Scouting sī siūⁿ-beh thàu-kòe iá-gōa oa̍h-tōng chit-chióng hui-chèng-sek ê kàu-io̍k lâi chhiok-chìn siàu-liân-gín-á tī sin-thé, cheng-sîn, kap sim-lí hong-bīn ê hoat-tián, beh pôe-ióng siàu-liân-gín-á chiâⁿ-chò hiān-tāi iu-liông ê kong-bîn, tī siā-hōe ē-tàng khiā-khí. Scouting sī tōa-lâng siat-kè hō· siàu-liân-gín-á chham-ka ê oa̍h-tōng, siàu-liân-gín-á sī scouting ê chú-kak kiò-chò scout, tōa-lâng sī kí-pān-chiá hō-chò ho̍k-bū-goân (Hàn-jī: 服務員, Eng-gí: leader). Tōa-lâng gī-bū kí-pān scouting, chit-chióng chū-goān ê ho̍k-bū hêng-tōng chheng-ho· chò scout ūn-tōng (運動, movement). Hiān-tāi ê scout m̄-sī siàu-liân-peng, bô sek-ha̍p hoan-e̍k chò tông-chú-kun (童子軍), sui-jiân scouting ê siūⁿ-hoat sī hoat-goân chū 1 tiûⁿ sio-chiàn kî-kan.

Scouting sī sím-mi̍h siu-kái

 
Sek-tòng an-pâi ê chhit-thô oa̍h-tōng hō͘ gín-á pìⁿ-chiâⁿ chi̍t-ê ū lō͘-iōng ê lâng.
 

Kin-kú Sè-kài Scout Ūn-tōng Cho·-Chit (World Organization of the Scout Movement) ê kóng-thiap Scouting is Archived 2004-12-08 at the Wayback Machine.:

Scouting sī...

  • Seng-oa̍h kàu-io̍k: Scouting sī seng-oa̍h kàu-io̍k. Scouting pó·-chiok ha̍k-hāu kap ka-têng ê pu̍t-chiok; scouting beh hoat-tián chū-ngó·, mō·-hiám, thàm-só, kap hò·ⁿ-kî-sim; scout beh chhiau-oa̍t kàu-sek ê hān-chè khí thàm-só sè-kài, hoat-kak kap ha̍k-sip kî-thaⁿ ê ki-lêng, jî-chhiáⁿ thoân-siū hō· pa̍t-lâng.
  • Ūi tio̍h siàu-liân-gín-á ê ūn-tōng: Scout ūn-tōng ê bo̍k-piau sī siàu-liân-gín-á, sī tōng-thāi--ê, kin-kú kok-tē ê pún-tē seng-oa̍h chêng-hêng tauh-tauh-á hoat-tián kap sek-èng, thê-kiong pún-tē su-iàu ê ho̍k-bū.
  • Kok-chè-sèng: Scouting sī kok-chè-sèng--ê, chhiau-kòe 216 ê kok-ka kap tē-khu ū chèng-sek ê scout cho·-chit kap hun-ki cho·-chit. Chēng 1907 nî kàu-taⁿ scouting it-ti̍t hoat-tián seng-tióng. Chit-má ū chhiau-kòe 25,000,000 ê ta-po·-gín-á kap cha-bó·-gín-á sêng-goân. Chòe-kīn 20 tang scouting sêng-goân cheng-ka 1 pōe. Tāi-pō·-hūn ê cheng-ka sī tī hoat-tián-tiong kok-ka.
  • Tùi só·-ū ê lâng khai-hòng: Scouting sī ta̍k-kē--ê, bô-hun chéng-chok he̍k chong-kàu, chí-iàu àn-chiáu chhóng-pān-jîn Robert Baden-Powell só· siat-sióng ê bo̍k-tek, goân-chek, kap hong-hoat khí chò tio̍h ē-ēng.
  • Hó-sńg, ū bo̍k-piau:Thàu-kòe hó-sńg ê hiu-hân gô·-lo̍k oa̍h-tōng, scouting pang-chàn siàu-liân-gín-á tī thé-keh, su-khó thui-lí lêng-le̍k, siā-hōe-sèng, kap sim-lêng hong-bīm ê hoat-tián.
  • Tùi tōa-lâng mā-sī thiau-chiàn: Scout ūn-tōng tùi tōa-lâng mā-sī thiau-chiàn. Phang-chàn siàu-liân-gín-á ê ki-hōe, kap chhiok-chìn sè-tāi chi-kan hō·-siong liáu-kái ê hong-hoat. Ho̍k-bū-goân tī ho̍k-bū tiōng mā ē tit-tio̍h ū-kè-tat ê hùn-liān kap keng-giām.
  • Chū-goān--ê: Scout kap ho̍k-bū-goân sī chū-iû soán-tek chiah ka-ji̍p--ê.
  • Hui-chèng-tī, Hui-chèng-hú: Scouting m̄-sī chèng-tī tóng-phài kap chèng-tī cho·-chit, m̄a bē-tàng ū jīn-hô chèng-tī tóng-phài kap chèng-tī cho·-chit ê sek-chái. Mâ-koh scout cho·-chit kó·-lē scout tùi siā-khu, siā-hōe, kap kok-ka chò-chhut kiàn-siat-sèng ê kòng-hiàn.

