"Babe Ruth" pán-pún chi-kan bô-kāng--ê tē-hng

Bé-bih Lù-suh(Babe Ruth) sī Bí-kok chit-gia̍p iá-kiû le̍k-sú siōng, siōng kài tāi-piáu sèng ê siang-to-liû (jī-to-liû) soán-chhiú, ē tâu koh ē kòng, bat chò tâu-chhiú kah gōa-iá-chhiú, seng-gâi tiong kî chiām-chiām kò͘-tēng ēng táⁿ-kek-chiá ê sin hūn lâi chhut-sài. Tòa-niá Bó͘-su-tòng Âng-boe̍h-á tūi (Boston Redsox) iâⁿ tio̍h saⁿ pái ê sè-kài tāi-sài koan-kun, mā Tòa-niá Niú-iok-khuh Iáng-khi-sù(Newyork Yankees) iâⁿ tio̍h 4 kái ê sè-kài tāi-sài koan-kun, sī Bí-kok iá-kiû-sú siōng, siōng kài chhut-miâ ê kiû-oân chi it, hông kèng-chheng chò sī iá-kiû chi sîn. 2005 nî tī Bí-kok só͘ kí-pān ê tâu-phiò oa̍h-tāng 《siōng úi-tāi ê Bí-kok lâng 》 tang-tiong, Bé-bih Lù-suh pâi tī tē 14 miâ, khì hông soán chò sī Bí-kok siōng kài úi-tāi ê jîn-bu̍t, pâi tī tē 14 ūi.

 

 

1895 nî, Bé-bih Lù-suh chhut-sì tī Bí-kok tang-pō͘ Pau-tí-mo͘h chhī (Baltimore city). In-ūi ka-kéng bô hó, in pē-bú ūi-tio̍h beh taⁿ khit chhù lāi ê chhâ iû iâm bí chiùⁿ chhò͘ chhâ, ta̍k kang bô êng leh chò khang-khòe, chiok kut-la̍t leh thàn chîⁿ, soah tì-sú kóng bô hit-lō ê sim-sîn kah sî-kan thang khì chiàu-kò͘ Bé-bih Lù-suh, tùi i ê kàu-io̍k ū so͘-hut khì. Bô lâng koán-kà ê Bé-bih Lù-suh soah chôaⁿ-á bô-ì-tiong khì o̍h pháiⁿ khì, chhin-chhiūⁿ kóng ē khì kā lâng thau the̍h mi̍h-kiāⁿ lah, Hâm lâng oan-ke sio phah lah, chióng-chióng m̄-liông ê hêng-ûi. Chò ha̍k-seng gín-á tha̍k-chheh ê sūn, i khì hông thè-ha̍k gō͘ pái, it-ti̍t kàu tē-la̍k pái khì ha̍k-hāu tha̍k-chheh, tú-tio̍h chi̍t-ê chiâⁿ ài-sim ê lāu-su Má-sia-chhù (Marshez) liáu-āu, chiah chin-chiàⁿ kái-piàn i ê it-seng. Má-sia-chhù ēng i ê ài-sim khì kā Bé-bih Lù-suh kám-hòa, hō͘ i chóng sǹg sī hē koat-sim beh kā éng-pái-á só͘-ū ê pháiⁿ si̍p-koàn lóng chóng kái tiāu. In-ūi Bé-bih Lù-suh bô ài tha̍k-chheh, Má-sia-chhù tio̍h tûi ūn-tōng hong-bīn khì thàm i ê chiâm-lêng, soah án-ne lâi khì hoat kiàn kóng Bé-bih Lù-suh tī iá-kiû hong-bīn ê thian-hūn, chôaⁿ-á kà i kut-la̍t liān iá-kiû. Hō͘ Bé-bih Lù-suh tùi chi̍t-ê kui kang lōng-liú-lian, hâm lâng ká-kûn sêng-tóng ê m̄-chiâⁿ gín-á, piàn-chò chi̍t-ê jia̍t-ài iá-kiû ê jia̍t-hiat siàu-liân. In-ūi Bé-bih Lù-suh ê chhiú-kut chho͘-ióng, pì-le̍k bē bái. Thâu-khit-seng ê siú-pī ūi-tì sī pó͘-chhiú. M̄ lī kòe Bé-bih Lù-suh ê koàn ēng chhiú sī tò chhiú, éng-chūn-á tò-chhiú ê iá-kiû chhiú-thò iáu-bōe liōng-sán, bô sáⁿ lâng leh chò, só͘-í nā tùi-chhiú leh tō-lúi thau-cháu ê sūn, i tio̍h ài tāi-seng kā chhiú-thò pak tiāu, liáu-āu chiah koh kā kiû thoân ùi jī-lúi khì. Tio̍h chún kóng sī án-ne hiah bô hong-piān, i ûn-ná ū chiah tiāu thang khò i kiaⁿ lâng ê pì-le̍k kā tùi-chhiú hong-sat tiāu, ū chi̍t kang, Bé-bih Lù-suh in hit-tūi ê tâu-chhiú it-ti̍t khì hông kòng an-táⁿ, Bé-bih Lù-suh tī sū-seng bô chiap tio̍h thong-ti ê chōng-hóng hā, peh khit-li̍h kah tâu-chhiú lûn-á téng, tam-jīm tâu-chhiú, Bé-bih Lù-suh m̄ bat chò-kòe tâu-chhiú, só͘ tâu chhut-lâi ê kiû-sok soah chin kín, koh chin gâu nǹg. Chhú-āu Bé-bih Lù-suh chôaⁿ-á kái-chò tâu-chhiú khì.

