"Bân-lâm-gú" pán-pún chi-kan bô-kāng--ê tē-hng
刪去的內容 新增的內容
無編輯摘要 |
無編輯摘要 |
||
Tē 16 chōa:
|SIL=
|iso3= nan
|map=[[File:Banlamgu.svg|200px]]<br>Bân-lâm-
}}
'''Bân-lâm-gú''' (閩南語) sī [[Hàn-gí]] [[Bân-hong-giân]] chit-châng tōa chhiūⁿ-châng ê 1-ki chhiū-oe, sī siōng-kài ū éng-hiáng-la̍t ê [[Bân-hong-giân]]. Kóng-gī ê Bân-lâm-
Nā phó͘-thong-sî lâng kóng ''Bân-lâm-gú, Bân-lâm-gú'', he thàu-té sī leh kóng Hok-kiàn lâm-pō͘ [[Chôan-chiu|Chôan]]-[[Chiang-chiu|Chiang]]-[[Ē-mn̂g|Hā]] tē-khu kah Tâi-ôan chit-tah ê gí-giân.
[[Bân-lâm-gú hoat-gôan]]-
[[Ē-mn̂g-ōe]] kah Tâi-ôan-ōe hō͘ lâng kong-jīn sī Bân-lâm-
== Pó͘-liû kó͘-Hàn-gú ê sêng-hūn ==
Tē 39 chōa:
Siaⁿ-tiāu hong-bīn, Tiong-kó͘-im '''"pêng, siōng, khì, ji̍p" pun im-iông ê te̍k-tiám''' chôan-pō͘ tī Bân-lâm-gú lāi-té tit-tio̍h thé-hiān. [[Chiang-chiu]]-khiuⁿ ū "im-pêng, im-siōng, im-khì, im-ji̍p, iông-pêng, iông-khì, iông-ji̍p" 7-ê tiāu; [[Chôan-chiu]]-khiuⁿ iáu-koh ke pó-chûn "iông-siōng" tiāu.
=== Sû-
Chit-chūn Bân-lâm-gú ê sû-gí, ū chiâⁿ chōe sio̍k-î Kó͘-Hàn-gú ê sêng-hūn, siōng kó͘-chá ē-tàng khan khì kàu Chhun-Chhiu, Chiàn-kok ê nî-tāi, pí-lūn kóng Bân-lâm sio̍k-gú "ji̍t--sî cháu-phā-phā, àm--sî tiám teng-la̍h", chit lāi-tóe ê "[[la̍h]]" to̍h-sī hit-ê sî-tāi ê giân-gí (《詩經͘小雅͘信南山》有: "執其鸞刀,以啟其毛,取其血[[膋]]"). Koh pí-lūn kóng "saⁿ-khò͘", "lâng-kheh", "thàn-chîⁿ", "bîn-chhn̂g", "chiaⁿ-bah", "kún-chúi"…téng-téng, che lóng-sī [[Tông]], [[Sòng]] í-lâi Kó͘-Hàn-gú ê iōng-sû.
Tē 50 chōa:
Ùi Tông-tiâu ê sî-tāi khai-sí, [[Chôan-chiu]] to̍h hoat-tián chiâⁿ-chòe "tang-hong tē-it tōa-káng", kó͘-tāi [[hái-siōng si-tiû chi-lō͘]] ê khí-tiám tī Chôan-chiu. Chhú-khì, Bân-lâm chit-tah hām [[Tiong-tang]], [[Tang-lâm-a]] ê lâi-óng ke-chiâⁿ chia̍p. Kòe-hoan ê hoan-kheh chiong gōa-hiuⁿ ê gí-giân chah tńg-lâi Hok-kiàn, nî-kú-go̍eh-chhim, ū ê gōa-lâi-gú ê gí-sû soah lām-lo̍h Bân-lâm-gú, chiâⁿ-chòe Bân-lâm-gú ê chi̍t-pō͘-hūn. Chit-khóan--ê, pí-lūn "sat-bûn", "pa-sat" (巴刹), "[[chi-ku-la̍t]]" (巧克力), "chu-lu̍t" (雪茄), "phia̍t-á" (碟子), "tōng-kak" (拐杖), "si̍p-pán-á" (鐵板手), "ba̍k-thâu" (商標), "àu-sài" (出界), "te̍k-sî" (出租車), "pa-sū" (巴士車), má-tih (死亡), "gō͘-kha-kī" (騎樓過廊), "ka-po̍k" / "ka-pò͘-mî" (木棉), "[[ko-pi]]" (咖啡) téng-téng.
Tâi-ôan Bân-lâm-
== Chhù-bī koh ho̍k-cha̍p ê bûn-pe̍h ī-tho̍k ==
Tē 73 chōa:
|}
== Bân-lâm-
Múi chi̍t-chióng jîn-lūi [[gú-giân]] lóng ū ka-tī ê im-phiau hē-thóng, bo̍k-chiân, múi chi̍t-chióng gú-giân ê im-phiau hē-thóng lóng sú-iōng [[hû-hō]] lâi kì-lio̍k. Ū-ê gú-giân ê im-phiau hē-thóng siâng-sî chûn-chāi kúi-nā-chióng " [[phèng-im hû-hō]] ", pí-lūn kóng Bân-lâm-gú.
Tē 81 chōa:
Tâi-ôan ū chiâⁿ chē gú-giân ha̍k-chiá chú-tiuⁿ Bân-lâm-gí phèng-im hû-hō mā sī bûn-jī, pí-lūn kóng [[Pe̍h-oē-jī]] to̍h-sī tang-tiong ê chi̍t-chióng. Sū-si̍t, àn-chiàu le̍k-sú ê kak-tō͘ lâi khòaⁿ, Pe̍h-oē-jī chêng-kàu-taⁿ lóng sī hō͘-lâng tòng-chò bûn-jī teh sú-iōng, chí-put-kò, Pe̍h-oē-jī oân-á kū-pī phèng-im ê kong-lêng, só͘-í ū-sî Pe̍h-oē-jī iū-koh pān-ián tio̍h [[im-phiau]] ê kak-sek.
=== Tâi-ôan ê Bân-lâm-
Taⁿ Bân-lâm-
==== Saⁿ tōa phài-hē ê pí-kàu ====
Tē 92 chōa:
1991 nî 8 go̍eh 17 hō, ha̍k-chiá [[Âng Ûi-jîn]], [[Tiuⁿ Jū-hông]], [[Táng Tiong-su]] saⁿ lâng chhōa-thâu sêng-li̍p [[Tâi-ôan Gú-bûn Ha̍k-hōe]]. Bô lōa kú liáu-āu, Tâi-ôan Gú-bûn Ha̍k-hōe tī [[Ē-mn̂g-ōe gú-im hē-thóng|Pe̍h-ōe-jī im-phiau hē-thóng]] ê ki-chhó͘ siōng chè-tēng chhut chi̍t-thò Sin--ê "Tâi-gí Im-phiau" ( phèng-im hû-hō ), hō-miâ "Tâi-gú Im-phiau Hong-àn" ( Taiwan Language Phonetic Alphabet, kán-chheng '''TLPA''' ).
Beh chè-tēng TLPA ê gôan-in sī: " (1) Tâi-gí im-phiau ū chin chōe thó, chó͘-gāi Tâi-ôan
TLPA hām Pe̍h-ōe-jī (POJ) siōng chú-iàu ê chha-pia̍t sī:
|