Ho̍h-ló

Tī Tâi-oân, Ho̍h-ló (Hō-ló) chit sû chí só͘-ū kóng Ho̍h-ló-oē ê lâng a̍h-sī in ê bûn-hoà.

Ū lâng jīn-ûi, siong-tùi Bân-lâm, Hok-kiàn, Tâi-oân téng-téng ê siong-koan-sû, Ho̍h-ló bô bêng-hián ê tē-he̍k hoān-ûi. Chit tiám hām Kheh-ka ū lūi-sū ê só͘-chāi. Chóng--sī, mā ū lâng jīn-ûi sī chí Hok-kiàn (福建), a̍h-sī chí Lo̍k-iông (洛陽) tē-tāi ê Hô-lo̍k (河洛). Bo̍k-chêng Tâi-oân loē-pō͘ pēng bô chi̍t ê tēng-lūn.

Ho̍h-ló ê Hàn-jī siá-hoat chêng-kah-taⁿ lóng ū lâng gī-lūn. Ē-tàng hun chit-kúi-chióng chú-iàu ê siá-hoat kap koan-tiám:

• 福佬 - kiông-tiāu hām Hok-kiàn ū koan-hē
• 河洛 - kiông-tiāu Hō-ló-lâng ū kú-tn̂g ê le̍k-sú
• 鶴佬 - kiông-tiāu Hàn-jī tùi hiān-tāi tho̍k-im (Âng Ûi-jîn)
• 貉獠 - kiông-tiāu sī goā-cho̍k phì-siùⁿ lâng ê oē-gí, bô èng-kai iōng
• 河老, 河佬 - chiàu le̍k-sú bûn-hiān (天下郡國利病書, Thian-ha kūn-kok Lī-peng-su) ê siá-hoat.

Tī Tâi-oân, í-siōng chêng saⁿ chióng Hàn-jī siá-hoat lóng chin chia̍p chhut-hiān. “河洛” kap “福佬” pí-kàu-tek khah phó͘-phiàn, “河洛” ū kín lâi kín chia̍p-iōng ê chhu-sè. Chú-liû ê koan-tiám khim-hióng kā tòng-chò chiàⁿ-bīn he̍k-chiá tiong-li̍p ê oē-gí.

Tâi-oân thóng-phài ia̍h hó, to̍k-phài ia̍h hó, lóng bô bêng-hián ê phian-ài. Bûn-hoà Tâi-to̍k tùi “河洛” khah hoán-kám, kám-kak sī chi̍t chióng bô ha̍h sî-tāi ê Tiong-goân ì-sek, só͘-í mā bat ū lâng kā kái chò “和樂”, piáu-sī “hô-pêng khoài-lo̍k”.

In-ūi Hàn-jī ê siá-hoat kap ì-gī lóng bô khak-tēng, ū lâng chàn-sêng lia̍h im siá Lô-má-jī tō hó.

Kheh-oē ê Ho̍k-ló

Kheh-gí ê koan-hē-sû sī Ho̍k-ló, Hàn-jī chāi-lâi siá-chò “學老”, lia̍h-im tàu--ê. “福佬” ê Kheh-oē tho̍k-im sī “Fuk-ló” (Kheh-gí Pe̍h-oē-jī, khó-pí “福建” sī “Fuk-kien”), m̄-koh Kheh-oē bô chit chióng kóng-hoat. Hiān-tāi ê Ho̍k-ló bô bêng-hián ū khin-sī ê ì-bī.

Koan-liân bûn-chiuⁿ

• Ho̍h-ló bûn-hoà
• Ho̍h-ló-kheh