Lô-hàn-kha-á
Lô-hàn-kha(-á) (Hàn-jī: 羅漢跤（仔）, 羅漢腳（仔）) pún-té sī Tâi-oân Chheng-tiâu sî-tāi bô chhù bô bó͘, mā m̄ sī tha̍k-chhè-lâng, lông-bîn, kang-lâng, seng-lí-lâng kah taⁿ-khang (擔工) ê lâm-sèng iû-bîn, lo̍h-boé koh ū to̍k-sin tiong-liân cha-po͘ ê ì-sù.
Kán-kài siu-kái
Tâi-oân it-poaⁿ ê kiong-biō, hāng-lō͘ (巷路) nn̄g-pêng ê piah to-sò͘ (多數) ū oē cha̍p-peh-lô-hàn-tô͘ (十八羅漢圖). Iû-bîn tiaⁿ-tiaⁿ oá-khò tī hit-lō piah ê kha, jia-hong, bih-hō͘ (遮風, 覕雨), hioh-khùn ia̍h-sī hi-hi-hōa-hōa.
Lēng-goā ê kóng-hoat sī, iû-bîn sàn-chhiah, sî-siông chhēng phoà ê (破鞋), sīm-chì thǹg-chhiah-kha, chhin-chhiūⁿ Hu̍t-kàu ê khó͘-hêng (苦行) Thô͘-tô͘ (Hoān-bûn, Hàn-jī: 頭陀) kah lô-hàn, só͘-í ū lô-hàn-kha chit ê sńg-chhiò--ê chheng-ho͘.
Chheng-tiâu sî-tāi chêng-kî, î-bîn kàu Tâi-oân ê hān-chè chiok giâm. 1684 nî siat-li̍p Tâi-oân-koān (臺灣縣) koè-āu, hoat-pō͘ (發布) Tô͘-Tâi Kìm-lēng (渡台禁令). Î-bîn Tâi-oân chìn-chêng, ài sian hoō Tâi-Ē peng-pī-tō͘ (臺廈兵備道), Tâi-oân Hái-hông Tông-ti (臺灣海防同知) sím-cha kah phoe-chún. Jî-chhiáⁿ tō͘-Tâi-chiá (渡臺者) boē-tàng chhoā chhù-lāi-lâng, Kńg-tang-lâng mā bē-sái kàu Tâi-oân, tì-kàu (致到) Tâi-oân jîn-káu tiong, Kheh-lâng khah chió.
In-ūi kìm-lēng, soà--lo̍h-khì beh chi̍t sè-kí, î-bin bô͘ hoat-tō͘ chhoā ka-koàn (家眷), lú-sèng put-chí-á ha̍t (乏), bô-hoat--tit chhoā-bó ê "iû-bîn" móa-sì-kè. Chia--ê lâng tioh hō-chò "Lô-hàn-kha-á".
Kù Kat-má-lán Theng Chì (噶瑪蘭廳志) kì-chài,
「台灣一種無宅無妻子，不士不農，不工不賣，不負載道路，俗指謂羅漢腳。嫖賭摸竊，械鬥樹旗，靡所不為。曷言乎羅漢腳也？謂其單身遊食四方，隨處結黨；且衫褲不全，赤腳終生也。」
(Tâi-oân it chióng bû-the̍k bû-chhe-chú, put-sū put-lông, put-kong put-siong, put hū-chài tō-lō͘, sio̍k chí-ūi lô-hàn-kiok[kha]. Phiâu tó͘ bo̍k chhiap, hāi-tò͘ sū kî, bí só͘ put ûi. Hat giân hô͘ lô-hàn-kiok[1] iá? Ūi kî tan-sin iû-si̍t sù-hong, sûi-chhù kiat tóng, chhiáⁿ san-khò͘ put-choân, chhek khiok chiong-seng iá.)[2]
Hoan-e̍k: "Tâi-oân ū chi̍t khoán bô-chhù koh bô-bó͘-bô-kâu ,mā m̄ sī tha̍k-chhè-lâng, bô choh lông-bîn, kang-lâng, seng-lí-lâng ia̍h taⁿ-khang ê lang, sio̍k-chheng sī 'lô-hàn-kha'. In khai cha-bó͘, pua̍h-kiáu, choh chha̍t-á, hâi-tò͘ (械鬥), siáⁿ-mih lóng choh--ê--chhut-lâi. Sī-án-choáⁿ kiò in lô-hàn-kha? In-ūi in toaⁿ-sin lōng-tōng (浪蕩) sù-hái, sì-kè oang tóng, jî-chhiáⁿ saⁿ-á-khò͘ phòa-kô͘-kô͘, kui-sì-lâng thǹg-chhiah-kha."
Āu--lâi in chiâⁿ-chò chit-má só͘ kóng--ê lô͘-môa.
Chham-khó Chu-liāu siu-kái
- Tân Siok-kun (陳淑均), Kat-má-lán-theng Chì (噶瑪蘭廳志), Tâi-oân Bûn-hiàn Chông-khan (臺灣文獻叢刊) Tē 160 Chióng.