"Chi̍p-bí-khu" pán-pún chi-kan bô-kāng--ê tē-hng

刪去的內容 新增的內容
無編輯摘要
A-giâuthó-lūn | kòng-hiàn
~ Chhú-siau 84.231.242.141 ê siu-kái, kái tńg khì Chùn-hiàn siōng bóe ê siu-tēng-pún
Tē 1 chōa:
'''Chi̍p-bí''' (集美), Tiong-kok [[Ē-mn̂g]]-chhī ê chi̍t-ê hêng-chèng-khu, sī Tiong-kok kok-lāi siāng chá sêng-li̍p ê [[Tâi-siong tâu-chu-khu]], Ē-mn̂g [[keng-chè te̍k-khu]] ê tiōng-iàu sêng-ôan.
[[Image:chipbi.jpg|thumb|200px|Ē-mn̂g-chhī Chi̍p-bí-khu]]
 
==Tē-lí==
Chi̍p-bí-khu ê cho̍at-tùi [[tē-lí chō-piau]] sī [[tang-keng]] 117.57° ~ 118.04°, [[pak-úi]] 24.25° ~ 24.46°, tiàm-tī Ē-mn̂g-tó sai-pak pêng ê [[tāi-lio̍k]], thong-kòe [[Ē-mn̂g tōa-kiô]] hām Ē-mn̂g-tó sio-chiap. Chi̍p-bí-khu ê tang-pak pêng sī [[Tâng-oaⁿ]]-khu, sai-pak pêng sī [[Chiang-chiu]]-chhī [[Tiô-thòa]]-kōan, sai-lâm hong-hiàng sī [[Hái-chhng]]-khu.
 
Chi̍p-khu chóng-bīn chhiau-kòe 270 k㎡, chóng jîn-kháu 28 bān gōa.
==Hêng-chèng tan-ūi ==
Ha̍t-khu lāi lóng-chóng ū 4 ê hiuⁿ-tìn, 3 ê koe-tō pān-sū-chhù, 2 ê séng-kip lông-tiûⁿ kah 2 ê chhī-kip lông-tiûⁿ.
*Kòan-kháu-tìn (灌口镇)
*Āu-khoe-tìn (后溪镇)
*Hēng-lîm-tìn (集美镇)
*Hēng-lîm Koe-tō
*Chi̍p-bí Koe-tō
*Kiâu-eng Koe-tō (侨英街道)
*Chhī Tē-jī Lông-tiûⁿ
*Chhī Póaⁿ-thâu Lîm-tiûⁿ
*Séng Thian-má Hôa-kiâu Lông-tiûⁿ
*Séng Thian-má chéng-ti-tiûⁿ (省天马种猪场)
 
==Keng-chè==
1989 nî 5--go̍eh kah 1992 nî 12 go̍eh, Tiong-kok [[Kok-bū-īⁿ]] sian-āu phoe-chún sêng-li̍p Hēng-lîm Tâi-siong Tâu-chu-khu kah Chi̍p-bí Tâi-siong Tâu-chu-khu, hiáng-siū keng-chè te̍k-khu ê iu-hūi chèng-chhek, chhú-khì lâi chia tâu-chu heng-gia̍p ê kéng-gōa khì-gia̍p kah kong-si sī ná lâi ná chōe.
 
Keng-kòe cha̍p-gōa nî ê kiàn-siat khai-hoat, taⁿ Chi̍p-bí-khu ê [[lông-giap]], [[kang-gia̍p]] kah [[ho̍k-bū-gia̍p]] lóng-chóng tit-tio̍h kài tōa ê thê-seng. Hiān-chú-sî í-keng tiàm ha̍t-khu lāi sêng-kong khai-hoat 5 ê kang-gia̍p ki-tōe, kàu kah 2002 nî, chôan-khu lóng-chóng ín-chìn gōa-chu hāng-bo̍k 610 ê, ha̍p-tâng lī-iōng gōa-chu 26.93 ek kho· [[Bí-kim]], [[GDP]] chóng-gia̍h ta̍t-kàu 83.35 ek kho· [[Jîn-bîn-pē]]. Ē-sái kóng, chit-mái Chi̍p-bí-khu ê keng-chè kiat-kó·, í-keng si̍t-hiān kang-gia̍p chiàm chú-iàu tē-ūi, ki-pún hêng-sêng gōa-hiòng-hêng ê keng-chè kio̍k-sè.
 
==Lú-iû chu-gôan==
Chi̍p-bí sī Tiong-kok chhut-miâ ê kiâu-hiong, kòe-hoan ê hoan-kheh tháu-té tōa-tī [[Tang-lâm-a]] chit-kak-sì. 20 sè-kí tiong-kî tiàm Tâng-lâm-a kiâu-kài '''hoah-chúi ē kian-tàng''', chhut-miâ ê Hôa-kiâu léng-siù [[Tân Kah-kiⁿ]] sian-siⁿ to̍h-sī ùi Chi̍p-bí kiâⁿ--chhut-khì ê. Hiān-chú-sî, tī Chi̍p-bí, ū chiâⁿ chōe lú-iû chu-gôan sī Tân Kah-kiⁿ sian-siⁿ kah i ê ka-cho̍k chhut-chîⁿ chiâⁿ--ê. Chi̍p-bí ê lú-iû kéng-tī chú-iàu ū:
*Tân Kah-kiⁿ Kó·-ku (陈嘉庚故居)
*Gô-hn̂g (鳌园)
*Kui-lâi-tông (归来堂)
*Lí-lîm-hn̂g (李林园)
*Lêng-chûn-tî (龙舟池)
*Kho̍k-hî-hn̂g (Ngo̍k-hû-hn̂g / 鳄鱼园)
*Bān-pó-soaⁿ Koan-kong Kó-hn̂g (万宝山观光果园)
*Chi̍p-bí Ha̍k-chhng (集美学村) kiàn-tiok-kûn
 
