"Tēⁿ Sêng-kong" pán-pún chi-kan bô-kāng--ê tē-hng
刪去的內容 新增的內容
無編輯摘要 |
無編輯摘要 |
||
Tē 1 chōa:
'''Tēⁿ Sêng-kong'''
== Tīⁿ-Sêng-kong ê chi̍t-sì-lâng ==
Tīⁿ-Sêng-kong in lāu-pē [[Tīⁿ-chi-liông]], kui-sūn [[Chheng-tiâu]] chìn-chêng sī [[hái-chha̍t]] ê thâu-lâng. Bú-chhin sī [[Ji̍t-pún]]-lâng, miâ hō-chò “田川松” . Tīⁿ-Sêng-kong chhut-sì tī Ji̍t-pún khò-hài ê siâⁿ-chhī [[平戶]], 7-hòe í-chêng, Tīⁿ-Sêng-kong it-ti̍t hām in lāu-bú tòa-ti7平戶, liáu-āu tò-tńg-kàu [[Hok-kiàn|Hok-kiàn-séng]] [[Chìn-kang]]-kōaiⁿ [[Oaⁿ-pêng]]-tin3（hiān-chāi [[Oaⁿ-hái]] ） seng-o̍ah liáu 10-gōa-nî. Tīⁿ-Sêng-kong chū sè-hàn báu-tho̍k keng-su, i chhim-chhim liáu-kái tio̍h Tong-hong ê thôan-thóng lé-sò· kah bîn-cho̍k ì-sek.
=== Khí-gī ===
[[Tông-ông]] [[Liông-bú]] hông-tè put-hēng pī-hài, Bêng-tiâu lo̍k-pāi. Tēⁿ-Chi-liông jīn-ûi Bêng-tiâu khì-sò· í chīn, ko·-put-lî-chiong ko·-1-ê khì-kàu pak-tèng hiāng [[Chheng-tiâu]] tâu-hâng. iā-tio̍h-sī tī chit-ê sî-chūn, Chheng-peng chhim-mn̂g-ta̍h-hō, m̄-nā chhiúⁿ-kiap Tīⁿ--ka, iū-koh bú-jio̍k Tīⁿ-Sêng-kong in lāu-bú, Tīⁿ-bú put-kham cho-siū chau-that, soah lâi tiàu-tāu chū-sat. Kong-gôan 1645-nî, “ Kok-hūn ka-siu ” pek-sú Tēⁿ-Sêng-kong khì-lâi chò-hóan, khí-gī ê só·-chāi sī [[Sió-kim-mn̂g]], khí-gī ê kháu-hō sī “忠孝伯招討大將軍罪臣朱成功”. Chhú-khì 16-nî tiong-kan, Tīⁿ-Sêng-kong óa-khò [[kim-mn̂g]] kah [[Ē-mn̂g]] chò-ûi kin-kù-tē, ôan-chôan khòng-chè tī-hái-kôan. Tīⁿ-Sêng-kong hām [[hoan-á]]-lâng chò-seng-lí, mō·-chi̍p chu-kim, chio-peng-bóe-bé, i koh phài-chhut chhin-sìn, tī Tāi-lio̍k khui siong-hâng, siu-chi̍p Chheng-tiâu ê chêng-pò. Kî-kan Tīⁿ-Sêng-kong bat khí-gī kòe kúi-ā-pái, ū-sî mā chhōe chioh-khàu, kah Chheng-tiâu ké gī-hô, cheng-chhú sî-kan chiâⁿ-ióng peng-má.
Kong-gôan 1659-nî, Tīⁿ-Sêng-kong chhut-peng kong-táⁿ [[Lâm-kiaⁿ]] sit-pāi, 2-nî-āu, kin-kù-tē sóa-kòe-khì Tâi-ôan.
=== Tang-tō· Tâi-ôan ===
Kong-gôan 1661-nî, Tīⁿ-Sêng-kong chhut-peng phah Tâi-ôan, chiong Tâi-ôan kóe-miâ kiò “ Tang-to· ” , bo̍k-tek si hi-bāng ē-tàng ngiâ-chiap [[Lâm-Bêng]] [[Éng-le̍k]] hông-tè [[Kùi-ông]] lâi Tâi-ôan. Iā-to̍h-sī tī chit-ê sî-chūn, Chheng-tiâu [[Sūn-tī]] hông-tè pan-pò· [[chhian-kài]] (遷界) ê bēng-lēng, sî-kan î-chhî 20-nî hiah-nī ku, án-ne Tīⁿ-Sêng-kong mā tn̄g-cho̍at liáu keng-chè chi-gōan, put-tek-í khai-sí khai-khún kah kiàn-siat Tâi-ôan chit-tè thó·-tē. Kong-gôan 1662-nî Tīⁿ-Sêng-kong in lāu-pē Tīⁿ-Chi-liông tī [[Pak-kiaⁿ]] hông chám-siú, koh bô-lōa-kú liáu-āu, Tīⁿ-Sêng-kong phah-pāi âng-mô·-hoan-á [[Hô-lâm]]-lâng, kā in kóaⁿ-chhut Tâi-ôan. ah m̄-koh bô-lōa-kú liáu-āu thôan-lâi [[Lâm-Bêng]] [[Éng-le̍k]] hông-tè [[khì So·-chiu bē ah-nn̄g]] ê siau-sit, che it-chhat lóng cheng-ka Tēⁿ-Sêng-kong bû-hān ê iu-chhiû kah ut-chut. Kāng-nî ê 5-go̍eh, Tēⁿ-Sêng-kong chì-chàn bōe-tiâu, phòa-pīⁿ kòe-sin, hiang-liân 39-hoe.
Tēⁿ-Sêng-kong sí liáu-āu, i ê hāu-seⁿ [[Tīⁿ-keng]] kè-sio̍k tiàm Tâi-ôan keng-êng thóng-tī, put-jī-kò sêng-hāu iú-hān. Kong-gôan 1683-nî, Tēⁿ-Khek-sóng hiòng Chheng-tiâu tâu-hâng. Kong-gôan 1684-nî, Tâi-ôan-hú chèng-sek lâp-ji̍p Tiong-kok ê pán-tô·, lē-siok-î [[Hok-kiàn]]-sèng, ē-bīn siat-tī [[Tâi-ôan-kōan]], [[Hōng-san-kōan]] kah [[Chu-lô-kōan]].
=== Phêng-kè ===
Tīⁿ Sêng-kong sī [[Bêng-tiâu]] bo̍at-nî [[Hok-kiàn]] [[Chôan-chiu]] [[Lâm-oaⁿ]]-gōaiⁿ ê lâng. I koáⁿ-cháu hit-tong-sî pà-chiàm [[Tâi-ôan]] ê [[âng-mô·-hoan]] Hô-lân chhim-lo̍k-chiá, pēng-chhiáⁿ khai-hoat [[Tâi-ôan]], chiong sian-chìn ê Hàn-cho̍k bûn-bêng ín-ji̍p Tâi-oân. it-ti̍t kàu-kah kin-á-ji̍t, Tīⁿ Sêng-kong iu-goân sī toā-to-sò· [[Tiong-kok]]-lâng sim-tiong ê bîn-cho̍k eng-hiông.
| |||