Siáu-káu-pēⁿ

(Tùi Rabies choán--lâi)
Siáu-kaú-pēⁿ
Pēⁿ-to̍k hun-lūi
Kûn: Group V ((-)ssRNA)
Ba̍k: Mononegavirales
Kho: Rhabdoviridae
Sio̍k: Lyssavirus
Chéng: Rabies virus

Siáu-káu-pēⁿ ia̍h kông-khián-pēⁿ (狂犬病), 1-chióng thoân-jiám-pēⁿ, put-sî tī-leh lâng kah tōng-bu̍t (te̍k-pia̍t sī cheng-seⁿ-á) chi-kan sio kòe sio òe.

Jîn-lūi sī án-chóaⁿ khì òe--tio̍h--ê siu-kái

Jîn-lūi ē tì-tio̍h Siáu-káu-pēⁿ, chha-put-to lóng-sī khì hō· hià-ê tāi-seng tio̍h-pēⁿ ê cheng-seⁿ-á kā-tio̍h, a̍h-sī jiàu-siong ín-khí--ê, ah ū-sī sīm-chì chí-sī hō· cheng-seⁿ-á chī-tio̍h gôan-té siū-siong ê khang-chhùi, mā soah-lâi òe-tio̍h pēⁿ-to̍k. Lēng-gōa, Siáu-káu-pēⁿ ū-tang-sî-á mā ē-tàng thong-kòe khong-khì ti̍t-chiap thôan-pò·.

Gûi-hāi ê thêng-tō· siu-kái

Put-hēng tì-tio̍h siáu-káu-pīⁿ liáu-āu, pīⁿ-to̍k chú-iàu ē chhim-hōan tiong-su sîn-keng hē-thóng. Siáu-káu-pīⁿ siōng ki-pún ê chèng-chn̄g to̍h-sī pēⁿ-lâng khòaⁿ-tio̍h chúi ē kiaⁿ, che tī i-ha̍k siōng hō·-chòe "khióng-chúi-chèng"(恐水病). Siáu-káu-pēⁿ sī 1-khóan cha̍p-chiok hiông-hiám ê pēⁿ-chèng, sí-bông ê kài-lu̍t ē-tàng ta̍t-kàu cha̍p-siâⁿ. Tiāu-cha piáu-bêng, só·-ū ê cheng-seⁿ-á tang-tiong, káu-á siōng keng-siông kā siáu-káu-pēⁿ òe hō· lâng, koh sòa--lo̍h-lâi to̍h-sī niau-á.

Beh cháiⁿ-iūⁿ ū-hông siu-kái

Kì-jiân siáu-káu-pēⁿ ê sí-bông-lu̍t chiah-nī kôan, nā án-ne, sī beh chóaⁿ-iūⁿ lâi ū-hông--leh? Lán ē-tàng chhái-chhú 1-kóa-á chhò-si lâi tùi-hū--i. Pí-lūn-kóng :

  • chè-tēng siong-koan ê tiâu-bûn, giâm-keh kóan-chè chhī-káu, siau-bia̍t phòa-pēⁿ-káu kah liû-liōng-khián.
  • liōng-chá chù-siā ū-hông pēⁿ-to̍k ê e̍k-biâu. Bo̍k-chiân phó·-piàn chhái-iōng chù-siā choan-mn̂g ê e̍k-biâu kah khòng-pēⁿ-to̍k huih-chheng lâi ū-hông.

Sui-jiân kóng lán ài chek-ke̍k chhái-chhú hêng-tōng lâi ū-hông siáu-káu-pēⁿ thôan-jiám, m̄-koh nā-sī bān-put-hēng tio̍h-pēⁿ to̍h chhi-chhám-chē-kòa lo·h, in-ūi kàu-taⁿ i-ha̍k-kài tùi siáu-káu-pēⁿ ê tī-liâu ôan-á pēng-bô chin-hó ê pān-hoat.

Siáⁿ-lâng su-iàu phah ū-hong-chiam siu-kái

It-poaⁿ lâi-kóng, siù-i(兽医), tōng-bu̍t kóan-lí-ôan, la̍h-lâng (猎人), iá-gōa kang-chok-chiá kah 1-kóa-á khah ū khó-lêng chiap-chhiok siáu-káu-pīⁿ-to̍k ê i-bū jîn-ôan, lóng-chióng to̍h-ài phah ū-hong-chiam, chù-siā khòng-pēⁿ-to̍k ê e̍k-biâu.