MississippiBí-kok ê chi̍t-ê chiu. I ê siú-hú kap siāng toā ê siâⁿ-chhī lóng sī Jackson.

Mississippi Chiu
State of Mississippi
Flag of Mississippi State seal of Mississippi
Chiu-kî Chiu-chiong
Chhiok-hō: "The Magnolia State", "The Hospitality State"
Piau-gí: Virtute et Armis
Map of the United States with Mississippi highlighted
Map of the United States with Mississippi highlighted
Koan-hong gí-giân Eng-gí
Chū-bîn chheng-ho͘ Mississippian
Siú-hú
(kiam siāng-tōa siâⁿ-chhī)
Jackson
Bīn-chek Pâi-miâ tē-32
 • Ha̍p-kè 48,430 sq mi
(125,443 km2)
 • Tang-sai khoah 170 lí (275 km)
 • Lâm-pak khoah 340 lí (545 km)
 • % chúi-bīn 3%
 • Hūi-tō͘ 30° 12′ N kàu 35° N
 • Keng-tō͘ 88° 06′ W kàu 91° 39′ W
Jîn-kháu Pâi-miâ tē-32
 • Ha̍p-kè 2,992,333 (2015 nî ko͘)[1]
 • Bi̍t-tō͘ 63.5/sq mi  (24.5/km2)
Pâi-miâ tē-32
 • Hō͘-kháu siu-ji̍p tiong-ta̍t $40,037[2] (51st)
Koân-tō͘
 • Ko-tiám Woodall Soaⁿ[3][4][5]
807 ft (246.0 m)
 • Pêng-kin 300 ft  (90 m)
 • Kē-tiám Mexico Oan[4]
sea level
Siat chiu chìn-chêng Mississippi Léng-thó͘
Sin chiu seng-li̍p 1817 nî 12 goe̍h 10 ji̍t (tē-20)
Chiu-tiúⁿ Phil Bryant (R)
Hù-chiu-tiúⁿ Tate Reeves (R)
Li̍p-hoat Mississippi Li̍p-hoat-hōe
 • Siōng-gī-īⁿ Chham-gī-īⁿ
 • Hā-gī-īⁿ Chiòng-gī-īⁿ
Chham-gī-goân
Chiòng-gī-īⁿ tāi-piáu 3-ê Kiōng-hô-tóng, 1-ê Bîn-chú-tóng (lia̍t-toaⁿ)
Sî-khu Central: UTC −6/−5
ISO 3166 US-MS
Kán-siá MS, Miss.
Bāng-chām www.ms.gov

Tē-lí siu-kái

Mississippi ê pak-pêng sī Tennessee; tang-pêng sī Alabama; lâm-pêng ū Louisiana kap chi̍t tōaⁿ Be̍k-se-ko Oan hái-kîⁿ; tī sai-pêng kòe Mississippi Hô tùi hōaⁿ, sī Louisiana chham Arkansas.

Le̍k-sú siu-kái

Óa tī chha-put-to chú-chêng 10000 nî ê sî-chūn, goân-chūn-bîn í-keng chhut-hiān tī Bí-kok ê lâm-pō͘. Khó-kó͘-ha̍k-kài ka chia ê lâng hō chò sī Kó͘ Indian lâng.

Iok-lio̍k tī chú-āu 950 nî, sī Mississippi bûn-hòa oa̍h-hiáⁿ ê sî-chūn. In hoat-tián chhut tùi Tōa-ô͘ tē-hng kàu Be̍k-sek-ko Oan hái-kîⁿ ê ê bō͘-e̍k bāng-lō͘, kiàn-siat tōa-hêng ê thô͘ lūn kiàn-tio̍k. Chia Mississippi bûn-hòa ê kè-sêng-chiá pau-koat Bí-kok goân-chūn-bîn lāi-té ê Chickasaw kap Choctaw cho̍k. Kî-tha khiā tī Mississippi tē-hng ê pō͘-cho̍k koh ū Natchez, Yazoo, kap Biloxi téng cho̍k.

Se-pan-gâ ê Hernando de Soto, sī tāi-seng lâi kàu pún tē-hng ê chú-iàu Au-chiu thàm-hiám-chiá, i tī 1540 nî ê sî, kiâⁿ kòe kin-á-ji̍t Mississippi chiu ê tang-pak tē-khu.

1699 nî 4 goe̍h, Hoat-kok ê Pierre Le Moyne d'Iberville chhōa-thâu ùi Fort Maurepas kiàn-li̍p siāng chá ê Au-chiu-lâng chng-siā. Kàu 1716 nî ê sî, Hoat-kok-lâng koh tī Mississippi Hô hōaⁿ kiàn-li̍p Fort Rosalie, tio̍h ùi āu--lâi ê Natchez siâⁿ; hit-chūn si tē-hng siāng chú-iàu ê bo̍k-e̍k-chām.

Hoat-kok chiong kui-ê léng-thó͘ hō chò "Sin Hoat-lân-se"; chóng-sī hit chūn Se-pan-gâ oa-ná chú-tiūⁿ Be̍k-se-ko Oan ê chi̍t kóa pō͘-hūn.

18 sè-kì sî-kî, Se-pan-gâ, Hoat-kok kap Eng-kok lóng tùi tē-hng ū pō͘-hūn ê khòng-chè. Chia ê si̍t-bîn-chiá ia̍h tùi Hui-chiu su-ji̍p lô͘-lē kòe-lâi chò kang. Hoat-kok kap Se-pan-gâ thóng-tī ê só͘-chāi, hoat-tián chhut chi̍t khoán iú-sek chū-iû-lâng (gens de couleur libres), in it-poaⁿ sī Au-chiu lâm-sèng kap lô͘-lē lú-sèng ê cho͘-ha̍p, kiam in ê gín-á.

