"Peng-tó" pán-pún chi-kan bô-kāng--ê tē-hng
刪去的內容 新增的內容
無編輯摘要 |
無編輯摘要 |
||
Tē 11 chōa:
}}
'''Peng-tó Kiōng-hô-kok''' (冰島共和國, [[Peng-tó-gú]]: Lýðveldið Ísland) tī pak [[Tāi-se-iûⁿ]], [[
Peng-tó
== Hō-miâ ==
Tē 39 chōa:
== Le̍k-sú sū-kiāⁿ ==
Kong-goân [[870 nî]] khai-sí ū lâng î-bîn khì kàu Peng-tó. Tōa-pō·-hūn lâi-chū sai [[
Peng-tó [[gī-hōe]] tī [[999 nî]] thong-kòe chiap-siū [[Ki-tok-kàu]], thang î-chhî in hām Ki-tok-kàu Norge ê keng-chè koan-hē. Peng-tó khai-sí hiòng [[Lô-má]] la̍p-sòe. Kàu-hōe phài tāi-lio̍k-chek ê [[chú-kàu]] kàu Peng-tó.
Tī [[13 sè-kí]] chêng-pòaⁿ, tó-siōng 5-ê thâu-lâng kap in tāi-piáu ê tōa ka-cho̍k sio-tak, pàng-hóe, thâi-sí bē-chió lâng. Peng-tó-lâng chôaⁿ-á tī [[1262]] hit nî iau-chhiáⁿ [[
== Keng-chè ==
Chá-kî ê î-bîn chhì beh tiàm Peng-tó kiàn-li̍p Pak-au-sek ê keng-chè ki-chhó·. In tòa lâi [[gû]], [[bé]], [[ti]], [[mî-iûⁿ]], kap [[soaⁿ-iûⁿ]] chit 5 chióng tián-hêng ê Au-a-chiu [[cheng-seⁿ]]-á, kî-tiong mî-iûⁿ sò·-liōng siāng chē, ah ti-á kap soaⁿ-iûⁿ in-ūi bô ha̍h tong-tē seng-thài āu--lâi chôaⁿ-á hòng-khì. Lēng-gōa koh ū lia̍h tong-tē ê iá-seng tōng-bu̍t lâi chia̍h, kî-tiong [[hái-chhiūⁿ]] kap [[hái-chiáu]] chin kín tō chia̍h kah [[khu̍t-chéng]]--khì, só·-í āu--lâi [[nn̄g-pe̍h-chit]] chú-iàu tùi [[hî-á]] lâi. Che pau-koah khe-ô· lāi ê [[chun-hî]],
Peng-tó ê keng-chè tiōng-sim tī [[Tiong-kó·-sî-tāi]] boán-kî khai-sí choán-hêng khì hái-sán-gia̍p. Hit-tong-sî Au-chiu tāi-lio̍k ê siâⁿ-chhī jîn-kháu tng teh sêng-tióng, che thê-kiong Peng-tó 1-ê [[goā-siau]] iân-hái [[hî-sán]] ê chhī-tiûⁿ khong-kan. Chú-iàu ê sán-phín sī pha̍k-ta liáu so-iâm ê soat-hî-koaⁿ. Peng-tó tó-siōng in-ūi bô tōa-châng chhiū thê-kiong chō-chûn ê bo̍k-châi, in tio̍h khò
Hiān-tāi ê keng-chè ki-chhó· kiàn-li̍p tòa hî-sán. Gōa-siau siu-ji̍p 6-siâⁿ í-siōng hām hî-gia̍p ū koan-hē. Kî-thaⁿ ê gōa-siau-phín pau-koah [[a-lú-mih]], ferro-silicon, [[mî]]-chè-phín, kap hî-gia̍p hong-bīn ê siat-pī. Tōa-pō·-hūn gōa-siau khì [[
Thian-jiân chu-goân chió, [[âng-mo·-thô·]] sī chú-iàu ê chè-phín, iōng tī kiàn-tio̍k, pí chìn-kháu ê [[chhâ]] ke chin ē hô. Peng-tó [[lêng-goân]] chhiong-chiok, tē-hā-sio kap [[chúi-le̍k hoat-tiān]] iōng liáu ū chhun, bo̍k-chêng ū teh gián-kiù gōa-siau ê khó-hêng-sèng. Khai-hoat chia̍h-tiān kang-gia̍p mā teh khó-lū-tiong.
Tē 62 chōa:
== Chèng-tī ==
Peng-tó tī 1944 nî tùi
Chóng-thóng sī [[kok-ka ê thâu-lâng]], koân-le̍k iú-hān, tī te̍k-sû chêng-hêng ē-sái chí-phài pō·-tiúⁿ. [[Chhōa-thâu ê pō·-tiúⁿ]] chiah sī [[chèng-hú ê thâu-lâng]]. In-ūi m̄-bat ū chèng-tóng soán kòe-pòaⁿ, chêng-kah-taⁿ ê chèng-hú lóng-chóng sī 2 tóng í-siōng cho·-sêng ê [[liân-ha̍p chèng-hú]].
Tē 85 chōa:
Peng-tó-lâng tī kòe-khì chheng-gōa-nî oa̍h tī 1-ê pháiⁿ seng-chûn ê khoân-kéng tang-tiong. In āu--lâi o̍h ē-hiáu tiâu-chéng chó·-tē ê keng-chè bô·-sek thang sek-èng Peng-tó ê thiau-chiàn. Che chō-chiâⁿ tó-bîn thāi-tō· khim-hióng [[pó-siú]], bô gōan-ì mā kám-kak bô pún-chîⁿ thang chhìn-chhái si̍t-giām, bō·-hiám.
Bat-jī-lu̍t 99.9%. Chhut-pán ê gia̍h nā chiàu jîn-kháu pí-lē lâi phēng, tī choân sè-kài sī pâi thâu-chêng-ūi. Peng-tó-gú pó-chûn kó·-chá [[Kó· Norse-oē]] ê te̍k-sek. Hiān-tāi ê Peng-tó-lâng (kap Føroyar-lâng) iáu tha̍k ū bat chheng-nî-chêng ê Kó· Norse bûn-hiàn.
Peng-tó mā pó-chûn [[Skandinavia]] í-chá ê [[hō-miâ hē-thóng]]. Tōa-pō·-hūn lâng bô [[sèⁿ]]. Kí 1-ê lē: ū 1-ê chhut-miâ ê cha-bó· [[koa-chheⁿ]] hō-chò [[Björk|Björk Guðmundsdóttir]]. ''Björk'' sī i kò-jîn ê miâ, tān-sī ''Guðmundsdóttir'' m̄ sī i ê sèⁿ. He ì-sù sī "Guðmundur ê cha-bó·-kiáⁿ", ah Guðmundur sī lāu-pē kò-jîn ê miâ. Siat-sú Björk ū hiaⁿ-tī, in ê miâ āu-piah tiāⁿ-tio̍h-sī ''Guðmundurson'' ("Guðmundur ê cha-po·-kiáⁿ"). Só·-í Peng-tó-lâng thong-siông kiò lâng ê kò-jîn miâ, tī chèng-sek ê tiûⁿ-bīn (chhin-chhiūⁿ kok-hōe-thiaⁿ) oân-ná sī án-ne. Hoat-lu̍t kui-tēng tio̍h iōng chit-ê hē-thóng; î-it ê lē-gōa sī [[1913 nî]] chìn-chêng tō ū hō sèⁿ ê hit-kóa lâng kap in ê hiō-tāi. Cha-bó·-lâng kiat-hun liáu-āu it-poaⁿ kè-siok iōng pún-miâ.
| |||