Sè-kài Bûn-hòa To-iūⁿ-sèng Soan-giân
Liân-ha̍p-kok Kàu-kho-bûn Cho͘-chit 《Sè-kài Bûn-hòa To-iūⁿ-sèng Soan-giân》 (Universal Declaration on Cultural Diversity) UNESCO 2001 nî 11 go̍eh chhe 2 Tē 20 chhù chôan-thé hōe-gī kun-kì tē Sì úi-ôan-hōe pò-kò thong-kòe ê koat-gī
TĀI-HŌE
Tāi-hōe ūi-tio̍h tiōng-sī, ôan-chôan si̍t-hiān《Sè-kài Jîn-kôan Soan-giân》kap 1966 nî iú-koan Kong-bîn-kôan kap Chèng-tī-kôan, í-ki̍p iú-koan Keng-chè Siā-hōe kah Bûn-hòa-kôan ê nn̄g-hāng kok-chè kong-iok kap kî-thaⁿ pī phó͘-phiàn jīn-tông ê hoat-lu̍t bûn-kiāⁿ tiong só͘ soan-pò͘ ê Jîn-kôan kap Ki-pún-Chū-iû.
Lán khòaⁿ UNESCO《Cho͘-chit-hoat》sū-giân tiong só͘ khak-jīn “ …… bûn-hòa chi kóng-hōan thôan-pò͘ í-ki̍p ūi-tio̍h Chèng-gī, Chū-iû kap Hô-pêng só͘ chòe kàu-io̍k, sī ûi-hō͘ Jîn-lūi Chun-giâm put-khó-khoat-siáu ê chok-ûi, iā-sī chi̍t-kiāⁿ pit-su móa-chiok ta̍k-kok hō͘-chō͘ kap hō͘-siōng koan-sim ê cheng-sîn lâi si̍t-chiān ê sîn-sèng gī-bū.
Lán kok khòaⁿ,《Cho͘-chit-hoat》Tē it tiâu tia̍-pia̍t kui-teng UNESCO ê chong-chí chi ,it chiū-sī “Tèng-li̍p pit-iàu kok-chè hia̍p-tēng, í lī-ek lán ūn-iōng bûn-jī tô͘-chhiāng lâi chhiok-chìn su-sióng chi chū-iû liû-thôan.” Chham-chiàu UNESCO só͘ pan-pò͘ kok-ché bûn-kiāⁿ tiong○1, iú-kôanBun-hòa To-iūⁿ-sèng hām Bûn-hòa-kôan-lī hêng-sú ê ta̍k-hāng tiâu-khóan. Lāi-bīn tiông-sin èng-kai kā bûn-hòa khòaⁿ-chòe sī bó͘ chi̍t ê siā-hōe he̍k-sī bó͘ chi̍t ê siā-hōe kûn-thé te̍k-iú ê cheng-sîn, bu̍t-chit, tì-le̍k kah kám-chêng hong-bīn bô-kâng te̍k-tiám ê chóng-ha̍p. Tû-khì gē-su̍t, bûn-ha̍k kap seng-o̍ah hong-sek chi gōa, kok pau-ko̍ah kiōng-chhù ê hong-se̍k, kè-ta̍t thé-hē, thôan-thóng kap sìn-gióng○2.
Kéng-kak tio̍h bûn-hòa sī lán tong-tāi koan-hē tia̍t-sèng, siā-hōe gêng-chū-le̍k kap í tì-sek ûi ki-chhó͘ ê keng-chè hoat-tián só͘ ín-khí ê piān-lūn tiong-sim tiám. Góan mā khak-jīn tī hō͘-siong sìn-jīm kap lí-kái ê khì-hun tiong, tùi-tiōng Bûn-hòa To-iūⁿ, khoan-iông, tùi-tâm, kap ha̍p-chok, che sī kok-chè hô-pêng kap an-chôan chòe-ko pó-chiong chi it.
