Âng-mn̂g-siâⁿ

Âng-mn̂g-siâⁿ
	Tâi-oân ê bûn-hòa chu-sán

Âng-mn̂g-siâⁿ (紅毛城, Se-pan-gâ-gí: Fuerte de Santo Domingo), 1628 nî Se-pan-gâ-lâng tī Tâi-oân pak-po· ê Hō·-bóe khí ê siâⁿ.

Le̍k-sú

Kàu 1642 nî ê sî, Hô-lân-lâng ǹg-pak kóaⁿ-cháu Se-pan-gâ-lâng. In-ūi Hô-lân-lâng sio̍k-chheng Âng-mn̂g, ta̍k-ke sòa-lâi khai-sí kā San Domingo Siâⁿ kái-kiò Âng-mn̂g-siâⁿ. 1661 nî, Tēⁿ Sêng-kong kóaⁿ-cháu chôan Tâi-oân ê Hô-lân-lâng. Âng-mn̂g-siâⁿ lo̍h-ji̍p Bêng-chèng ê chhiú-thâu. 1681 nî Bêng-chèng bat siu-lí Âng-mn̂g-siaⁿ, jî-chhiáⁿ phài peng chū-siú. Nn̄g-nî-āu (1683 nî), Chheng-tiâu chhu̍t-peng phah-pāi Bêng-chèng, Tâi-oân siu-ji̍p Chheng-tiâu ê pán-tô·. Chi̍t-khai-sí ū phài an-pêng-chù-su tēng-kî sûn-sī Âng-mn̂g-siâⁿ, kàu Khong-hi òan-kî chiām-chiām sit-siu. Tī 1724 nî, Tām-chúi-thiaⁿ siu-lí Âng-mn̂g-siâ. Aū--lâi tī 1860 nî, Chheng-tiâu kap Eng-kok chhiam Thian-chin Tiâu-iok. Àn Thian-chin Tiâu-iok, su-iàu khai-hòng Hō·-bóe ê káng-káu hō͘ gōa-kok-lâng chò seng-lí. 1861 nî Eng-kok tī Hō·-bóe siat léng-sū-kóan. 1868 nî, Eng-kok kah léng-sū-kóan sóa lâi Âng-mn̂g-siâⁿ.

Kàu 1970 nî-tāi chá-kî, Tiong-hôa-bîn-kok chèng-hú khai-sí sit-khì kap sè-kài chú-iàu kok-ka ê gōa-kau koan-hē. Eng-kok tī 1972 nî 3 go̍eh thiat-cháu siat tī Âng-mn̂g-siâⁿ ê léng-sū-kóan. Eng-kok ka Âng-mn̂g-siâⁿ chiām-sî kau Ò-chiu kóan-lí. Kāng-nî 12 go̍eh, Tiong-hôa-bîn-kok kap Australia mā tōan-cho̍at-pang-kau. Kái kau ho· Bí-kok kóan-lí. It-ti̍t-kàu 1980 nî 6 go̍eh 30 hêng Tiong-hôa-bîn-kok.

Sòaⁿ-téng chu-gôan

[1]^{[íng-íng bô-hāu ê liân-kiat]}
[2] Archived 2005-10-24 at the Wayback Machine.