Chi̍p-bí ê lú-iû chu-gôan ki-pún-siōng sī hām chit-tah '''ko·-mn̂g-tok-chhī''' ê kiàn-tiok hong-keh pun bōe khui--ê. Chit-khóan chôan sè-kài '''koh chhōe bô tē-jī''' ê kián-tiok, chôan-pō· lóng-sī Tân Kah-kiⁿ sian-siⁿ bóan-liân ê sî-chūn chim-chiok siat-kè ê, te̍k-sek sī kā [[Bân-lâm]] kiàn-tiok gē-su̍t chhām [[Hoan-pêng|Lâm-iûⁿ]] kiàn-tiok hong-keh chin-chiàⁿ súi-khùi ê kiat-ha̍p chò-hóe.
 
Tân Kah-kiⁿ sian-siⁿ ê hong-súi an tī [[Gô-hn̂g]] (鳌园) lāi-té, chéng-kô bōng-tē ê gōa-hêng sī mô·-hóng Tiong-kok bîn-kan thôan-soat tang-tiong ê sîn-kî [[tōng-bu̍t]] ngô· (鳌) só· lâi siat-kè. Múi chi̍t nî, àn gōa-kok a̍h-sī Tiong-kok kok só·-chāi lâi chham-koan ê iû-kheh lóng mā chhiau-kòe chiâⁿ-pah bān.
 
== kàu-io̍k==
Chi̍p-bí-khu sī Ē-mn̂g-chhī siōng tiōng-iàu ê bûn-kàu-khu. Chi̍p-bí Ha̍k-chhng (集美学村) chêng khai-sí pān-ha̍k kàu taⁿ í-keng ū 90 kúi tang ê le̍k-sú, tī hái-lāi-gōa ôan-á kài chhut-miâ. Tī chia, ùi [[iù-tī-hn̂g]], [[sió-o̍h]] ([[sió-ha̍k]]), [[tiong-o̍h]] kàu [[tāi-ha̍k]], hêng sêng ôan-siān koh chiau-chôan ê kàu-io̍k thé-hē. Kî-tiong [[Chi̍p-bí Tāi-ha̍k]] kah [[Hôa-kiâu Tāi-ha̍k]] (Ē-mn̂g hun-hāu) ûn-á tn̂g-kî ū teh chio-siu [[Tâi-ôan]] ê ha̍k-seng kah [[Tang-lâm-a]] ê Hôa-kiâu chú-tē.
 
==Bûn-hòa==
Tī kòe-khì Tiong-kok ê chiàn-cheng nî-tāi, Chi̍p-bí chit-ê só·-chāi sī chi̍t-ê chiâⁿ sán-chhiah koh iap-siap ê sió hî-chhoan, tn̂g-kî sio̍k-î [[Tâng-oaⁿ]]-kōan teh kóan-ha̍t, it-ti̍t kàu-kah [[Tiong-kok Kiōng-sán-tóng]] tī [[Tiong-kok|Tāi-lio̍k]] kiàn-kok í-āu chiah chiâⁿ-chòe 1 ê to̍k-li̍p hêng-chèng-khu. Só·-í Chi̍p-bí ê bûn-hòa, gú-giân kah [[Tâng-oaⁿ]] ki-pún bô cheng-chha. Chhiáⁿ chham-khó [[Tâng-oaⁿ]] chit-phiⁿ bûn.
*[[Bân-lâm bûn-hòa]]
*[[Po̍ah-chiōng-gôan]]
===Gú-giân===
*[[Bân-lâm-gú]]
*[[Ē-mn̂g-ōe gú-im hē-thóng]]
==Hì-khiok gē-su̍t==
*[[Lâm-kóan]]
*[[Koa-á-hì]]
*[[Ko-kah-hì]]
*[[Ka-lé-hì]]
*[[Pò·-tē-hì]]
*[[Sai-kong-hì]]
 
==Jîn-bu̍t==
*[[Tân Kah-kiⁿ]] (陳嘉庚)
*[[Tân La̍k-sài]] (陈六使)
*[[Ông Téng-chhiong]] (王鼎昌, [[Sin-ka-pho]] chêng chóng-thóng )
*[[Tân Kèng-hiân]] (陈敬贤)
*[[Lí Lîm]] (李林)
*[[Tân Chhun-bo̍k]] (陈村牧)
==Gōa-pō· liân-kiat==
*[http://www.fjql.org/index.htm Hok-kiàn Kiâu-liân] koaⁿ-hong bāng-chām
*[http://www.jimei.gov.cn/myoffice/jm/index.jsp Ē-mn̂g-chhī Cha̍p-bí-Khu Chèng-hú] koaⁿ-hong bāng-chām
 
[[Category:Bân-lâm]]
 
[[zh:集美]]