Ǹg-bāng lán ē-sái tī khak-jīn Bûn-hòa To-iūⁿ-sèng, jīn-sek tio̍h jîn-lūi it-thé, kap bûn-hòa kan kau-liû hoat-tián ê ki-chhó͘ siong kiàn-li̍p khah-khoah ê thoan-kiat, koh Kò͘-lū tio̍h su-jiân in-ūi sin-ê chu-sìn kap thôan-pò͘ kī-su̍t ê khòai-sok hoat-tián chō͘-ek tio̍h Chôan-kiû-hòa ê chìn-hêng, che tùi Bûn-hòa To-iūⁿ-sèng piáu-hiān chòe chi̍t-hāng thiau-chiàn, m̄-ku che mā chhòng-chō liáu sin-ê bûn-hòa kap bûn-bêng kan tùi-tâm ê khôan-kéng.
Góan thé-jīn UNESCO tī UN hē-thóng tiong, taⁿ-hū tio̍h pó-hō͘ í-ki̍p chhiok-chìn hong-hù to-chhái ê Bûn-hòa To-iūⁿ-sèng chi tiat-sû chit-chek, Góan soan-pò͘ ē-bīn gôan-chek, pēng-chhiáⁿ thong-kòe ī-hā Soan-giân：
TE̍K-SEK, TO-IŪⁿ-SÈNG KAP TO-GOÂN-HÒA
Tē It Tiâu Bûn-hòa To-iūⁿ-sèng：Jîn-lūi kiōng-tông kè-sêng ê chu-sán
Bûn-hòa tî bô-siâng ê sî-kan, bô-kâng ê só͘-chāi hián-hiān put-tông ê hêng-sek. Chit êBûn-hòa To-iūⁿ-sèng kū-thè piáu-hiān tī jîn-lūi tiong ta̍k kûn-thé kap ta̍k siā-hōe só͘ thêng-hiān ta̍k-iūⁿ ê tia̍t-sû-sèng, To-gôan chi tiong. Bûn-hòa To-iūⁿ-sèng choh-ûi kau-liû、chhòng-sin hām chhòng-chok ê gôan-thâu, tùi jîn-lūi, tio̍h chhiūⁿ seng-bu̍t ê To-iūⁿ-sèng tùi chū-jiân seng-thāi kâng-khóan pit-iàu. Nā chiàu chit-khóan ê gán-kong lâi-kóng, Bûn-hòa To-iūⁿ-sèng sī chôan jîn-lūi kong-ke kè-sêng ê chu-sán, ūi-tio̍h lán tong-tāi jîn-lūi kap bī-lâi tāi-tāi ē lī-ek, lán èng-kai ài jīn-sek kap khéng-tēng chit-khóan ê ì-gī.
Tē Jī Tiâu Ùi Bûn-hòa To-iūⁿ-sèng kàu Bûn-hòa To-gôan Chú-gī
Tī hiān-kim lú-lâi-lú-kôan ê To-iūⁿ-hòa ê siā-hōe tiong, lâng hām lâng kap kûn-thé chi-kan hô-bo̍k hō͘-tōng pit-su khak-pó, kî-tiong pau-koah To-gôan, bô-kâng kap thōng-thāi ê ta̍k-chióng bûn-hòa tia̍t-sèng í-ki̍p tàu-tīn seng-o̍ah ê ì-gōan. Só͘-ū ê kong-bîn lóng pau-hâm koh chham-ú ê chèng-chhek, sī cheng-kiông siā-hōe gêng-chū-le̍k, bîn-kan siā-thôan o̍ah-le̍k kap ûi-hō͘ hô-pêng khó-khò ê pó-chiong. Só͘-í, chit chióng Bûn-hòa To-gôan Chú-gī thê-kiong Bûn-hòa To-iùⁿ-sèng si̍t-chè ê chèng-chhek piáu-ta̍t. Bûn-hòa To-gôan Chú-gī kap Bîn-chú chè-tō sī bóe-sái hun-koah ê, che ín-chhoa hiòng bûn-hòa kau-liû kap hong-sēng chhiong-si̍t kong-chiòng seng-o̍ah ê chhòng-chō lêng-le̍k.
Tē Saⁿ Tiâu Bûn-hòa To-iūⁿ-sèng sī Hoat-tián e in-sò͘
Bûn-hòa To-iūⁿ-sèng hùn-khoah liáu múi-chi̍t ê lâng ê sóan-te̍k hōan-ûi, che sī hoat-tián ê kun-ki chi it, che m̄-nā sī kí keng-chè ê sêng-tióng, jî-chhiáⁿ koh sī tì-ti̍t hō͘-lâng móa-ì ê tì-le̍k, kám-chêng, tō-te̍k kap cheng-sîn seng-chûn ê hong-ho̍at chhiù-tōaⁿ.
