tē ê jîn-kûn phò-hoāi pí Anglo-Saxon khui-khún-chiálâng koh khah giâm-tiōng, sī āu--lâi Anglo-Saxon thang kè-sio̍k hiòng Eng-lân sai-pêng hoatkhok-tiántiong ê goân-in chi it. Kî-tiong Saxon ê chi̍t ūi thâu-lâng [[Ceawlin]] pa̍t tī 577 nî ê sî hoat-tián kàu [[Cirencester]], [[Gloucester]], kap [[Bath (Somerset)|Bath]]; i-ê sè-le̍k té-bé koh hiòng Eng-lân tiong-ng thàng kòe, pek cháu chāi-tē ê kok-ông. Tang-tiong ia̍h ū-ê chāi-tē jîn-kûn sóa hiòng Hoat-lân-se sai-pak-pêng ê [[Armorica]], sán-seng chi̍t kûn kiò [[Breton lâng]] ê cho̍k-hē.<ref name="Ackroyd2012ch4">{{Harvnb|Ackroyd|2012|loc=4. Spear points}}</ref><ref group="kái">Breton lâng ū pō͘-hūn āu--lâi koh tòe [[William Cheng-ho̍k-chiá]] ji̍p Eng-lân.</ref>
 
9 sè-kí chhe, Eng-lân ū [[Wessex]], [[Mercia]] kap [[Northumbria]] 3 ê chú-iàu ông-kok, lēng-gōa koh ū [[Tang Anglia]], [[Kent]], [[Sussex]] kap [[Essex]] 4-ê khah sió ê ông-kok. Chá-chêng, tī 790 nî ê sî-chūn, ū chi̍t tīn [[Norse lâng]] tùi [[Dorset]] hái-hōaⁿ chhim-ji̍p Eng-lân. Sòa--lo̍h-lâi kúi tang, in chìn chi̍t pō͘ kong-kek chē-ê só͘-chāi. Té-bé koh lâi [[Tan-be̍h-lâng]], in chú-iàu kong [[Kent]] kap [[Tang Anglia]]. Ùi Kent ê [[Sandwich]] hū-kīn, hoat-seng liáu Eng-lân siāng chá ê chi̍t pái hái-chiàn. [[866 nî]], Tan-be̍h-lâng chiàm-niá liáu [[York]]. Liáu-āu koh hiòng [[Nottingham]] chhim-lio̍k, kàu-bóe Northumberland kap Tang Anglia lóng siū in khòng-chè. Kàu 870 nî ê sî, Tan-be̍h-lâng chìn tī [[Reading]] an-iâⁿ, chún-pī hiòng Wessex Ông-kok hoat-peng.<ref name="Ackroyd2012ch5">{{Harvnb|Ackroyd|2012|loc=5. The blood eagle}}</ref>
Lâi-goân: "https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Eng-lân"