"New Guinea" pán-pún chi-kan bô-kāng--ê tē-hng

刪去的內容 新增的內容
ALE!thó-lūn | kòng-hiàn
png -> svg
Tē 40 chōa:
 
[[Kē-tē-kok]] tī [[1828 nî]] seng-bêng hōaⁿ sai-pòaⁿ-pêng. [[Tek-kok]] kap [[Liân-ha̍p Ông-kok]] tī [[1884 nî]] hun-koah tang-pòaⁿ-pêng, che āu--lâi sio̍k-î [[Australia]]-kok koán-hat. Kàu-kah 1960 nî kui-ê Sin Guinea (pau-koah lōe-tē) lóng sī Au-chiu kok-ka teh hōaⁿ. Chóng--sī Sin Guinea ê Au-chiu-lâng jîn-kháu chêng-kàu-taⁿ lóng bô [[goân-chū-bîn]] chē. Tī [[1880 nî-tāi]] chìn-chêng, ē-sái kóng só·-ū ê Au-chiu si̍t-bîn kè-e̍k lóng in-ūi [[jia̍t-tài thoân-jiám-pēⁿ]] choâⁿ-á sit-pāi. Hiah-ê pēⁿ pau-koah [[malaria]], [[koaⁿ-iām]]. (Koân-tē bô malaria, m̄-koh Au-chiu-lâng kàu 1930 nî-tāi chiah kàu-ūi.)
[[Image:New guinea blank.PNGsvg|thumb|Chèng-tī tē-tô͘]]
Sin Guinea-lâng pún-sin mā bô chhiūⁿ Australia goân-chū-bîn (hām in kāng chó·-sian) siū [[Kū Tāi-lio̍k]] thoân-jiám-pēⁿ éng-hióng hiah siong-tiōng. Che kiám-chhái sī in-ūi Au-chiu-lâng bōe kàu-ūi chìn-chêng, Sin Guinea tō í-keng hām A-chiu ū tn̂g-kî chiap-chhiok ê keng-giām, chāi-tē jîn-kháu ū kú-tn̂g ê sî-kan (3,500 nî) thang lia̍p-chek [[té-khòng-la̍t]]. Koh, kàu-kah Au-chiu-lâng si̍t-bîn sêng-kong, hiān-tāi [[kong-kiōng oē-seng]] ki-su̍t í-keng pí éng-kòe-á ke chin hoat-ta̍t. Au-chiu tián-hêng ê [[kok-bu̍t]] ([[be̍h-á]]) kap cheng-seⁿ-á (gû, iûⁿ) bô hoat-tō· sek-èng Sin Guinea ê khoân-kéng. Kàu-taⁿ Sin Guinea ê lông-gia̍p chú-iàu iá-sī iōng kó·-chá thoân--lo̍h-lâi ê jia̍t-tài chèng-choh ki-su̍t.