Scouting sī 1 chiòng hoat-tō·

Scout ài chū-ngó· iok-sok, chun-siù kan-tan ê seng-oa̍h kui-hoān tio̍h-sī Scout Promise kap Law. Chū-tōng chham pa̍t-lâng chò-hóe ná chò ná o̍h. Hun-chò sió-cho· lâi hoat-tián léng-tó châi-lêng, kah-lâng-chò-hóe ê lêng-le̍k, kap kok-jîn chek-jīm. Kin-kú siàu-liân-gín-á ê hèng-chhù, kui-ōe liân-soah ê oa̍h-tōng, oa̍h-tōng ài kah tōa-chū-jiân chhin-kīn, sī chhiong-boán kan-tan-sèng, chhòng-chò-sèng, kap thàm-só-sèng ê khoân-kéng, ē-tit thê-kiong mō·-hiám kap thiau-chiàn.

Scouting sī 1 chiòng seng-oa̍h kui-hoān

  • Cheng-sîn chit-tah: Kian-sim chhiau-chhōe sèⁿ-miā ê cheng-sîn kè-tat, beh chhiau-oa̍t bu̍t-chit sè-kài.
  • Siā-hōe chit-tah: Chham-ú siā-hōe ê hoat-tián, chun-tiōng pa̍t-lâng ê chun-giâm, kap tōa-chū-jiân ê oân-chéng. Chhiok-chìn tē-hng, kok-ka, kap sè-kài ê hô-pêng, liáu-kái, hām háp-chok.
  • Kò-jîn chit-tah: Ài jīn-bat liáu-kái ka-tī ê chek-jīm, kap kó·-lē hū-chek-jīm ê chū-ngó· piáu-tat ê su-kiû.

Scout ài chham-ú, jī-chhiáⁿ hû-hap chin-chiàⁿ ê su-iàu

Scout chham-ú ka-tī siā-khu ê tāi-liōng gī-tê. Scout tī siā-khu kap lâng saⁿ-kap phah-piàⁿ, oân-sêng kiōng-tông ê bo̍k-piau. In chham pêng-iú, chhù-piⁿ, siā-khu thâu-lâng, í-kip kî-thaⁿ cho·-chit chò-hóe kang-chok. Chiâⁿ-chē choan-àn kè-ōe sī hoat-tián-tiong kok-ka kap kang-gia̍p-hoat kok-ka chi-kan ê scout saⁿ-kap teh chò--ê. Scout ū chham-ú:

  • Gín-á ê kiān-khong
  • Ī-hông io̍h-bu̍t lām-iōng
  • Chheng-khì ê chúi kap kong-kiōng ūi-seng
  • Sek-tòng ê kho-ki
  • Sio̍k ê chhù
  • Tha̍k kap siá ê lêng-le̍k
  • Hô-pêng kàu-io̍k
  • Seng-chûn ki-lêng ê hùn-liān
  • Tī hûi-hiám tiōng ê gín-á
  • Sin-thé kap sim-tì chiàng-gāi ê lâng chham-ú siā-hōe ê būn-tê
  • Ka-têng seng-oa̍h kàu-io̍k
  • Gín-á ê koân-ek
  • Si̍t-bu̍t seng-sáⁿ kap lông-gia̍p
  • Khoân-kéng pó-hō· kap kàu-io̍k
  • Ē-tàng tiông-hok sú-iōng ê lêng-goân
  • Têng-sin chō-lîm (重新造林, reafforest)
  • Kang-chok ki-lêng kap chit-gia̍p hùn-liān
  • Chheng-liân sit-gia̍ (youth unemployment)
  • Chū gōa-kok î-jip ê î-bîn ê siā-khu
  • Khai-hoat gī-tê ê kàu-io̍k (education about development issues)

Khí-goân siu-kái

1907 nî Lord Robert Baden-PowellEng-kok chhòng-siat Scouting ūn-tōng. 1910 nî chāi i-ê chí-mōe Agnes Baden-Powell ê hia̍p-chō· hā, i iū-koh sêng-li̍p Girl Guides. Chit-ê Girl Guides tī bí-kok hō-chò Girl Scouts.

