Âu-kiò

(Tùi The Scream choán--lâi)

Âu-kiò (Skrik, 1893) sī Norge oē-ka Edvard Munch ê tô·, chiâⁿ chē lâng kám-kak sī Piáu-hiān-chú-gī-phài ê 1 ê tāi-piáu-chok, mā sī i it-seng siōng kài chhut-miâ ê chok-phín. It-poaⁿ jīn-ûi chit tiuⁿ tô· oē-chhut hiān-tāi-lâng hiông-hiông hoat-kak tio̍h chûn-chāi ê khó·-thàng, chū án-ne lâi háu. Tô· ê poē-kéng oē--ê sī ùi Ekeberg (Oslo ê kau-khu) khoàⁿ--koè-khì ê Oslo fjord.

Skrik (1893), Munch Bí-su̍t-koán, Oslo (hông sa--khì)

Munch lóng-chóng oē 4 ê pán-pún. Kî-tiong siōng chhut-miâ--ê sī 1 tiuⁿ iōng tempera gân-liāu oē tī choá-pang--ê (83.5 × 66 cm, khǹg tī Oslo ê Munch Bí-su̍t-koán) kap lēng-goā 1 tiuⁿ iōng iû, tempera, pastel oē--ê (91 × 73.5 cm, tī Oslo ê Kok-ka Oē-lóng), mā sī oē tòa choá-pang téng. Tē-3-tiuⁿ oan-nā tī Munch Bí-su̍t-koán. Tē-4-tiuⁿ tī su-jîn ê chhiú--lìn. I āu--lâi koh kā kái chò 1 tiuⁿ chio̍h-pang-tô·.

Oē ê goân-thâu siu-kái

Munch ka-tī án-ne siá--ê:

Goá hām 2-ūi pêng-iú iân 1 tiâu sió-lō· kiâⁿ – ji̍t-thâu tng leh lo̍h-soaⁿ – hut-jiân-kan thiⁿ pìⁿ hoeh hiah âng – goá thêng--lo̍h-lâi, lâng kám-kak siān, tō phēng tī 1 ê lî-á – tī chheⁿ-o·-sek ê fjord kap siâⁿ ê téng-koân, ū hoeh-sek ê hoé kap hoé ê chhùi-chi̍h – goá ê pêng-iú kè-sio̍k kiâⁿ, ah goá chiau-sim khiā tiàm hia gi̍h-gi̍h-chùn – goá kám-kak-tio̍h ū bû-kài ê háu-siaⁿ chhng koè tāi-chū-jiân.

Só·-í ū lâng jīn-ûi tô·--ni̍h ê hit ê lâng m̄ sī teh háu, sī teh chiam-tùi "chhng koè tāi-chū-jiân" ê háu-siaⁿ kám-kak choa̍t-bāng.

Bí-su̍t-chha̍t ê bo̍k-phiau siu-kái

Tī 1994 nî 2-goe̍h 12, Kok-ka Oē-lóng hit tiuⁿ hō· lâng thau-the̍h khì, kàu-kah 5-goe̍h 7 chiah the̍h--tńg-lâi.

Munch Bí-su̍t-koán hit tiuⁿ (hām i ê Madonna) mā tī 2004 nî 8-goe̍h 22 hō· lâng tùi piah-téng pak cháu. Tī 2006 nî 8 goe̍h 31, Norge kéng-chhat soan-pò͘ 2 tiuⁿ tô͘ ū chhoē tio̍h ah.

Goā-pō· liân-kiat siu-kái