"Nobel Chióng" pán-pún chi-kan bô-kāng--ê tē-hng

刪去的內容 新增的內容
無編輯摘要
piau-chhiam: 手動回退
無編輯摘要
Tē 6 chōa:
| alt = <!-- Tô͘-phìⁿ thùi-tāi -->
| caption = <!-- Tô͘-phìⁿ biâu-su̍t -->
| description = [[Nobel Bûn-ha̍k Chióng|Bûn-ha̍k]]</br>[[Nobel Bu̍t-lí-ha̍k Chióng|Bu̍t-lí-ha̍k]]</br>[[Nobel Hô-pêng Chióng|Hô-pêng]]</br>[[Nobel Hòa-ha̍k Chióng|Hòa-ha̍k]]</br>[[Alfred Nobel Keng-chè Kho-ha̍k Kì-liām Chióngchióng|Keng-chè Kho-ha̍k]]</br>[[Nobel Seng-lí-ha̍k I-ha̍k Chióng|Seng-lí-ha̍k kap I-ha̍k]]
| presenter = <!-- Chú-pān -->
| host = <!-- Chú-chhî-jîn -->
Tē 25 chōa:
| next = <!-- -->
}}
Tit-tio̍h '''Nobel Chióng''' (ia̍h '''Nobel Siúⁿ''') ē-sái kóng sī sè-kài kong-jīn siāng-kài ū êng-kng ê o-ló. Chit ê chióng pan hō͘ tùi siā-hōe ū te̍k-sû kòng-hiàn ê lâng. Hoat-khí-jîn sī [[Alfred Nobel]]; i sī [[SverigeSūi-tián]]-kok ê kang-gia̍p-ka, mā sī [[dynamite]] ê hoat-bêng-jîn. I tùi i ê hoat-bêng-phín hō͘ lâng tòng-chò [[bú-khì]] kám-kak sit-bōng, só͘-í hi-bāng ē-tàng po-siúⁿ tùi [[jîn-lūi]] ū kòng-hiàn ê lâng. I tī [[1895 nî]] 11-goe̍h 27 tī [[Paris]] ê SverigeSūi-tián Ná-Norgeui Club chhiam i ê chhiú-bóe-jī.
 
1901 nî kí-pān thâu-1-pái ê pan-chióng tián-lé, tē-tiám tī [[Stockholm]] ê Kū Hông-sek Im-ga̍k Ha̍k-īⁿ. Liáu-āu kái iû SverigeSūi-tián ê [[Cha-po͘-ông]] chèng-sek pan-chióng. Chióng ê úi-oân-hōe, ki-kò͘ tī ta̍k-nî ê 10-goe̍h sûi-ê-á hoat-piáu hit nî-tang ê ti̍t-chióng-jîn. Tī 12-goe̍h 10 (Nobel pia̍t-sè ê ji̍t) chèng-sek pan-chióng.
 
Múi-1-ê Nobel Chióng pau-koat tio̍h 1 pit chióng-kim, hiān-chú-sî iok-lio̍k ta̍t 1-chheng-bān Sverige [[KronorSūi-tián krona]] (3-chheng-gōa-bān [[Tâi-phiò]]). Goân-thâu ê ì-sù sī hi-bāng ti̍t-chióng-jîn ē-tit-thang khùiⁿ-oa̍h chiap-sòa chò in ê khang-khòe. Chóng--sī, bē-chió lâng tio̍h-chióng ê sî-chūn í-keng sī thoè-hiu liáu-āu ah.
 
== Chióng ê hāng-bo̍k ==
Chióng hun ē-kha chit kúi ê léng-he̍k:
 
* [[Nobel Bu̍t-lí-ha̍k Chióng|Bu̍t-lí-ha̍k]] ([[SverigeSūi-tián Hông-ka Kho-ha̍k-īⁿ]] koat-tēng--ê)
* [[Nobel Hòa-ha̍k Chióng|Hòa-ha̍k]] (Hông-sek SverigeSūi-tián Kho-ha̍k-īⁿ koat-tēng--ê)
* [[Nobel Seng-lí-ha̍k I-ha̍k Chióng|Seng-lí-ha̍k a̍h-sī I-ha̍k]] (Karolinska Gián-kiù-só· koat-tēng--ê)
* [[Nobel Bûn-ha̍k Chióng|Bûn-ha̍k]] ([[SverigeSūi-tián Gián-kiù-īⁿ]] koat-tēng--ê)
* [[Nobel Hô-pêng Chióng|Hô-pêng]] (NorgeNá-ui Kok-hōe chí-phài ê úi-oân-hōe koat-tēng--ê)
 
Tī 1968 nî [[SverigeSūi-tián Gîn-hâng]] hoat-khí 1 ê sin chióng, hō·-chò "[[Alfred Nobel Keng-chè Kho-ha̍k Kì-liām-chióng]]", it-poaⁿ kán-chheng Nobel Keng-chè-ha̍k Chióng, tio̍h-chióng miâ-toaⁿ mā sī iû Hông-sek SverigeSūi-tián Kho-ha̍k-īⁿ koat-tēng. Chóng--sī, in-ūi Nobel ê ûi-chok bô kóng-tio̍h chit hāng, mā bô chhut-chîⁿ, i ê ka-siok kàu-taⁿ bô jīn-ûi che sī Nobel Chióng ê kî-tiong 1 hāng. Tī 1995 nî chú-pān tan-ūi koat-tēng Keng-chè Chióng ê hiō-soán-jîn èng-kai pau-koat tùi kok-chióng [[siā-hōe kho-ha̍k]] ū kòng-hiàn ê lâng.
 
== Chham-khó ==