"Bân-lâm-gú" pán-pún chi-kan bô-kāng--ê tē-hng

刪去的內容 新增的內容
無編輯摘要
Tē 56 chōa:
 
Tâi-ôan Bân-lâm-gú ū koh-khah chē ê gōa-lâi-gí chioh-sû, kî-tiong siōng chē--ê sī [[Ji̍t-gí]] chioh-sû, pí-lūn kóng: [[o͘-tó͘-bái]], khí-mo͘-chih, [[chu-ná-mih]], tò-sàng, [[sa-sí-mih]]… Che í-gōa, ôan-á khip-siu chi̍t-kóa [[Pêⁿ-po͘-cho̍k]]-gí kah kî-thaⁿ gōa-gí ê sêng-hūn.
 
== Bûn-pe̍h ī-tho̍k ==
Tī Hàn-gú-hē kok gú-giân tong-tiong, beh kóng "bûn-pe̍h ī-tho̍k " ê hiān-siōng, Bân-lâm-gú iāng ho̍k-cha̍p. "bûn" to̍h-sī "bûn-tho̍k-im" a̍h-sī kóng "tha̍k-chheh-im", "pe̍h" tāi-piáu "kháu-gí-im" a̍h-sī "pe̍h-ōe-im". Bân-lâm-gú ê "tha̍k-chheh-im" kah "kháu-gí-im", ē-sái kóng sī 2-ê hō͘-siong tùi-èng ê hē-thóng. Bûn, pe̍h hē-thóng ê hêng-sêng sī chi̍t-tōaⁿ chin-chiàⁿ ho̍k-cha̍p ê le̍k-sú kòe-thêng. Bân-lâm-gú ê bûn-pe̍h ī-tho̍k, kú-lē jû-hā:
{| class="wikitable"
! Hàn-jī
! bûn-tho̍k-im
! pe̍h-ōe-im
|-
| 成
| sêng
| siâⁿ, chiâⁿ, chhiâⁿ
|-
| 上
| siōng / siāng
| chiūⁿ, chhiūⁿ
|-
| 漳
| chiang
| chiuⁿ, cheng
|}
 
== Phèng-im ê hē-thóng ==
第168行 ⟶ 第147行:
* Put-jî-kò, Tī Tiong-kok Tāi-lio̍k, tùi Bân-lâm-gí lâi kóng, siāng-kài chē lâng sú-iōng ê im-phiau, sī '''[[Kok-chè Im-piau]]'''.
 
== Bûn-jī-hòa êkap su-siá ==
=== Chá-kî ê Bân-lâm-gú bûn-ha̍k ===
Tiong-kok kó͘-tāi Hàn-gú bûn-ha̍k, thàu-té sī [[Khóng-chú-jī]] (Hôa-gú: 文言文) ê bûn-hiàn chiàm cho̍at-tùi ê iâⁿ-bīn, iah nā sio̍k-î pe̍h-ōe-bûn ê [[Tn̂g-lâng-jī]], to̍h chiâⁿ hán-tit the̍h lâi chòe bûn-ha̍k chhòng-chok. It-ti̍t kàu kah [[Bêng]], [[Chheng]] ê sî-tāi, chiah khah chia̍p ū leh khòaⁿ tio̍h thong-sio̍k ê kháu-gú siáu-soat, pí-lūn Tiong-kok ê kó͘-tián [[sù tāi bêng-chok]] to̍h-sī chit-ê sî-kî ê chok-phín. Tī chit-chióng khôan-kéng kah pōe-kéng chi-hā, siōng chá ê Bân-lâm-gú bûn-ha̍k chok-phín ''"[[Nāi-kèng-kì|Lē-kiàⁿ-kì]]"'' (荔鏡記) chhut-pán, pēng-chhiáⁿ tī [[Chôan-chiu]] kah [[Tiô-chiu]] chit-tah chiâⁿ-chòe kài sî-kiâⁿ ê hì-bûn. Put-jî-kò si̍t-chāi kóng, Lē-kiàⁿ-kì iáu-koh m̄-sī chin-chin-chiàⁿ-chiàⁿ ê Bân-lâm-gú bûn.
第196行 ⟶ 第175行:
 
Bo̍k-chiân, Tâi-ôan Bân-lâm-gú-bûn ê su-siá, khah sêng-kong--ê, pau-koah: (1) chit-kòa-á chhái-iōng "Chôan-Lô" a̍h-sī "Hàn-Lô" ê khan-bu̍t. Pí-lūn kóng "[[Tâi-bûn Thong-sìn]]", [[Tâi-bûn Bóng-pò]]...téng-téng. (2) Bāng-chām, chhan-chhiūⁿ ôan-chôan chhái-iōng [[Pe̍h-ōe-jī|POJ]] ê Bân-lâm-gí wikipedia kah i ê chí-bē sū-kang téng-téng.
 
=== Hàn-jī ê sú-iōng ===
==== Bûn-pe̍h ī-tho̍k ====
Tī Hàn-gú-hē kok gú-giân tong-tiong, beh kóng "bûn-pe̍h ī-tho̍k " ê hiān-siōng, Bân-lâm-gú iāng ho̍k-cha̍p. "bûn" to̍h-sī "bûn-tho̍k-im" a̍h-sī kóng "tha̍k-chheh-im", "pe̍h" tāi-piáu "kháu-gí-im" a̍h-sī "pe̍h-ōe-im". Bân-lâm-gú ê "tha̍k-chheh-im" kah "kháu-gí-im", ē-sái kóng sī 2-ê hō͘-siong tùi-èng ê hē-thóng. Bûn, pe̍h hē-thóng ê hêng-sêng sī chi̍t-tōaⁿ chin-chiàⁿ ho̍k-cha̍p ê le̍k-sú kòe-thêng. Bân-lâm-gú ê bûn-pe̍h ī-tho̍k, kú-lē jû-hā:
{| class="wikitable"
! Hàn-jī
! bûn-tho̍k-im
! pe̍h-ōe-im
|-
| 成
| sêng
| siâⁿ, chiâⁿ, chhiâⁿ
|-
| 上
| siōng / siāng
| chiūⁿ, chhiūⁿ
|-
| 漳
| chiang
| chiuⁿ, cheng
|}
 
== Goā-pō͘ liân-kiat ==