1899-1902 nî Lâm-hui Boer War kî-kan, Baden-PowellMafeking tam-jīm chí-hui kun-koaⁿ, i chiau-bō· chū-goān chham-ka ê siàu-liân-gín-á cho·-sêng Mafeking kiàn-si̍p thoân (Mafeking Cadet Corps) lâi pang-bâng pō·-tūi. Ta̍k-ê kiàn-si̍p thoân sêng-goân lóng phòe-tòa kí-lâm-chiam kap hm̂-mâu-chiam (spearhead) só· kò·-sêng ê hui-chiong (badge). Chit-ê ang-á-phiau chiong-kî-bóe piàn-sêng fleur-de-lis, scouting kā chhái-la̍p tòng-chò kok-chè-sèng piau-chì.

1907 nî Baden-Powell kā i tī Mafeking Boer War kî-kan só·-siá ê kun-sū hūn-liān chhiú-chheh Aids to Scouting kái-siá chò Boy Patrols. Kāng-tang i chhōe-lâi 22 ūi bô-kâng siā-hōe pōe-kéng ê siàu-liân-gín-á tī Brownsea Island kí-pān 1 tiûⁿ 7 kang ê lo̍k-iâⁿ, hāu-kó bē-bái.

1908 nî Baden-Powell koh chhut-pán Scouting for Boys, chit-pú ē-sái kóng sī āu--lâi Boy Scout Handbook ê tē-1 pán.

Ūi tio̍h ho̍k-bū-goân ê phín-chit, Wood Badge pī hoat-tián lâi thê-kiong sek-tòng ê hùn-liān. Tī 1919 nî Gilwell Park pī kò·-bé lâi tòng-chò sêng-jîn hùn-liān kap scouting ê iâⁿ-tē. Baden-Powell mā siá liáu Aids to Scoutmastership hō· ho̍k-bū-goân sú-iōng.

Sè-kài kok-tē ê scouting siu-kái

Tâi-oân siu-kái

Tâi-oânTâi-oân Scout kan-taⁿ ū Tiong-kok Tông-chú-kun, Tiong-hôa bîn-kok Tâi-oân Lú-tông-kun.

Tiong-kok Tông-chú-kun siu-kái

Sui-jiân Tiong-kok Tông-chú-kun ê bāng-chām miâ-chò Tiong-hôa bîn-kok ê Tông-kun Ūn-tōng, m̄-koh he m̄-sī chèng-khak iā m̄-sī chèng-sek ê miâ-chheng. Tiong-hôa Jîn-bîn Kiōng-hô-kok (Tiong-kok) bô scouting.

Tī Tiong-kok Tông-chú-kun oa̍h-tōng àn-chiàu nî-kí lâi hun-lūi iû sè-hàn kàu tōa-hàn hun-pia̍t sī:

Thâu-hâm Hàn-jī/Eng-bûn Nî-hòe
Tì-lêng tông-kun 稚齡童軍,beavers 6 hòe pòaⁿ kàu 8 hòe pòaⁿ
Iù-tông-kun 幼童軍, cub scout 8 hòe kàu 12 hòe
Tông-chú-kun 童軍, boy scout 11 hòe kàu 15 hòe
Hêng-gī tông-chú-kun 行義童軍, senior scout 14 hòe kàu 18 hòe
Rover tông-chú-kun 羅浮童軍, rover scout 17 hòe kàu 21 hòe; chit-ê kai-tōaⁿ ū cha-bó· sêng-goân hō-chò Ranger
Ho̍k-bū-goân 服務員, leader móaⁿ 20 hòe

Tiong-hôa bîn-kok Tâi-oân Lú-tông-kun siu-kái

Thâu-hâm Hàn-jī/Eng-bûn Nî-hòe
Iù-lú-tông-kun 幼女童軍, Brownie girl scout 7 hòe kàu 11 hòe
Lú-tông-kun 女童軍, girl scout 11 hòe kàu 15 hòe
Lân-ché lú-tông-kun 蘭姐女童軍, Ranger girl scout 15 hòe kàu 17 hòe
Chu-chhim lú-tông-kun 資深女童軍, senior girl scout 17 hòe kàu 21 he̍k 22 hòe
Hōe-chit lú-tông-kun 蕙質女童軍, Hueychi girl scout móaⁿ 23 hòe
Ho̍k-bū-goân 女童軍服務員, leader móaⁿ 20 hòe
Hùn-liān choan-goân 訓練專員, trainer

Gōa-pō͘ liân-kiat siu-kái