BÛN-HÒA TO-IŪⁿ-SÈNG KAP JÎN-KOÂN
Tē Sì Tiâu Jîn-kôan--Bûn-hòa To-iūⁿ-sèng ê pó-chiong
Pó-ūeBûn-hòa To-iūⁿ-sèngsī chi̍t ê lûn-lí tō-tek siōng ê chek-jīm, kap chun-tiōng lâng ê chun-giâm bōe-sái hun-koah. Che ún-hâm lâng ài chun-tiōng ki-pún Jîn-kôan, tia̍t-pia̍t sī túi hia ê chió-sò͘ ê lâng kap thó͘-tio̍k bî-nchok. Jīm-hô lâng lóng bōe-tàng í Bûn-hòa To-iūⁿ-sènglâi sńg-hāi siū-tio̍h kok-chè-hoat pó-hō͘ ê Jîn-kôan, he̍k án-ni̍h lâi hān-chè Jîn-kôan ê hōan-ûi.
Tē Gō͘ Tiâu Bûn-hòa-kôan-lī-- Bûn-hòa To-iūⁿ-sèng ê iú-lī tiâu-kiāⁿ Bûn-hòa kôan-lī sī Jîn-kôan ê chi̍t ê cho͘-sêng pō͘-hūn, in sī phó͘-sè, put-khó-hun-koah kap hō͘-siong i-chûn ê. Heng-ōng ê chhòng-chok-tek To-iūⁿ-sèng iàu-kiû ôan-chôan si̍t-hêng 《Sè-kài Jîn-kôan Soan-giân》Tē 27 tiâu kap《Keng-chè、siā-hōe、Bûn-hòa-kôan-lī kok-chè kong-iok》Tē 13 tiâu kap Tē 15 tiâu só͘ kui-tēng ê Bûn-hòa-kôan-lī. In-chhú, múi chi̍t ê lâng èng-kai lóng ē-sái sóan-te̍k i kā-kī ê gí-giân, tia̍t-pia̍t sī ēng in ê bú-gí, lâi piáu-ta̍t in kā-kī ê su-sióng, chhòng-chok kap thôan-pò in ê chok-phín. Múi chi̍t ê lâng lóng ū koan chiap-siu chun-tiōng kî bûn-hòa tia̍t-sèng ê iu-chit kàu-iok kap pôe-hùn. Múi chi̍t ê lâng lóng èng-kai ē-sái chham-ú i só͘ sóan-te̍k ê bûn-hòa seng-o̍ah, jî-chhiáⁿ chiông-sū in kā-kī ê bûn-hòa si̍t-chiān ê o̍ah-tōng, chí-iàu tī chun-tiōng Jîn-kôan kap Ki-pún Chū-iû ê hōan-ûi chi lāi.
Tē La̍k Tiâu Chhiok-chìn bīn-tùi só͘-ū ê lâng ê Bûn-hòa To-iūⁿ-sèng
Tī pó-chiòng sú-iōng bûn-jī kap tô͘-chhiāng ê chū-iû liû-thôan siâng-sî, mā ài chú-ì só͘-ū ê bûn-hòa lóng ē-tàng piáu-ta̍t pēng thôan-pò͘ in kā-kī ê su-sióng. Giân-lūn Chū-iû, mûi-thé To-gôan Chú-gī, To-gí Chú-gī, Pêng-téng chhú-ēng gē-su̍t kap kho-ki tì-sek, pau-koah sò͘-ūi hêng-sek, i-ki̍p só͘-ū bûn-hòa lóng ū ki-hōe chhú-ēng piáu-ta̍t kap thôan-pò͘ ê hong-hoat. I-siōng gō͘ hāng sīBûn-hòa To-iūⁿ-sèngê pó-chiong.
