Hoe
(Tùi Hoe-lúi choán--lâi)
Hoe sī khui-hoe si̍t-bu̍t, ia̍h-tio̍h-sī Magnoliophyta, ê seng-si̍t khì-koan. Hoe ê kong-lêng sī thàu-kè iú-sèng-hoân-si̍t lâi sán-seng chéng-chí. Hoe siū-cheng āu hoat-io̍k chò kóe-chí, kóe-chí lāi-té ū chéng-chí.
Hoe ê kái-phòa
siu-kái- Hoe-pèⁿ
- Hoe-thok
- Hoe-go̍k (calyx) : 1 kho· go̍k-phìⁿ (sepal) ê ha̍p-chheng, bah-sin khah kin-lūn, ē-tit-thang pó·-hō· hoe-ḿ kap chi-chhî hoe-lúi. I tiāⁿ-tiāⁿ sī chheⁿ-sek--ê, m̄-koh ū-ê chéng-lūi i seⁿ-tit kah hoe-hio̍h chiok-siâng--ê.
- Hoe-koan (corolla) – 1 kho· hoe-hio̍h (petal) ê ha̍p-chheng, bah-sin pō·-pêng khah po̍h khah nńg, ū sek-chúi kap phang-bī, ē-tit-thang siâⁿ khun-thâng lâi chhái-hoe siū-hún. Hoe-hio̍h kap go̍k-phìⁿ ha̍p-chheng hoe-pī, siâng-chāi sú-iōng tī hoe-hio̍h kap go̍k-phìⁿ khah-pháiⁿ hun-pia̍t ê hoe-lúi.
- Hiông-lúi (androecium) : iû hoe-si kap hoe-io̍h lâi kò·-sêng. Hoe-io̍h ū hoe-hún-tē-á, lāi-té ū hoe-hún. Hoe-hún lāi-té ū hiông-sèng ê seng-si̍t sè-pau.
- Chhû-lúi (gynoecium) : iû chú-pâng, hoe-chū, kap chū-thâu kò·-sêng. Chū-thâu sêng-se̍k ê sî-chūn ē hun-pì liâm-sio̍h, sī chiap-siū hoe-hún ê só·-chāi; chú-pâng lāi-té ū phoe-chu kap thai-chō, chiap-siū hoe-hún siū-cheng āu ê phoe-chu ē tī thai-chō hia hoat-io̍k chiâⁿ-chò chéng-chí.
Hoe ê te̍k-cheng
siu-kái- Put-oân-choân-hoe: 1 lúi hoe nā-sī ū go̍k-phìⁿ, hoe-hio̍h, hiông-lúi, kap chhû-lúi tio̍h hō-chò oân-choân-hoe, nā-sī khiàm kî-tiong jīn-hô 1 pō·-hūn tio̍h hō-chò put-oân-choân-hoe.
- Bû-pī-hoe: khiàm hoe-pī (go̍k-phìⁿ kap hoe-hio̍h) ê hoe.
- Tan-pī-hoe: hoe-pī tiong kan-taⁿ ū go̍k-phìⁿ he̍k kan-taⁿ ū hoe-hio̍h ê hoe.
- Tan-sèng-hoe: 1 lúi hoe kâng-sî ū hiông-lúi kap chhû-lúi 2 chióng seng-si̍t khì-koan tio̍h hō-chò siang-sèng-hoe. Nā-sī 1 úi hoe kan-taⁿ ū hiông-lúi he̍k chhû-lúi; he̍k-chiá-sī sui-bóng kâng-sî ū hiông-lúi kap chhû-lúi, m̄-koh kî-tiong 1 chióng í-keng thè-hòa si̍t-khì kong-lêng, án-ne to̍h hō-chò tan-sèng-hoe.
- Hiông-hoe: 1 lúi hoe kan-taⁿ ū hiông-lúi, he̍k-chiá hiông-lúi ū-hāu, chhû-lúi bû-hāu.
- Chhû-hoe: 1 lúi hoe kan-taⁿ ū chhû-lúi, he̍k-chiá chhû-lúi ū-hāu, hiông-lúi bû-hāu.
- Chhû-hiông-kāng-tu: 1 ê si̍t-bu̍t ê hoe lóng-sī tan-sèng-hoe, ah hiông-hoe kap chû-hoe kāng tī chit-chiâng si̍t-bu̍t.
- Chhû-hiông-ī-tu: 1 ê si̍t-bu̍t ê hoe lóng-sī tan-sèng-hoe, ah hiông-hoe kap chû-hoe bô seⁿ tī kâng 1 chiâng.
- Chū-hoe-siū-hún: hoe-hún ùi hiông-lúi lak-lo̍h-khì kāng 1 lúi hoe ê chhû-lúi chū-thâu.
- Hù-hoe-koan: hoe-koan ê hū-sio̍k-bu̍t, ūi-tī hoe-koan ê tiong-hng he̍k lūi-chhek, 1 kho· he̍k-chiá kúi-nā kho·, hêng-chōng bô-kāng, sek-chúi tiāⁿ-tiāⁿ te̍k-pia̍t hiáⁿ-ba̍k. I ê kong-lêng sī cheng-ka hoe-lúi ê khip-ín-le̍k, khip-ín khun-thâng lâi phang-chān siū-hún.