"Texas" pán-pún chi-kan bô-kāng--ê tē-hng
刪去的內容 新增的內容
無編輯摘要 |
|||
Tē 12 chōa:
[[File:Nordamerikanische_Kulturareale_en.png|thumb|Khó-kó͘-ha̍k siōng tùi Pak Bí-chiu tī Au-chiu-lâng lâi kàu chìn-chêng ê bûn-hòa khu-hun.]]
=== Columbus í-chêng ===
Tī [[Chêng-Columbus sî-tāi]] (Pre-Columbian era) ê [[Pak Bí-chiu]], Texas chit ūi sī Sai-lâm (Southwestern) kap Pêng-goân (Plains) nn̄g tōa bûn-hòa khu sio-chiap ê só͘-chāi. Chiàu khó-kó͘ gián-kiù, tī Au-chiu lâng lâi chìn-chêng, Texas ê tiong-se-pō͘ ū [[Pueblo]]; oa̍h tang-pêng ū [[Mississippi bûn-hòa]]; lēng-gōa koh ū [[Mesoamerica]] ê bûn-hòa tī lâm-pō͘ seng-oa̍h.
Só͘ chai pat tī Texas lāi khiā-khí ê goân-chū-bîn pau-koat [[Alabama lâng|Alabama]], [[Apache]], [[Atakapan]], [[Bidai]], [[Caddo]], [[Coahuiltecan]], [[Comanche]], [[Choctaw]], [[Coushatta]], [[Hasinai]], [[Jumano]], [[Karankawa]], [[Kickapoo]], [[Kiowa]], [[Tonkawa]], kap [[Wichita]]. Au-chiu-lâng lâi ê sî, chia-ê cho̍k-kûn kap gōa-lâng chia̍p-chhio̍k ê hêng-sek ē-sài kóng ū 2 tōa khoán, chi̍t khoán sī pang-chō͘ lâng ha̍p-si̍p chāi-tē seng-oa̍h ê ki-sut, chi̍t khoán sī kap lâng sio-thâi.
=== 16 kàu 18 sè-kì ===
1519 nî [[Se-pan-gâ]] thàm-hiám-ka [[Alonso Álvarez de Pineda]] ê [[Mexico Oan]] hái-hōaⁿ tē-tô͘ sī só͘-chai siāng chá iú-koan Texas ê le̍k-sú kì-lio̍k. Siāng-chá lâi kàu Texas ê Au-chiu-lâng sī [[Álvar Núñez Cabeza de Vaca]], i tī 1528 nî pò-kò i-ê kiàn-bûn. Lēng-gōa [[Francisco Vázquez de Coronado]] mā kì-lio̍k tī 1541 nî tú tio̍h [[Querechos]] kap [[Teyas]] nn̄g khoán chhī-gû ê bîn-cho̍k.
1685 nî, goân-lâi be̍h tī [[Mississippi Hô]] khai-siat si̍t-bîn-tē ê [[René-Robert Cavelier de La Salle]], in-ūi kè-sǹg sit-gō͘, soah tī [[Matagorda Oan]] siat [[Fort Saint Louis]]
Se-pan-gâ tī 1690 nî
1749 nî, Se-pan-gâ
Siū tio̍h
=== 19 sè-kí ===
Bí-kok tī 1803 nî hiòng Hoat-kok [[Louisiana siu-bé|siu-bé Louisiana]], liáu-āu in chú-tiuⁿ Texas mā sǹg chāi kau-e̍k lāi. 1819 nî, [[Sin Se-pan-gâ]] kap Bí-kok ê pian-kài khak-tēng siat ùi [[Sabine Hô]]. Chóng-sī chin chē Bí-kok khui-khún-chiá bô sêng-jīm chit hāng hia̍p-tēng, óa-ná kè-sio̍k hiòng Texas î-bîn. Kàu 1821 nî, [[Mexico]] to̍k-li̍p, kî-tiong Texas mā sī chi̍t hūn, siat ùi [[Coahuila y Tejas]] chiu ē-té.
第44行 ⟶ 第47行:
1860 nî, [[Bí-kok Lōe-chiàn]] khai-sí, hit-tong-sî chiu lāi 30 pha ê jîn-kháu sī o͘-lâng, in tōa-hūn lóng sī [[lô͘-lē]]. 1861 nî 1 goe̍h 28, tī Austin ê hōe-gī, lâm-hong koat-tēng thoat-lî Bí-kok. 2 goe̍h 23 Texas ka-tī mā tâu-phiò thong-kòe chit hāng koat-tēng, 3 goe̍h sî ka-ji̍p [[America Liân-bêng Kok]].
1900 nî, Texas ū tio̍h Bí-kok le̍k-sú siōng sí-bông siāng giâm-tiōng ê hong-thai [[Galveston hong-thai|Galveston]].
=== 20 sè-kí === 1901 nî 1 goe̍h 10 ji̍t, chiu lāi thâu chi̍t ê iû-chhéⁿ [[Spindletop]] khai-siat, liáu-āu, sī Texas chio̍h-iû sán-gia̍p ê heng-khí; in-ê khai-chhái liōng āu-bóe tī 1972 nî tat kàu le̍k-sú ko-tiám. [[Tē-jī-chhù Sè-kài Tāi-chiàn]] sî-kî, liân-pang chèng-hú tī Texas tōa-liōng khai-siat kun-su siat-si, lēng-gōa pún chiu ū 75 bān lâng ka-ki̍p kun-tūi. 1961 nî, [[NASA]] koh tī kun-sū sán-gia̍p hoat-ta̍t ê Huston khí-chō chài-lâng thài-khong tiong-sim (1973 nî hō-miâ [[ Lyndon B. Johnson Thài-khong Tiong-sim]]).
|