"Hêng-jî-siōng-ha̍k" pán-pún chi-kan bô-kāng--ê tē-hng

刪去的內容 新增的內容
無編輯摘要
Chùn-hiànthó-lūn | kòng-hiàn
~ Chhú-siau 195.117.151.35 ê siu-kái, kái tńg khì VolkovBot siōng bóe ê siu-tēng-pún
Tē 4 chōa:
 
;[[Hàn-jī bûn-hòa-khoan]] ê gí-goân
:Hêng-jî-siōng-ha̍k sī tùi [[Ji̍t-gí]] [[Hàn-jī-sû]] '''形而上学''' (keizizyôga) lâi--ê, [[Hoâ-gí]] mā-sī khip-siu chit-ê [[Ji̍t-gí-sû]] lâi ēng ( ū-tang-sî-á kán-séng chò 形上學 ). [[Siōng-khí-khiàn]] [[Ji̍t-pún]] ha̍k-chiá sī kin-kì ''[[E̍̍k-keng]]'' (易經) ê [[Hê-sû Siōng-toān]] (繫辭上傳), lāi-té ê " 形而上者謂之道,形而下者謂之器 " chit 2-kù oē chhòng chhut chit-ê sin-sû--lâi-ê.
;[[Chi̍t-koá]] se-hong gí-giân ê gí-goân
:[[Hi-lia̍p]] kó·-chá ê [[tiat-ha̍k-ka]] [[Aristotelēs]] ū siá chi̍t-koá chheh, lóng-chóng hō-chò φυσικά (physika, [[Eng-gí]] siá-chò ''Physics''). [[ ]] khah-chá ê pán-pún lāi-té, ū lēng-goā chi̍t-koá [[Aristotelēs]] ê tù-chok sī hō· lâng pian tī φυσικά āu-bīn--ê, hiah-ê chheh khoàⁿ--khí-lâi sī kap ki-pún, ki-chhó͘ ê tiat-ha̍k būn-tê ū tī-tāi--ê. [[ Aristotelēs]] ka-tī kā hiah-ê tù-chok hō-chò "'''[[Tē-it tiat-ha̍k]]'''". [[ ]] chá-kî ê [[Aristotelēs-phài]] ê ha̍k-chiá sī kui-khì kā hiah-ê chheh kiò-chò τὰ μετὰ τὰ φυσικά βιβλια (ta meta ta physika biblia), ì-sù sī "toè tī physika aū-piah ê chheh", ū 1-ê kóng-hoat kóng che tō-sī [[Eng-gí]] ''metaphisics'' ([[Tek-gí]]: Metaphysik, [[Hoat-gí]]: Métaphysique, [[Se-pan-gâ-gí]]: Metafísica) ê gí-goân.
:[[]] chiàu [[gí-goân-ha̍k]] lâi khoàⁿ, ''metaphysics'' tō-sī poâⁿ-koè (''meta'') [[chū-jiân kho-ha̍k]] (''physika''), mā ū tùi-tâng.
 
==[[Ki-pún]] siāu-kái==
 
Hêng-jî-siōng-ha̍k ū chi̍t-pō·-hūn sī teh " tùi su-khó lâi chò su-khó ", hêng-jî-siōng-ha̍k 1-ê kài chú-iàu ê chú-tê tō-sī teh gián-kiù su-khó ê koè-têng: chhin-chhiūⁿ lán sī án-choáⁿ tì-kak--ê, lán sī án-choáⁿ lí-kái--ê, lán sī án-choáⁿ kau-thong--ê, lán sī án-choáⁿ chò su-khó--ê téng-téng.

Hêng-jî-siōng-ha̍k ê chú-tê tiāⁿ-tiāⁿ chin [[thiu-siōng]], lán mā thang kóng hêng-jî-siōng-ha̍k koan-sim--ê, tō-sī " lán lâng án-choáⁿ chhú-lí chit-koá thiu-siōng ê tāi-chì ". [[

Phó͘-thong]] kóng--khí-lâi hêng-jî-siōng-ha̍k siōng-tiōng-iàu ê būn-tê sī [[pún-thé-lūn]] ê būn-tê, gián-kiù '''chûn-chāi''' / '''tī-leh''', '''si̍t-thé''' téng-téng ê tāi-chì. [[

Hiān-chhú-sî]] hêng-jî-siōng(-ha̍k) chit-ê sû chia̍p-chia̍p hō· it-poaⁿ lâng bōng-iōng, sù-siông thiaⁿ-tio̍h--ê tiāⁿ-tiāⁿ sī kap [[sîn-pì-chú-gī]] téng-téng ê tāi-chì khah ū koan-hē, tian-tò hām hêng-jî-siōng-ha̍k kap pún-thé-lūn khah bô tī-tāi. [[Sui-jiân]] chit-khoán iōng-hoat hām tē-it goân-lí he̍k-sī chûn-chāi ê pún-chit bô koan-hē, m̄-koh it-poaⁿ chiah-ê iōng-hoat mā ē kap hêng-jî-siōng-ha̍k ê [[ká-tēng]] ū kan-sia̍p-tio̍h.
 
[[Category:Tiat-ha̍k]]