Sū-óa-bûn

Sū-óa-bûn (Hàn-jī: 士瓦文; Tek-gí: Schwaben) sī Tek-kok sai-lâm-pō͘ chi̍t ê bûn-hòa-siōng, le̍k-sú-siōng, mā sī gí-giân-siōng ê tē-lí-khu. Sū-óa-bûn chit-ê miâ-chheng sī ùi tiong-sè-kí ê Sū-óa-bûn Kong-kok lâi--ê, kong-kok ê léng-thó͘ kah lēng-gōa chi̍t ê thoân-thóng tē-lí-khu A-lê-bān (Alemannen) ū tùi-tâng.

Hiān-tāi Tek-kok lāi ê Sū-óa-bûn (âng-sek). Nn̄g-sek ê só͘-chāi sī O͘-chhiū-nâ Bâ-á Kūn, hia sī Sū-óa-bûn hong-giân kah Siōng Lâi-in hong-giân (Oberrheinalemannisch) kah Khang-sū-thán-ô͘ hong-giân (Bodenseealemannisch) ê kòe-tō͘ tē-tài. Ah Pó͘-tǹg-ô͘ Kūn sai-pō͘ m̄ sī hiān-tāi Sū-óa-bûn ê chi̍t pō͘-hūn. Âng-sek khu-he̍k tiong-ng hit tiâu o͘-sòaⁿ sī Baden-Württemberg (sai) kah Bavaria (tang) ê kài-sòaⁿ.

Baden-Württemberg ê bûn-chiong

Sū-óa-bûn ê chāi-tē-lâng kiò-chò Sū-óa-bûn-lâng (Schwabe, Schwaben), in kóng ê ōe sī Sū-óa-bûn-ōe (Schwäbische Dialekte).

Tē-lí

Sū-óa-bûn ê kiong-kài bô bêng-khak ê tēng-gī, Au-chiu chiok chē bûn-hòa khu-he̍k mā lóng sī án-ne. Put-jî-kò, hiān-tāi lán it-poaⁿ sī kā kó͘-chá ê Sū-óa-bûn Hêng-chèng-kho͘ (Schwäbischer Reichskreis), he̍k-chiá sī ì-sù kāng-khoán ê Württemberg Chiu, he̍k-chiá sī hiān-tāi Thú-bēng-kǹg Hêng-chèng-khu (Reg.-Bez. Tübingen; tû-khì Bodensee Kūn í-chêng Bâ-tǹg tē-khu ê pō͘-hūn lia̍h-gōa), Sū-tu̍t-kat Hêng-chèng-khu (Reg.-Bez. Stuttgart), koh ū Bái-ián Sū-óa-bûn (Reg.-Bez. Schwaben).

Le̍k-sú

Kong-goân 1000 nî chó-iū ê Sū-óa-bûn Kong-kok

Tī Thih-khì Sî-tāi, Sū-óa-bûn Tē-khu siù-tio̍h La-tián Bûn-hòa ê éng-hióng, só͘-í in ê bûn-hòa mā ū Gallia ê ki-chhó͘ tī--leh. Lô-má Tè-kok sî-tāi, chia sī Raetia-séng ê chi̍t pō͘-hūn.

Sū-óa-bûn Kong-kok

Sū-óa-bûn Kong-kok sī goân-pún Tang Hu̍t-lân-khek Ông-kok (tiō-sī āu-lâi ê Sîn-sèng Lô-má Tè-kok) ê chi̍t ê pō͘-lo̍k kong-kok. Hit-chūn ū kiàn-li̍p kúi-nā-ê tiōng-iàu ê siu-hōe-īⁿ, chhiūⁿ Sèng Ka-liân (St. Gallen) siu-hōe-īⁿ kah Lâi-hek-náu (Reichenau) siu-hōe-īⁿ, Sū-óa-bûn chū-án-ne tī chit-ê sî-kî chiâⁿ-chò chi̍t ê tiōng-iàu ê Kó͘-chá Ko-tē Tek-gí ê bûn-hòa tiōng-tìn.

Khah-ló͘-lēng Ông-tiâu bóe-kî, Sū-óa-bûn si̍t-chè-siōng sī kok-li̍p--ê. 10 sè-kí chá-kî ū nn̄g ê ông-tiâu leh thóng-tī Sū-óa-bûn, chi̍t-ê sī thóng-tī Khu-hē-chhiàn (Churrätien) tē-khu ê Hun-hu̍t-lī-tēng (Hunfriding) pek-chiok, chi̍t-ê sī thóng-tī Bā-á (Baar) Tē-khu ê A-ha-ló͘-heng (Ahalolfings) ka-cho̍k. Nn̄g ê ông-tiâu chi-kan ū hoat-seng chhiong-tu̍t, lo̍h-bóe, tī 919 nî ê Bín-thah-hù-ò (Winterthur) Chiàn-cheng tiong, Hun-hu̍t-lī-tēng ê Bú-hā-toh 2-sè (Burchard II) sèng-lī. Tang Hu̍t-lân-khek ê sin kok-ông Hái-in-lī-hi 1-sè, sêng-jīn Bú-hā-toh 2-sè sī chi̍t ê kong-chiok, m̄-kò tī 960 nî-tāi, Bú-hā-toh 3-sè thóng-tī ê Sū-óa-bûn Kong-kok khì hō͘ O͘-thô͘ 1-sè ê Sîn-sèng Lô-má Tè-kok chia̍h-tiāu.

Bûn-hòa

Gí-giân

Alemanni hong-giân thoân-thóng-siōng (19, 20 sè-kí) ê hun-pò͘