?Ô͘-tia̍p
Ô͘-tia̍p
Seng-bu̍t-ha̍k hun-lūi
Kài: Animalia
Mn̂g: Arthropoda
Kong: Insecta
Bo̍k: Lepidoptera
A-bo̍k: Rhopalocera
A-kûn

Ô͘-tia̍p mā hō-chò bóe-ia̍h-á, sī kui-sio̍k tī Lepidoptera, choân sè-kài tāi-iok ū 14000 gōa chióng, tāi-pō͘-hūn hun-pò͘ tī Bí-chiu, iû-kî sī Amazonas liû-he̍k phín-chéng siāng-chē, tî-liáu Lâm-ke̍k kap Pak-ke̍k í-gōa lóng-ū hun-pò͘, tī A-chiu Tâi-oân mā í phín-chéng bi̍t-tō͘ koân lâi chhut-miâ. Ô͘-tia̍p it-poaⁿ lâi-kóng sek-chúi-kiau, si̍t-kó͘ kap seng-khu ū chē-chē koh-iūⁿ ê pan-bûn, thâu-pō͘ ū chi̍t-tùi kùn-á-hêng he̍k thûi-á-hêng ê chhiok-kak (che sī kah ngô͘-lūi siāng-tōa ê khu-pia̍t, ngô͘ ê chhiok-kak hêng-chōng piàn-hòa khah-chē). Siāng-tōa chiah ê ô͘-tia̍p si̍t-kó͘ thíⁿ-khui ū 24 kong-hun, siāng-sè--ê kan-taⁿ 1.6 kong-hun.

It-poaⁿ ko͘-kè Tâi-oân ū chhiau-kòe 400 chióng ê ô͘-tia̍p, kî-tiong ū tāi-iok 50 chióng sī Tâi-oân te̍k-iú-chéng.

Seng-oa̍h-sú koè-têng siu-kái

 
Sam-chhiⁿ-siang-bóe-iàn-tia̍p

Ô͘-tia̍p sī chi̍t-chióng oân-choân piàn-thài ê khun-thiông, tī i ê seng-tióng koè-têng tiong, ū chám-jiân ê 4 ê khám-chām: Nn̄g, iù-thâng, ióng, kap sêng-thiông. Chit 4 ê kai-toāⁿ cho͘-sêng ô͘-tia̍p ê seng-oa̍h-sú. Seng-oa̍h-sú ê tn̂g-té i-chiàu chióng-lūi bô-kâng, ū ê khah-té kan-taⁿ 1 kó͘-goe̍h, ū ê khah-tn̂g ē-sái tn̂g-kàu 1 tang.

Nn̄g siu-kái

Bô-kâng chióng-lūi ê ô͘-tia̍p i ê nn̄g seⁿ tio̍h bô-kâng, hêng-chiōng, sek-chúi, pan-bûn ū chē-chē khoán. Ô͘-tia̍p ê nn̄g tāi-hūn seⁿ tio̍h chhiūⁿ kiû-hêng, m̄-koh mā ū chhiūⁿ chhèng-chí, chhia-lián-á, ia̍h pò͘-teng ê; sek-chúi ū pe̍h-sek, chheⁿ-sek, teng-âng-sek, n̂g-sek, téng-téng. Ô͘-tia̍p ē kā nn̄g seⁿ tiàm bô kâng châng ê kià-chú si̍t-bu̍t téng-thâu, cheng-ka iù-thâng seng-chûn ê ki-hoē.

Iù-thâng siu-kái

Tng-tang boé-ia̍h-á nn̄g pū-hoà, iù-sió ê thâng iōng chiam-lāi ê kháu-khì kā-phoà nn̄g-khak, peh chhut nn̄g-khak chiâⁿ-chò iù-thâng. Tú pū--chhut-lâi ê iù-thâng hō-chò it-lêng iù-thâng. Iù-thâng ná lâi ná toā, chitin ê goā-phoê bô-hoat-tō͘ toē--leh piàn-toā, chiū ē thǹg-phoê. Thǹg-phoê chìn-chêng ū chi̍t-toāⁿ té-chiām sî-kan boē tín-tāng, boē-su sī teh khùn-bîn, só͘-í kā kiò-chò bîn ê sî-kî.

Ióng siu-kái

Sêng-thâng siu-kái