N̂g Tián-sêng

N̂g Tián-sêng (黄典诚,1914 ~ 1993 nî ), Tiong-kok hiān-tāi tù-miâ ê gî-giân ha̍k-ka, Ē-mn̂g Tāi-ha̍k Tiong-bûn-hē kàu-siū, Hàn-gí-sú phok-sū-seng tō-su. I ê chó·-ke tī Hok-kiàn Chiang-chiu, chêng kong-gôan 1937 nî tiàm Ē-mn̂g Tāi-ha̍k Bûn-ha̍k-īⁿ Gí-giân-ha̍k-hē pit-gia̍p liáu-āu, to̍h lâu-tiàm-leh Hā-Tāi ( Ē-mn̂g Tāi-ha̍k ê kán-chheng ) kà-chheh, it-ti̍t kàu-kah kòe-sin.

Chhut-pán ê tù-chok

N̂g Tián-sêng kàu-siū chāi-siⁿ ê sî tī gí-giân-ha̍k chit-ê léng-he̍k kut-la̍t chhia-piàⁿ, 1-sì-lâng siá kòe chiok-chōe iu-siù ê chok-phín. I ê kòng-hiàn chú-iàu sī : tan-to̍k chhut-pán Gí-giân-ha̍k khài-iàu (语言学概要), Hàn-gí gí-im sú (汉语语音史), Chhiat-ūn chong-ha̍p gián-kiù (切韵综合研究), Hùn-kó·-ha̍k khài-iàu (训诂学概要), Si-keng thong-e̍k sin-chôan (诗经通译新诠) chit 5-thò tù-chok, iū-koh chú-pián Hok-kiàn-séng Hàn-gí hong-giân khài-hóng (福建省汉语方言概况) kah Pó·-thong-ōe Bân-lâm hông-giân sû-tián (普通话闽南方言词典), che í-gōa, i koh tiàm kok-lāi-gōa ê chin-chōe pò-chóa kah chap-chì téng-thâu hoat-piáu kòe phah-gōa phiⁿ ê ha̍k-su̍t lūn-bûn.

Sêng-chiū kah kòng-hiàn

N̂g Tián-sêng kàu-siū teh gián-kiù Hàn-gí im-ūn kah Hàn-gí hong-giân chit hong-bīn, kòng-hiàn chin-tōa. N̂g--sian keng-kòe tn̂g sî-kan ê jīn-chin tiāu-cha kah gián-kiù liáu-āu, thê-chhut tio̍h i kò-jîn tiōng-tāi ê hoat-hiān: Hàn-gí im-ūn àn siōng-kó· hoat-tián kàu tiong-kó· chit-tōaⁿ sî-kan, kiâⁿ-kòe 1-tiâu ‘siaⁿ-ūn mâu-tún, khin-tāng-(im) bô pêng-hêng’ ê oan—lō·. N̂g--sian ê chit-tiâu lí-lūn hō·-lâng kiò-chò Tián-sêng-lu̍t (典诚律) a̍h-sī kiông-jio̍k khin-tāng-lu̍t (强弱轻重律). Chit-tiâu lí-lūn ê hoat-hiān, ūi ha̍k-su̍t-kài kài-koat liáu chiâⁿ-chē chìn-chêng bô-hoat-tō· kái-soeh ê lân-tôe.

N̂g--sian-siⁿ tùi Hàn-gí hong-giân ê gián-kiù ôan-á kài-ū sêng-chiū, iu-kî sī tùi Bân-lâm-gí ê gián-kiù. Ji̍t-pún ê ha̍k-chiá o-ló i sī " Hok-kiàn-gí gián-kiù kong-jīn ê kôan-ui ", iah Tâi-ôan ha̍k-chiá mā kóng i sī " Bân-lâm-gí gián-kiù ê sian-hêng-chiá ". N̂g--sian-siⁿ ê gián-kiù sêng-kó, tùi jîn-lūi kiàn-siat Hàn-gú hong-giân-ha̍k chu-liàu-khò· lâi-kóng, ū chin tiōng-tāi ê ì-gī. Tī 20 sè-kí 80 nî-tāi, iû N̂g Tián-sêng chú-pian ê Pó·-thong-ōe Bân-lâm hong-giân sû-tián, kū-pī chin kiông ê kho-ha̍k-sèng kah chin kôan ê ha̍k-su̍t kè-ta̍t, mā chin si̍t-iōng. N̂g--sian tī kó·-chheh chéng-lí kah bûn-jī kái-kek ê léng-he̍k, mā chò-chhut tio̍h chek-kek ê kòng-hiān.

Chāi-seⁿ sî ê chit-bū

Chāi-siⁿ ê sî, N̂g Tián-sêng tam-jīm kòe chin chōe siā-hōe chit-bū kah bêng-ū chit-bū. Chú-iàu sī : Ē-mn̂g-chhī Sin-bûn-ha̍k Gián-kiù-hōe hōe-tiúⁿ, Tiong-kok Gí-giân Ha̍k-hōe kah Hàn-gí Hong-giân Ha̍k-hōe lí-sū, Tiong-kok Im-ūn Ha̍k-hōe ha̍k-su̍t úi-ôan, Hok-kiàn-séng Gí-giân Ha̍k-hōe hōe-tiúⁿ, Tiong-kok Hùn-kó· Ha̍k-hōe, Chôan-kok Ko-téng-īⁿ-hāu Bûn-ha̍k Kái-kek Ha̍k-hōe kah Hok-kiàn-séng Sú-chì Hia̍p-hōe kò·-būn.