BÛN-HÒA TO-IŪⁿ-SÈNG KAP CHHÒNG-CHOK
Tē Chhit Tiâu Bûn-hòa chu-sán--chhòng-chok gôan-thâu
Múi hāng chhòng-chok lóng sī lī-iōng thôan-thóng ê kun-gôan, m̄-ku mā su-iàu kap kî-tha ê bûn-hòa chiap-siok chiah ē-ti̍t hôan-êng hong-sēng. In-ùi án-ni̍h, ta̍k-chióng hêng-sek ê bûn-hòa chu-sán lóng ài pó-chûn, thê-ko kè-ta̍t, jî tāi-tāi thôan-thòaⁿ --lo̍h-khì, siâng-sî, chhiok-chìn pôe-ióng To-iūⁿ-hòa ê chhòng-chō-le̍k kap kó͘-bú kiàn-li̍p ta̍k bûn-hòa chi-kan chin-chiàⁿ ê tùi-tâm.
Tē Poeh Tiâu Bûn-hòa bu̍t-phín kap ho̍k-bū--put-tông it-poaⁿ e siong-phín
Bīn-tùi hiān-kim keng-chè kho-ki ê piàn-hòa hoat-tián, khai-chhòng liáu chi̍t e̍ kóng-khoah ê chiân-kéng. Ài tia̍t-pia̍t chù-ì tio̍h thê-kiong chhòng-ì chok-phín ê To-iūⁿ-sèng, koh ài chù-ì chok-chiá he̍k-sī gē-su̍t-ka ê tuh-chok-kôan, hām bûn-hòa bu̍t-phín kap ho̍k-bū ê te̍k-sû-sèng. In-ùi che sī te̍k-sèng, kè-ta̍t-koan hām ì-gī koan-liām ê kí-hiòng, bōe-sái khòaⁿ-chòe sī it-poaⁿ ê siong-phín he̍k-sī siau-hùi-phín.
Tē Káu Tiâu Bûn-hòa chèng-chhek--thui-tōng chhòng-chok ê chek-kek in-sò͘
Bûn-hòa chèng-chhek pit-su tī khak-pó su-sióng hām chok-phín chū-iû liû-thong ê chōng-hóng hā, lī-iōng hia ê ē-tàng kian-chhî chāi-tē kàu sè-kài chúi-chún ê bûn-hòa sán-gia̍p, chhòng-chō lī-ek To-iūⁿ-hòa bûn-hòa bu̍t-phín kap ho̍k-bū ê seng-sán kap thôan-pò͘ ê khôan-kéng tiâu-kiāⁿ. Múi chi̍t ê kok-ka lóng èng-kai chun-siú i ê kok-chè gī-bū, só͘-í in mā lóng ài chè-tēng in pún-kok ê bûn-hòa chèng-chhek, jî-chhiáⁿ chhái-chhú in jīn-ûi sek-tòng ê hong-ho̍at, chhiūⁿ hêng-tōng siōng ê chi-chhî he̍k-sī chè-tēng siong-koan sek-gî ê kui-chiong.
BÛN-HÒA TO-IŪⁿ-SÈNG KAP KOK-CHÈ THOÂN-KIAT
Tē Cha̍p Tiâu ka-kiông khoah ê chhòng-chok hām thoan-pò͘ lêng-le̍k
Bīn-tùi bo̍k-chiân sè-kài siōng bûn-hòa bu̍t-phín kap ho̍k-bū ê liû-thong kap kau-ōaⁿ si̍t-he̍ng ê hiān-siōng, pit-su ài ka-kiông kok-chè ha̍p-chok hām thôan-kiat, che ē-tàng hō͘ só͘-ū ê kok-ka, iû-kî sī khai-hoat-tiong kap chóan-hêng tiong ê kok-ka, khai-siat ū o̍ah-le̍k, jî tī i pún-kok he̍k-sī kok-chè siōng ū keng-chèng le̍k ê bûn-hòa sán-gia̍p.
Tē Cha̍p-It Tiâu kiàn-li̍p chèng-hú, su-pō͘-mn̂g kap bîn-kan siā-thôan chi-kan ê ha̍p-chok koan-hē
Kan-nā khò chhī-tiûⁿ ê le̍k-liōng bōe-tàng pó-chèng, mā bōe-tàng thui-sak Bûn-hòa To-iūⁿ-sèng, jî chit ê To-iūⁿ-sèng sī jîn-lūi hoat-tián ê koan-kián. I-chiàu chit ê koan-tiám, pit-su têng-soan kap su-pō͘-mn̂g hām bîn-kan siā-thôan ha̍p-chok chèng-chhek ê ki-pún gôan-sí kong-lêng, siong-koan kong-kiōng chèng-chhek.
