Tn̂g-tang-chhun (塘東村) sī Tiong-kok Hok-kiàn-séng Choân-chiu-chhī Chìn-kang-chhī ê chi̍t-ē hêng-chèng-chhun. Ūi-tì tī Ûi-thâu pòaⁿ-tó ê sai-lâm-kak, tē-lí hong-ūi sī tang-keng 118.6°, pak-úi 24.5°. Tāng-pīⁿ sī lio̍k-tōe, sai-piⁿ óa-hái, kéng-sek hui-siông bí-lē. Lî Kim-mn̂g-tó 15 kong-lí, pak-bīn lî Kim-chíⁿ-tīn (金井鎮) 4.5 kong-lí, hái-siong kah lio̍k-tōe ê kau-thong hui-siông piān-lī. Chiàm-tōe bīn-chek 3.5 pêng-hong kong-lí, té-kha ū 6 ê chū-jiân-chhun. Kî-tiong ū Tn̂g-tang (東塘), Ē-liâu (下寮), Liô-thâu (寮頭), Sai-oaⁿ (西安), Āu-tē (後埭), Soaⁿ-píⁿ (山柄), kah chi̍t-ê kang-gia̍p-khu, siat 14-ê chhun-bîn sió-chó͘. Kāu 2008-nî ûi-chí, choân-chhun ū jîn-kháu 4679 lâng, 986 hō͘. Chhun-lāi u Chhòa (), Gô (), Siā (), Ông (), Khó͘ (), Liâm () téng sīⁿ. So͘ Iú-pêng chò tō-ián ê chhú-lú-chok <Chó-hī> (左耳) tī 9-goe̍h 3-ji̍t, 8-ji̍t tī Tn̂g-tang-chhun chhú-kéng.

Ki-pún chêng-hóng siu-kái

Tn̂g-tang-chhun sī lē-sio̍k Hok-kiàn-séng Choân-chiu-chhī Chìn-kang-chhī Kim-chíⁿ-tīn ê chi̍t-ê hêng-chèng-chhun, tiàm-tī Ûi-thâu Pòaⁿ-tó ê sai-lâm-kak, tē-lí chō-piau tang-keng 118.6°, pak-úi 24.5°, tang-pō͘ liân-chiap lio̍k-tōe, sai-pō͘ oaⁿ-hái, kéng-sek bí-lē, lî Kim-mn̂g-tó 15 kong-lí.

Lâm-sòng Lí-chong Kéng-tēng Goân-nî (1260-nî) Tn̂g-tang-chhun sí-chó͘, in-ūi "Gún tiàm-tī tn̂g ê tang-pō͘" tek kāu "Gún-tang-kong" ê miâ.

Le̍k-sú iân-kek siu-kái

Bêng-tiâu, chheng-tiâu sio̍k Cha̍p-sì-to͘, bîn-kok 33-nî (1944-nî) sio̍k Kim-chíⁿ-tīn Tn̂g-tang-pó, Tiong-hôa Jîn-bîn Kiōng-hô-kok kiàn-kok liáu-āu 1956-nî sio̍k Kim-chíⁿ-khu Tn̂g-tang-hiong, 1961-nî sio̍k Kim-chíⁿ Kong-siā Tn̂g-tang Tōa-tūi, 1984-nî kái-miâ Kim-chíⁿ-tīn Tn̂g-tang Chhun-úi-hōe.

Ki-chhó͘ siat-si siu-kái

Chhun-lāi siat ū lâu-lâng oa̍h-tāng kiān-sin siat-si, bûn-hòa oa̍h-tāng tiong-sim, siat 9-nî gī-bū-chè o̍h-tn̂g chi̍t-ê (Kím-tang hôa-kiâu ha̍k-hāu), hā-sio̍k toaⁿ-ūi ū lâu-lâng hia̍p-hōe, kè-ōe-seng-io̍k hia̍p-hōe, tī-an tōa-tūi, bûn-hòa oa̍h-tāng tiong-sim, hāu-iú-hōe, chû-siān-hōe, lú-gōa "3 hōe".

Khì-hāu kah keng-chè siu-kái

Nî pêng-kin khì-un 20 kāu 23 lia̍p-sī-tō͘, sio̍k a-jia̍t-tài khì-hāu, chhun-lāi hoat-tián chhián-hái-ióng-si̍t, ū ô-á, chí-chhài, hái-tòa, khì-gia̍p ū pháng-chit, ho̍k-chong, chù-chō, téng khì-gia̍p.

