"Thian-káu-jia̍t" pán-pún chi-kan bô-kāng--ê tē-hng
刪去的內容 新增的內容
~ bot ka-thiam: kn:ಡೆಂಗೇ |
~ bot ka-thiam: simple:Dengue fever; 細部更改 |
||
Tē 1 chōa:
'''Thian-káu-jia̍t''' ([[Eng-gú]]: dengue fever; 登革热), mā ū-lâng kóng '''pan-soa''', sī 1-chióng '''kòe-lū-sèng pēⁿ-to̍k''' ín-khí ê [[kip-sèng thôan-jiám-pēⁿ]].
== Hoat-pēⁿ ê chêng-hêng ==
Siāng ki-pún ê pēⁿ-chèng sī án-ne--ê :
# liân-sòa 3~5-kang hoat-ko-sio,
# giâm-tiōng thâu-khak thiàⁿ,
# ki-bah sng-thiàⁿ, kui sin-khu koan-chat thiàⁿ,
# ba̍k-chiu-kho· (= ba̍k-o = ba̍k-u, 眼窩) thiàⁿ,
# chhiah-sng (噁心), áu-thò· (嘔吐) kah chhut-môa-á (出疹),
# hoat-sio kî-kan hōan-sè sûi-sî ē lâu [[chhùi-khí]]-hoeh kah [[phīⁿ-khang]]-hoeh.
Gín-á ê pēⁿ-chèng thong-siông pí tōa-lâng khah khin. Chiâm-ho̍k-kî tāi-khài sī 3~14-kang, tio̍h-pēⁿ āu hōan-sè ē kám-kak ke̍k-tō· ê phî-lô iah-siān kah ut-chut ê chêng-hêng, ū-ê lâng pēⁿ-chêng ē ok-hòa, chhut-hoeh, hun-bê-put-chhéⁿ, sīm-chì sí-bông.
== Liû-thôan ê tē-khu kah kùi-cheh ==
Thian-káu-jia̍t khah chia̍p chhut-hiān ê kùi-cheh sī tī hō·-kùi ([[joā-thiⁿ]]) tiong-kan a̍h-sī-kóng hō·-kùi tú-tú-hó soah ê sî-chūn. Thian-káu-jia̍t pēⁿ-chêng siōng giâm-tiōng ê só·-chāi tī [[Tang-lâm-a]] kah [[Latin Bí-chiu]].
== Thian-káu-jia̍t án-chóaⁿ thôan-jiám ==
Thian-káu-jia̍t lóng-sī khò [[o·-kha-báng]] thôan-jiám--ê. O·-kha-báng khah giàn tī ji̍t--sî chhut-lâi thó-chia̍h, te̍k-pia̍t sī chá-khí-sî chhut [[ji̍t-thâu]] liáu-āu ê 2-tiám-cheng lāi kah beh-àm-á ji̍t-thâu beh lo̍h-soaⁿ chìn-chêng ê kúi-tiám-cheng lāi. Ka-sú hōan-chiá tī-leh tú-tú hoat-sio chìn-chêng kàu-kah khai-sí thè-sio kòe-āu ê 6~7-kang tiong-kan, nā koh-chài hō· [[báng-á]] tèng-tio̍h, pēⁿ-to̍k to̍h-ē seng thôan-jiám hō· báng-á, chiah-koh kòe hō· pa̍t-lâng, chòe-āu ná òe ná chōe lâng. Put-jī-kò, nā hām pēⁿ-lâng chiap-chhiok khiok-sī m̄-bián kiaⁿ kóng ē hō· i kòe--tio̍h.
== Án-chóaⁿ ū-hông ==
Hiān-chú-sî koh bô iú-hāu ê e̍k-biâu thang-hó ū-hông Thian-káu-jia̍t. Só·-í, siōng-hó ê pān-hoat to̍h-sī phiah-bián hō· báng-thâng ka--tio̍h, tèng--tio̍h. Ū-hông báng-thâng tèng-siong ê phiat-pò·, chhiáⁿ khòaⁿ ē-kha :
Tē 28 chōa:
* Ko·-put-chiong ài tī chhiū-nâ lāi-té kòe-mê ê sî, to̍h-ài chhôan 1-kóa-á khu-báng-che, chiong saⁿ-khò· hām báng-tà lóng-chóng kā phùn-phùn--leh.
== Tī-liâu ==
Ká-sú chìn-chêng bat khì-kòe thian-kàu-jia̍t pēⁿ-gôan tē, ah tò-tńg-lâi 1 go̍eh-ji̍t chi-lāi hoat-pēⁿ, iu-kî ū chhut-hoeh ê chèng-chn̄g, èng-kai ài kóaⁿ-kín khòaⁿ i-seng. Hoat-ko-sio ê sî-chūn ài iōng sio-chúi jiû sin-khu, chèng-khak ho̍k-iōng thè-sio-io̍k lâi kàng-un (phì-jû paracetamol = acetaminophen = "撲熱息痛"), m̄-thang ho̍k-iōng hâm-ū [[aspirin]] ("亞士畢靈") ê io̍k-á, nā-bô chhut-hoeh ē ke-chin giâm-tiōng. Hiān-chú-sî mā bô te̍k-hāu ê io̍k-bu̍t ē-tàng ū-hāu lâi tùi-hù Thian-káu-jia̍t chhut-huih. Tī-liâu ê sî, pēⁿ-iⁿ hong-bīn ē-sái thê-kiong hú-chō·-sèng ê tī-liâu.
Tē 65 chōa:
[[scn:Tirzana]]
[[si:ඩෙංගි උණ]]
[[simple:Dengue fever]]
[[sk:Horúčka dengue]]
[[sr:Денга грозница]]
| |||