Tē Cha̍p-Jī Tiâu UNESCO ê kak-sek
UNESCOkun-kì i pún-sin ê chit-chek hām kong-lêng, tùi í-hā sì hāng ū chek-jīm. (a) Chhiok-chìn ta̍k chèng-hú ki-koan tī kè-e̍k hoat-tián chhek-liok tiong ka-ji̍p pún Soan-giân só͘-lia̍t ê gôan-chek. (b) Tam-jīm chi̍t ê chham-khó-tiám, chi̍t ê lūn-tôaⁿ hō͘ kok-chè, ta̍k chèng-hú kap Hui-chèng-hú cho͘-chit, bîn-kan siā-thôan, í-ki̍p su-pō͘-mn̂g chi-kan, ūi-tio̍h be̍h chi-chhî Bûn-hòa To-iūⁿ-sèng só͘ cheng-sim chè-chok ê khài-liām, bo̍k-phiau hām chèng-chhek, ē-sái liân-kiat ê só͘-chāi. (c) Chhî-siok chiông-sū kap pún Soan-giân ū-koan ê kok chú-kóan leng-he̍k tiong, chhòng-kiàn piau-chún, thê-ko jīn-sek kap pôe-ióng lêng-le̍k téng o̍ah-tāng. (d) Ūi cho͘-chit ê Hêng-tōng Kè-e̍k, chú-iàu ê tiâu-bo̍k hù-ti̍h pún Soan-giân āu-bīn.
○1 Chia ê kok-chè bûn-kiāⁿ chú-iàu ū: 1950 nî《Florence Agreement》, 1976 nî《Nairobi Protocol》, 1952 nî《Universal Copyright Convention》, 1966 nî《Declaration of Principles on International Cultural Cooperation》, 1970 nî《Convention on the Means of Prohibiting and Preventing the Illicit Import, Export and Transfer of Ownership of Cultural Property》, 1972 nî《Convention for the Protection of World Cultural and Natural Heritage》, 1978 nî《UNESCO Declaration on Race and Racial Prejudice》, 1980 nî《Recommendation concerning the Status of the Artist》, 1989 nî《Recommendation on Safeguarding Traditional and Popular Culture》. ○2 Che sī kun-kì Sè-kài Bûn-hòa Chèng-chhek Hōe-gī (MONDIACULT, Mexico,1982), Sè-kài Bûn-hòa kap Hoat-tián Úi-ôan-hōe, 1995)í-ki̍p Chèng-hú kan Bûn-hòa Chèng-chhek Chhiok-chìn Hoat-tián Hōe-gī (Stockholm, 1998)chong-ha̍p kiat-lūn só͘ lo̍h ê tēng-gī。
HÙ-KIĀⁿ：Si̍t-si UNESCO Sè-kài Bûn-hòa To-iūⁿ-sèng Soan-giân Hêng-tōng Kè-e̍k chú-iàu tiâu-bo̍k
Hōe-ôan-kok sêng-lo̍k chhái-chhú sek-tòng chhok-si, kóng-thôan《UNESCO Sè-kài Bûn-hòa To-iūⁿ-sèng Soan-giân》, koh ūi chhiok-chìn si̍t-chiān í-hā bo̍k-phiau jî ha̍p-chok:
1. Ka-chhim tùi koan-hē Bûn-hòa To-iūⁿ-sèng ūn-tôe ê kok-chè-sèng piān-lūn, tia̍t-pia̍t sī che khan-liân tio̍h hoat-tián kap tùi kok-ka kip í-ki̍p kok-che-kip ê chèng-chhek chè-tēng ê chhiong-kek. Chìn-chit-pō͘ su-khó in-chhú chè-tēng kok-chè-sèng ê hoat-lu̍t bûn-kiāⁿ ê khó-lêng-sèng.
2. Chhiok-chìn ūi-tio̍h bo̍eh pó-hō͘ kap thê-chhiòng Bûn-hòa To-iūⁿ-sèng chòe iú-lī ê tēng-gī kok-ka-kip í-ki̍p kok-che-kip ê gôan-chek, phiau-chún kap si̍t-chiān o̍ah-tāng, hām jīn-ti thê-seng bô͘-sek kap ha̍p-chok bô͘-sek.
