"Ji̍t-thâu" pán-pún chi-kan bô-kāng--ê tē-hng

刪去的內容 新增的內容
無編輯摘要
Tē 1 chōa:
:''"Thài-iông" choán lâi chia, kî-tha ì-sù khòaⁿ [[thài-iông (khu-pia̍t-ia̍h)]].''
[[File:The Sun by the Atmospheric Imaging Assembly of NASA's Solar Dynamics Observatory - 20100819.jpg|thumb|right|200px|Ji̍t-thâu]]
'''Ji̍t-thâu''' (日頭), ia̍h kiò '''Thài-iông''' (太陽), sī lán [[thài-iông-hē]] î-it ê 1 lia̍p [[chheⁿ]]. [[Tē-kiû]] kap só·-ū kî-thaⁿ ê [[hêng-seng]] lóng lia̍h ji̍t-thâu chò chiu-choán ê tiong-sim. Ji̍t-thâu mā-sī [[thian-bûn-ha̍k]] lāi-té lán khiā ê [[thian-hô-hē]] chē-chē [[chheⁿ]] ê kî-tiong 1 lia̍p.
 
In-ūi [[thài-iông-hē]] ê [[hêng-seng]] lóng àn ji̍t-thâu teh se̍h, só·só͘-í tī [[thian-bûn-ha̍k]] kap thài-khong lú-hêng ê kè-e̍k lāi-té, ji̍t-thâu oan-nā chin tiōng-iàu, it-poaⁿ lóng hō·hō͘ lâng the̍h lâi ēng chòe [[kí-hô]] ê tiong-sim-tiám. Lēng-gōa [[thài-khong-chûn]] mā ē-tàng sūn [[thài-iông-hong]] lâi sái, thài-iông-hong sī ji̍t-thâu siā--chhut-lâi ê [[lia̍p-chí]].
 
[[Thài-iông-lêng]] kap [[kong-ha̍p-chok-iōng]] hō·hō͘ o̍ah-miā kā [[en-thu-lo·lo͘-phi]] (entropy) ge̍k-choán, mā thàu-kòe chhòng-chō koh khah ho̍k-cha̍p ê [[hun-chú]], chhin-chhiūⁿ [[nn̄g-pe̍h-chit]] kap [[kàⁿ-sò·sò͘]] (enzyme), lâi kā khah-bô ti̍t-sū ê [[hun-chú]] hôe-ho̍k ti̍t-sū.
 
Lán chòe-kīn chai-iáⁿ ū chi̍t-kóa khiā tī hái-té ê o̍ah-mi̍h, in sui-bóng chiò bē-tio̍h ji̍t-thâu, m̄-koh sī khò [[hòa-ha̍k-ha̍p-sêng]] (chemosynthesis) lâi seng-chûn--ê. In só·só͘ ēng--ê sī [[tē-kiû]] chiâⁿ-hêng ê sî lâu--lo̍h-lâi ê lêng-liōng. Chit-ê lia̍h-chāi-gōa, jîn-lūi mā ē-hiáu lī-iōng [[he̍k-iông-ha̍p]] kap [[he̍k-hun-lia̍t]] lâi tit-tio̍h lêng-liōng. Tî-liáu téng-bīn chiah-ê hong-sek í-gōa, lóng-chóng ê o̍ah-miā lóng tio̍h óa-khò Ji̍t-thâu téng-kôan só·só͘ hoat-seng ê he̍k-iông-ha̍p lâi tit-tio̍h seng-chûn su-iàu ê lêng-liōng.
 
Tī ji̍t-thâu téng-kôan, [[kheng]] (H, [[chúi-sò͘]], hydrogen) hām [[hāi]] (He, helium) kap chò-hóe lâi sán-seng lêng-liōng, tī khah-óa ji̍t-thâu tiong-sim ê só·só͘-chāi mā ū kî-thaⁿ khah tāng ê gôan-sò·sò͘ teh iông-ha̍p.
 
[[Ji̍t-thâu--chí]] ē kái-piàn [[tē-kiû]]-téng ê [[thiⁿ-khì]], mā-ē éng-hióng tio̍h tiān-chú-khì-châi.
 
{{Thài-iông-hē}}
{{Authority control}}
 
[[Category:Thài-iông-hē]]
[[Lūi-pia̍t:Hêng-chheⁿ]]