Bêng-sèng kó͘-chek siu-kái

Tang-chhòa-ka-biō - Tn̂g-tang-chhun chá-nî kiàn ê Chhòa-sī chó͘-sû, heng-kiàn nî-tāi put-siông, goân-lâi chó͘-sû (ē-sû, iā kiò-chòe Tōa-chong-sû) tōa-mn̂g téng-bīn ū pâi-pián "Tang-chhòa-ka-biō". Àn-chiàu chá-nî ê kui-tēng, hiong-jîn tio̍h-ū tiòng chìn-sū, chó͘-sû chiah ū-hoat kiò-chòe "ka-biō". Bêng-tāi hiong-hiân Tiong-hiàn Tāi-hu, Tn̂g-soa ti-hú Chhòa Chàn, sī Ka-chēng sin-thiú-nî (1541-nî) ê chìn-sū, siū hong Bûn-lîm-lông, tī Ka-chēng bō͘-sin-nî (1548-nî) choān-siá Chhòa-sī cho̍k-phó͘. Kó͘-kè chong-sû sī tī chit-ê sî-chūn khiā—ê. Tng-sî ê kui-bô͘ put-siông, āu-piah keng-kòe kúi hoan hoan-siu, m̄-chai goân-chá sī sím-mih-khoán ê bô͘-iūⁿ. Kāu chheng-tiâu bé-nî, hiong-cho̍k bó͘-lâng tiàm chong-sû lāi-bīn, sio-hóe bô-chù-ì chō-sêng hóe-chai, choân-pō͘ hō͘ hóe sio sat-khì.

Bîn-kok goân-nî (1912-nî) tiông-kiàn. Cho̍k-jîn chōe-pái lia̍h-lāu, iōng-sim keng-êng, múi-nî tang-thiⁿ chhun-thiⁿ ln̄g-pái chìn-hêng chè-sū. In-ūi nî-kú sit-siu, àu-bīn tī 1985-nî iû hái-gōa hiong-chhin chi̍p-chu tiông-kiàn, tē-jī-nî lo̍k-sêng. Chong-sû ê kiat-kò͘, koân-tō͘, tiau-khek, liân-tùi, pâi-pián, bo̍k-tiau, chio̍h-tiau, hiong-àn choân-pō͘ chīn-liōng àn-chiàu goân-māu, tû-liáu chhù-téng kái-sêng le̍k-sek ê hiā. Chhù-chit koân 2-tiōng 3-chhioh 9-chhūn, khoan 2-tiōng 3-chhioh 6-chhūn.

Goân-lâi chó͘-sû lāi nn̂g-pêng chhiûⁿ-piah ū "Tiong-hàu-liâm-chiat" sì-ê jī, siong-thoân sī Lâm-sòng Lí-ha̍k-ka Chu Hi siá—ê. Chong-sû lāi ū pâi-pián 25 tè: "Chó͘-sun Chìn-sū", "Kok-su", "To͘-tok", "Liông-Jī-Chhian-Chio̍h", "Chìn-sū", "Hū-chú-pa̍t-goân", "Hiaⁿ-tī-un-goân", "Hiaⁿ-tī-thêng-soán", "Soán-khoe", "Soán-goân", "Tēng-oán-chiong-kun", "Bûn-khoe", "Pia̍t-kà", "Tiong-sîn", "To͘-khún", "Hàu-liâm-hong-chèng", "Hàu-chú", "Ûn-chiat-sam-song", "Kî-î-ek-soàn", "Siū-î", "Kim-chi-tiōng-kiàn", "Tiông-piau-eng-iông", "Hiân-chiat-khái-bô͘" téng. Lēng-gōa ū chi̍t-pò͘-hūn sī tī Chhòa-sī-ka-biō lâi-piah, ū tiòng kho-kí khó-chhì ê, ū tiàu-teng hong ê, khó͘-í khòaⁿ-kìⁿ le̍k-tāi tù-miâ ê lâng ǔ chin-chōe.

Tang-chhòa-ka-biō siu-kái

Chhòa-sī-ka-biō, iā kiò-chòe Sin-sû-tn̂g, siōng-chá sī chheng-tiâu Tông-tī nî-kan siu-kiàn, bîn-kok chho͘-nî tiông-siu, bīn-chek pí Tang-chhòa-ka-biō koh-khah tōa. Chong-sû lāi-bīn tiong-hn̂g nn̂g-pêng ū 5-ê thiⁿ-chíⁿ, sī Chìn-kang lâm-pō͘ sû-tn̂g ê te̍k-sek. Goân-lâi sû-tn̂g téng-thâu ū pâi-pián "Toan-bêng-tiān Tāi-ha̍k-sū", "Kok-su", "To͘-tok", "Chó͘-sun-chìn-sū", "Liông-jī-chhian-chio̍h" téng, tōa-mn̂g nn̂g-pêng ū lo̍h-bé-chio̍h chi̍t-tùi, tōa-tiáⁿ ū kî-koaⁿ 6-ê, kāu 30, 40 nî-tāi chhūn 3 ê. 1994-nî tiông-siu.