3. Tī ùi Bûn-hòa To-gôan Chú-gī kap lī-ek ta̍k-chióng bûn-hòa pōe-kèng lâi ê koh-jîn he̍k-sî thôan-thé iông-ji̍p kap chham-ú ê koan-tiám chi hā, Chi-chhî chhiok-chìn tì-sek kap chòe-ka si̍t-chiān o̍ah-tāng ê kau-liû.
4. Chìn-chit-pō͘ jīn-sek kap têng-chheng Bûn-hòa-kôan-lī chòe-ûi ôan-chéng Jîn-kôan chi̍t pō͘-hūn sò͘ pau-hâm ê lāi-iông.
5. Pó-hō͘ jîn-lūi ê gú-giân ûi-sán, chi-chhî kó͘-bú sú-iōng siōng-chōe ê gú-giān lâi piáu-ta̍t su-sióng, chìn-hêng chhòng-chok í-ki̍p thôan-pò͘.
6. Chûn-tio̍h chun-tiōng bú-gí ê thāi-tō͘, ti̍h jīm-hô khó-lêng ê só͘-chāi só͘-ū ê ta̍k-kip kàu-io̍k tiong, thê-chhiòng gù-giân To-iūⁿ-hòa, kó͘-bú àn siōng sòe-hàn ê sî tio̍h khai-sí ha̍k-si̍p to-chióng gú-giân.
7. Thong-kòe kàu-io̍k pôe-ióng tùi Bûn-hòa To-iūⁿ-sèng ê kiàn-siat-sèng kè-ta̍t ê ì-sek, siâng-sî ūi che lâi kái-siān kàu-ha̍k ê khò-thêng kè-e̍k hām kàu-su ê pôe-ióng kàu-io̍k.
8. Tī pit-iàu ê sî-chūn, í pó-chûn kiam ôan-chôan lī-iōng iú-koan bûn-hòa ê thôan-pò͘ kau-liû kap thôan-sàng tì-sek ê hong-hoat, chiong thôan-thóng ê kàu-ha̍k hong-hoat siu-la̍p ji̍p kàu-io̍k kang-chok pō͘-tiāu tiong.
9. Kó͘-bú“So͘-ui tha̍k-sia”koh khak-pó keng-koan e cheng-sek sin e chu-sin kap thoan-po͘ kho-ki ki-sut. Che èng-tong chòe-ûi ka-kiong kau-iok the-kiong hau-lut e kau-iong hak-kho kap kau-hak kang-khu.
10. Chhiok-chìn sò͘-ūi sè-kài ê Gú-giân To-iūⁿ-hòa, siâng-sî kó͘-bú chôan-kiû phó͘-phiàn lī-iōng sè-kài bāng-lō͘ khì chhú-iōng só͘-u kong-khai ê chu-sìn.
11. Kap UN hē-thóng tiong, siong-koan ê ki-kò͘ ha̍p-chok, hiòng sò͘-ūi keh-lī soan-chiàn, chi-chhî pang-chān hoat-tián tiong kok-ka chhú-iōng sin kho-ki. Iōng pang-chān in se̍k-ēng chia ê chu-sìn kho-ki, siâng-sî thê-kiong in pún-tē sán-seng ê bûn-hòa sán-phín choh sò͘-ūi thôan-pò͘, koh chō͘-chān in chhú-iōng chôan sè-kài ū-lō͘-ēng ê kàu-io̍k, bûn-hòa hām kho-ha̍k chu-gôan.
12. Kó͘-bú tī chôan-kiû mûi-thé kap chu-sìn bāng-lō͘ téng To-iūⁿ-sèng lāi-iông ê seng-sán chè-chok, pó-hō͘ kap thôan-pò͘. Siâng-sî thê-seng kong-kiōng tiān-tâi kap tiān-sī-tâi ki-kò͘ tùi iu-liông phín-chit ê sī-thiaⁿ sán-phín seng-sán hoat-tián ê kak-sek chok-iōng, kî-tiong iû-kî sī ài chhiok-chìn kiàn-li̍p ha̍p-chok ki-chè lâi thê-seng chia ê sán-phín ê thôan-sàng.
