?Khiā-gô
Pygoscelis antarctica
Hoà-chio̍h hoān-ûi
Paleocene-Choè-kīn
Seng-bu̍t-ha̍k hun-lūi
Kài: Animalia
Mn̂g: Chordata
Kong: Aves
Bo̍k: Sphenisciformes
Sharpe, 1891
Kho: Spheniscidae
Bonaparte, 1831
Sio̍k

Khiā-gô[1] (mā ū hō chò khì-gô[2]) sī tiàm tī Lâm Poàn-kiû ê 1 chióng toà chúi--ni̍h seng-oa̍h (aquatic) koh bē poe ê chiáu-á (flightless bird). Seng-bu̍t-ha̍k ê hun-lūi kui tī Sphenisciformes ba̍k, Spheniscidae kho.

Khiā-gô lóng-chóng pun kúi ê chéng taⁿ iáu ū cheng-gī, bûn-hiàn lia̍t 16 chì 19 chióng. Sui-bóng só͘-ū ê khiā-gô lóng tiàm tī Lâm Poàn-kiû, in m̄-nā kan-taⁿ khì-hāu koâⁿ ê só͘-chāi chiah ū-tè-chhoē. Khêng-si̍t ke̍k-ke kúi-chióng khiā-gô tiàm Lâm-ke̍k Tāi-lio̍k hiah lâm ê só͘-chāi khiā-khí. Ū 3 ê chéng toà jia̍t-tāi, kî-tiong 1 chióng toà khì kah Galápagos Kûn-tó hiah pak ê ūi.

Taⁿ siōng toā-chiah ê khiā-gô chéng sī Hông-tè Khiā-gô (Aptenodytes forsteri). Sêng-se̍k ê chiáu iok-liōng 110 cm koân, 35 kg khah tāng. Siōng sè--ê sī Sió Khiā-gô (Little Penguin), kan-taⁿ 40 cm koân, 1 kg tāng. It-poaⁿ lâi kóng, khah toā-phiāng ê khiā-gô khah gâu pó-sio, só͘-í toà koâⁿ só͘-chāi; sió-hêng--ê toà un-tāi, sīm-chì jia̍t-tāi (chham-khó Bergmann ê Kui-chek). Kó͘-chá ê chi̍t-koá chéng put-chí-á toā, bē-su lâng hiah toā-sian.

Toā-hūn ê khiā-gô chia̍h krill, , só-kńg (squid), kap kî-thaⁿ toà chúi--ni̍h lia̍h--ê hái-seng-bu̍t. Iok-lio̍k pun 1-poàⁿ sî-kan tiàm lio̍k-tē, 1-poàⁿ tiàm chúi--ni̍h.

Ū-koá khiā-gô it-seng ū kò͘-tēng ê kau-phoè phoāⁿ, kî-thaⁿ--ê tō kan-taⁿ saⁿ-kap 1 ê kùi-cheh. Pē-bó ha̍p-chok tàu chhī ka-kī ê chiáu-kiáⁿ tīn. Koâⁿ-léng sî, chiáu-kang hū-chek kā nn̄g ù sio, chiáu-bó chhut-hái chhoē-chia̍h.

Khiā-gô bô siáⁿ kiaⁿ lâng. In chú-iàu ê thian-te̍k sī chhan-chhiūⁿ pà-hái-pà (leopard seal) chit-khoán hái--ni̍h ê bah-si̍t tōng-bu̍t.

Linux ê ang-á sī chi̍t-chiah pûi-thún ê khiā-gô, hō chò Tux.

Tô͘ siu-kái

Chham-khó chu-liāu siu-kái

  1. Ogawa Naoyosi, pian. (1931–1932). "khiā-gô". 臺日大辭典 Tai-Nichi Dai Jiten [Tâi-Ji̍t Tōa Sû-tián]. OCLC 25747241. 
  2. Ogawa Naoyosi, pian. (1931–1932). "khì-gô". 臺日大辭典 Tai-Nichi Dai Jiten [Tâi-Ji̍t Tōa Sû-tián]. OCLC 25747241.