"Âng-hái" pán-pún chi-kan bô-kāng--ê tē-hng

刪去的內容 新增的內容
Cuaxdonthó-lūn | kòng-hiàn
pp
Cuaxdonthó-lūn | kòng-hiàn
pp
Tē 26 chōa:
| reference =
}}
[[File:Day Pass down the Red Sea.ogv|thumb|277px|upright=1.35|This video over the south-eastern [[Mediterranean Sea]] and down the coastline of the Red Sea was taken by the crew of Expedition 29 on board the [[International Space Station]].]]
 
'''Âng-hái''' ([[A-la-pek-gí]] البحر الأحمر al-Bahr al-Ahmar; [[Hi-pek-lâi-gí]] ים סוף Yam Suf; [[Tigrigna]] ቀይሕ ባሕሪ QeyH baHri; [[Eng-gí]] siá ''Red Sea'') sī [[Ìn-tō͘-iûⁿ]] ê 1-ê [[hái-oan]], tiàm-tī [[A-chiu]] kap [[Hui-chiu]] kau-kài ê só͘-chāi. Thàng hái ê chhùi tī siōng lâm kak, keng-kòe [[Bab-el-Mandeb Hái-kiap]] sio-chiap [[Aden-oan]]. Í-pak sī [[Sinai Poàn-tó]], [[Aqaba-oan]], kap [[Suez-oan]] (thàng [[Suez Ūn-hô]]). Âng-hái sī sè-kài siōng pak ê [[jia̍t-tài]] hái.
Tē 37 chōa:
 
===Kó͘-tāi sî-kî===
[[File:C+B-Ship-Fig1-HatshepsuSailingBoat.PNG|thumb|right|277px|upright=1.15|[[Kó͘-tāi Ai-ki̍p]] tī lú-ông [[Hatshepsut]] ê sî-tāi khok-tiong kah óa tī Âng-hái hái-kîⁿ ê [[Punt Kok]].]]
[[File:Periplous of the Erythraean Sea.svg|thumb|277px|right|Âng-hái hū-kīn chò [[phang-liāu bō͘-e̍k]] ê cheng-siā kap siong-gia̍p tiong-sim, kun-kù ''[[Erythraea Hái Àn-lāi-kì]]'' (''Periplus of the Erythraean Sea'') ê kì-su̍t.]]
 
Só͘ chai-iáⁿ siāng chá tùi Âng-hái ê thàm-chhâ, sī [[Kó͘ Ai-ki̍p]] ê lâng si̍t-hêng--ê, in hit-chūn sī beh kiàn-lio [[Punt Kok|Punt]] ê siong-gia̍p lō͘-sòaⁿ. Chia kóng thàm-chhâ oa̍h-tāng, kî-tiong chi̍t kái sī ùi [[Chú-chêng|Ch.]] 2500 nî chó-iū, koh chi̍t kái sī tī chha-put-to Ch. 1500 nî ([[Hatshepsut]] niá-chhōa). In lóng ū khì kàu tī Âng Hái.<ref>{{cite book |last= Fernandez-Armesto |first= Felipe |title= Pathfinders: A Global History of Exploration |year= 2006 |publisher= W.W. Norton & Company |isbn= 0-393-06259-7 |page= 24}}</ref> Chóng-sī oân-á ū ha̍k-chiá gī-lūn chia thàm-chhâ sī-m̄-sī chin-chiàⁿ ū khó-lêng.<ref>{{cite book|last1=Louis|first1=Jaucourt de chevalier|title=Red Sea|date=1765|pages=367–368|url=http://hdl.handle.net/2027/spo.did2222.0002.880}}</ref> Tī sèng-keng ê [[Chhut Ai-ki̍p Kì]], ū kóng tio̍h [[Í-sek-lia̍t-lâng]] [[Kòe Âng-hái|kiâⁿ kòe chi̍t phìⁿ chúi]] ê kò͘-sū, che chúi nā chiàu [[Hi-pek-lâi]] bûn-su, sī hō chò ''[[Yam Suph]]'' ({{Lang-he-n|יַם סוּף}}). ''Yam Suph'' thoân-thóng-siōng hông jīn-ûi tio̍h sī Âng-hái. Chiàu rabbi [[Saadia Gaon]] (882‒942 nî), tī i tùi [[Gō͘-keng]] (''Pentateuch'') ê Iû-thài/A-la-pek hoan-e̍k lāi-bīn, jīn hit-ê kòe-hái ê só͘-chāi, sī Âng-hái ê ''Baḥar al-Qulzum'' pō͘-hūn, ia̍h tiō sī [[Suez Hái-oan]].<ref>''Tafsir'', Saadia Gaon, s.v. Exodus 15:22, ''et al''.</ref>