 

 

 

Bé-bih Lù-suh chho͘-chho͘ sī ēng tâu-chhiú ê sin-hūn khì kah Pau-tí-mo͘h Kim-eng-tūi lâi chhiam-iok, m̄-koh Kim-eng-tūi tī 1914 nî hoat-seng chai-chèng būn-tê, chôaⁿ-á kā i choán bē hō͘ Bó͘-su-tòng Âng-boe̍h-á tūi, kè-sio̍k leh chò tâu-chhiú. In-ūi i iu-siù ê sêng-chek kah hông-gū-lu̍t (ERA), Bé-bih Lù-suh chiâⁿ chò Âng-boe̍h-á tūi su-tong-sî ê ông-pâi tâu-chhiú. 1920 nî Âng-boe̍h-á tūi ēng cha̍p-bān kho͘ bí-kim ê kè-siàu, kā i bē khì hō͘ Iáng-khi-sù. In-ūi hit-chūn-á Iáng-khi-sù í keng ū kúi-nā ūi iu-siù ê tâu-chhiú, Bé-bih Lù-suh chôaⁿ-á choán jīm chò gōa-iá-chhiú. Soah in-ūi án-ne koh lâi tián-sī tio̍h i kòng Hông-but-láng (Homerun)ê thian-hūn, mā in-ūi án-ne khì chhòng-chō bē chió kì-lo̍k. 1935 nî koh hông ùi Iáng-khi-sù bē khì Bó͘-su-tòng Ióng-sū-tūi, tī hit nî lâi kiat-sok i ê chit-gia̍p seng-gâi, soan-pò͘ thè-hiu, lâu bē chió kì-lo̍k tī--leh, kî-tiong 714 ki Hông-but-láng ê kì-lo̍k, it-ti̍t kàu 1974 nî chiah khì hō͘Hàng-khuh A-lông(Hank Aaron) phòa khì. 1936 nî chiâⁿ chò thâu-phoe ji̍p-soán iá-kiû bêng-jîn-tông ê 5 lâng chi it. 1998 nî ūn-tōng sin-bûn kā i pâi tòa pah tōa iá-kiû-oân ê tē-it ūi. 1999 nî iû kiû-bê soán ji̍p sè-kí kiû-tūi. Niú-iok-khuh Iáng-khi-sù mā chiong i pōe hō 3 hō ê kiû saⁿ, éng-kiú thè-hiu(éng-kiú khiàm hoan). 2006 nî khì hō͘ Bé-lí Pàng-chhuh(Barry Bonds) phah phòa tò chhiú táⁿ-kek-chiá siōng chē Hông-but-láng ê kì-lo̍k.