Tāi-eng-kok tī Hoat-kok kap Indian Chiàn-cheng (Chhit-nî Chiàn-cheng chi̍t hūn) chiàn-iâⁿ hoat-kok liáu-āu, Hoat-kok keng-kòe 1763 nî ê Pa-lí Tiâu-iok, chiong Mississippi Hô tē-khu, Illinois Kok (Illinois Country) kap Quebec niūⁿ hō͘ Eng-kok.

Bí-kok Kek-bēng kòe-āu, goân sio̍k Eng-kok ê tē-khu chiō kái sio̍k Bí-kok só͘ niá. 1798 nî 4 goe̍h 7 ji̍t, tùi chá-chêng Georgia kap South Carolina pun chhut--lâi sin-ê Mississippi Léng-thó͘ (Mississippi Territory).

Tùi 1800 nî kàu 1830 nî chó-iū, Bí-kok tùi chi̍t kóa goân-chū-bîn pō͘-cho̍k bé--lo̍h-lâi chē hūn sin thó͘-tē. 1830 nî 9 goe̍h 27, Bí-kok chèng-hú kap Choctaw pō͘-cho̍k chhiam liáu Dancing Rabbit Creek Tiâu-iok, kî-tiong Choctaw ê lâng tông-ì kā Mississippi kap Alabama kēng-lāi chi̍t kóa thoân-thóng niá-tē bē hō͘ Bí-kok, jî-chhiá sóa khì Indian Léng-thó͘ (āu-lâi ê Oklahoma) ê pó-liû-tē, lâu--lo̍h-lâi ê Choctaw chiō chò Bí-kok kong-bîn.

1861 nî 1 goe̍h 9 ji̍t, Mississippi chiâⁿ chò sī tē-2-ê soaⁿ-pò͘ hûn-lî chhut Liân-pang ê chi̍t chiu, tè-bé lóng-chóng 6 chiu chò-hòe kiàn-li̍p khí America Pang-liân-kok. Chhiau-kòe 8 bān ê Mississippi lâng chham-ka liáu Lōe-chiàn, kàu 1863 nî ê sî, liân-pâng-kun ê Ulysses S. Grant chiong-kun keng-kòe Vicksburg Ûi-siâⁿ-chiàn, khòng-chè liáu Mississippi Hô.

1868 nî, thâu kái ê Mississippi li̍p-hiàn tāi-hōe hoat-khí, che sī thâu chi̍t kái O͘-lâng tāi-piáu thang chham-ka chiu lāi ê chèng-tī cho͘-chit, chóng-sī lāi-bīn ū bōe-chió sī pak-pêng sóa--lâi ê goân chū-iû o͘-lâng, pō͘-hūn khah sī chāi-tē ê chêng lô͘-lē chū-iû-lâng (freeman). Keng-kòe chit pái ê hōe-gī, in chhai-ēng liáu phó͘-thong chham-chèng-khoân; kiàn-li̍p kong ha̍k-hāu hē-thóng. 1870 nî 2 goe̍h 23 ê sî, Mississippi chèng-sek tó-tńg Bí-kok liân-pang.

Kàu 1900 nî ê sî, o͘-lâng í-keng tī chiu-lāi chiàm pòaⁿ-sò͘ jîn-kháu. Chìn-chêng ê o͘-lâng lông-bîn khai-sí sit-khí ka-tī ê thó͘-tē, choán chò lô-tōng-chiá. 1913 nî chó-iū, khai-sí chiâⁿ bān lâng ê O͘-lâng lî-khui Mississippi hiòng pak-pêng hoat-tián, chit kái ê jîn-kháu sóa tāng hông kiò chò sī Tōa Î-bîn (Great Migration), kòe-khì chhan-chhiūⁿ St. Louis, Chicago, Detroit, Cleveland, Philadelphia kap New York téng kang-gia̍p tō͘-chhī thàn-chia̍h. Kàu 1940 nî-tāi kàu 1970 nî-tāi, koh sī Tē-jī-chhù Tōa Î-bîn, beh 50 bān ê lâng lî-khui Mississippi. Pún kái ê î-bîn chin-chē sī hiòng sai-pō͘ te̍k-pia̍t sī California hoat-tián.

Keng-chè siu-kái

Mississippi tī 2015 nî ê GDP sī 105,819 pa̍h-bān bí-kim.[6] Chiàu 2015 nî ê chu-liāu, pún chiu siāng-chē lâng chò ê sán-gia̍p sī chè-chō-gia̍p.[7]

Chham-khó siu-kái

  1. "Table 1. Annual Estimates of the Resident Population for the United States, Regions, States, and Puerto Rico: April 1, 2010 to July 1, 2015" (CSV). U.S. Census Bureau. December 26, 2015. December 26, 2015 khòaⁿ--ê. [íng-íng bô-hāu ê liân-kiat]
  2. "Median Annual Household Income". The Henry J. Kaiser Family Foundation. December 9, 2016 khòaⁿ--ê. 
  3. "Knob Reset". NGS data sheet. U.S. National Geodetic Survey. 
  4. 4.0 4.1 "Elevations and Distances in the United States". United States Geological Survey. 2001. goân-loē-iông tī October 15, 2011 hőng khó͘-pih. October 24, 2011 khòaⁿ--ê. 
  5. Elevation adjusted to North American Vertical Datum of 1988.
  6. "Total Gross Domestic Product by State for Mississippi". Economic Research at the St. Louis Fed (FRED). 2016-12-07. 2017-01-10 khòaⁿ--ê. 
  7. "Major industries with highest employment, by state, 1990-2015". Bureau of Labor Statistics. U.S. Bureau of Labor Statistics. 2016-08-05. 2017-01-23 khòaⁿ--ê.