13. Chè-tēng chèng-chhek kap chhek-liok lâi pó-hō͘ kiam khai-hoat bûn-hòa kap chū-jiân ê chu-sán, tia̍t-pia̍t sī kháu-su̍t kap bû-hêng ê bûn-hòa chu-sán, siâng-sî táⁿ-kek bûn-hòa siong-phín he̍k-si ho̍k-bū ê hui-hoat bóe-bōe.
14. Chun-tiōng kiam pó-hō͘ thôan-thóng tì-sek, tia̍t-pia̍t sī thó͘-tio̍k bîn-cho̍k ê thôan-thóng tì-sek, jīn-sek in tùi không-kéng pó-hō͘ kap chū-jiân chu-gôan ūn-iōng ê kòng-hiàn, chi-chhî chhiok-chìn hiān-tāi kho-ha̍k kap tē-hng tì-sek hia̍p-le̍k chok-iōng.
15. Chi-ôan chhòng-chok jîn-ôan, gē-su̍t-ka, gián-kiù-chiá, kho-ha̍k-ka kap tì-sek-hūn-chú ê liû-tōng, mā chi-ôan kok-chè gián-kiù kè-e̍k kap ha̍p-chok koan-hē ê hoat-tián. Siâng-sî chīn-la̍t pó-hō͘ thê-seng hoat-tián tiong kok-ka kap chóan-hêng-kî kok-ka ê chhòng-chō-lêng-le̍k.
16. Pó-chèng pó-hō͘ chhòng-chok ê tuh-chok-kôan kap siong-koan kôan-lī, hō͘ tong-tāi ê chhòng-chok hoat-tián ū lī-ek kap kong-pêng ê siû-kim. Siâng-sî mā chi-chhî Sè-kài Jîn-kôan Soan-giân tē jī-cha̍p-chhit tiâu só͘ kui-tēng kong-chiòng ū chhú-iōng bûn-hòa ê kôan-lī.
17. Pang-chō͘ hoat-tián tiong kok-ka kap chóan-hêng-ki kok-ka kiàn-li̍p he̍k-sī ka-kiông bûn-hòa sán-gia̍p, jî ūi-chhú kiàn-li̍p pit-su ê ki-chhó͘ kiàn-siat kap ki-su̍t, chi-chhî kó͘-bú ū-o̍ah-la̍t ê chāi-tē chhī-tiûⁿ, siâng-sî thê-kiong chia ê kok-ka ê bûn-hòa sán-phín kàu sè-kài chhī-tiûⁿ kap kok-chè liû-thong bāng ê chō͘-chān.
18. Hoat-tián thê-chhiòng pún Soan-giân lāi só͘ chè-tēng ê gôan-chek siong-koan ê bûn-hòa chèng-chhek, pau-koah pit-iàu ê o̍ah-tāng hú-chō͘ ki-kò͘ kap siong-koan ê kui-chiong chè-tō͘. Che kap ta̍k kok lóng ū si̍t-chiān in gī-put-iông-sî ê kok-chè gī-bū koan-liām sio kâng it-tì.
19. Khan-ín bîn-kan siā-thôan bi̍t-chhiat chham-ú chè-tēng po-ho͘ kkap thê-chhiòng Bûn-hòa To-iūⁿ-sèng ê kong-kiōng chèng-chhek.
20. Jīn-ti kó͘-bú su-pō͘-mn̂g tī the-chhiòng Bûn-hòa To-iūⁿ-sèng ê kòng-hiàn, jî ūi chhú kiàn-li̍p kong-pō͘-mn̂g kap su-pō͘-mn̂g ê tùi-tâm khong-kan.
Hōe-ôan-kok kiàn-gī Chóng-kàn-sū tī si̍t-si UNESCO ta̍k kè-e̍k ê-sî, ài khó-lū pún Hêng-tōng Kè-e̍k tiong thê-chhut ê bo̍k-phiau, siâng-sî thôan-pò͘ hō͘ UN hē-thóng kap kî-thaⁿ iú-koan ê chèng-hú ki-koan hām Hui-chèng-hú cho͘-chit, í ka-kiông hia̍p-tông hêng-tōng lâi chō͘-chān chhiok-chìn Bûn-hòa To-iūⁿ-sèng.
Chit-ē soan-giân sī iû Tâi-oân Lô-má-jī Hia̍p-hoē ê Lîm Jū-khái hoan-e̍k.