"Kok-chè chhiūⁿ-kî" pán-pún chi-kan bô-kāng--ê tē-hng
刪去的內容 新增的內容
~ 唐吉訶德的侍從 sóa Kok-chè bú-kî chit ia̍h khì Kok-chè chhiūⁿ-kî |
無編輯摘要 |
||
Tē 1 chōa:
[[File:Staunton chess set.jpg|thumb|Staunton khoán-sek ê kî-poâⁿ, kî-jí, kap kè-sî ê choan-iōng sî-cheng.]]
[[File:HungaryBudapestChess.jpg|thumb|Tī [[Hông-gâ-lī]] siú-to͘ [[Budapest]] ê 1 ê kong-hn̂g kiâⁿ-kî.]]
'''Kok-chè chhiūⁿ-kî''' (國際象棋), ia̍h kiò '''Kok-chè bú-kî''' (國際武棋), sī 1 chióng 2 lâng toà pang-á-téng ī ê [[thiu-siōng]] [[chhek-lio̍k iû-hì]], bo̍k-tek sī beh lia̍h (checkmate) tùi-chhiú ê kok-ông. Kok-chè bú-kî sī sè-kài siāng chē lâng ī ê [[pang-á iû-hì]] (board game), ū tan-sûn teh ī chhit-thô--ê mā ū tiàm [[kū-lo̍k-pō͘]], tàu-sè-hoē (tournament) chèng-sek piàⁿ su-iâⁿ--ê. Mā ē-tàng keng-koè [[bāng-lō͘]], [[iû-piān]], ia̍h [[tiān-chú-phe]] pí-sài.
Chhin-chhiūⁿ kok-chè chhiūⁿ-kî ê iû-hì thong sè-kài ū chē chē chióng khoán-sek, pau-koat [[Tiong-kok]] [[chhiūⁿ-kî]] (bú-kî), [[Syôgi]] ([[Ji̍t-gí]]: 将棋, Ji̍t-pún chiong-kî), [[Janggi]] (장기, Hân-kok chiong-kî), [[Thài-kok]] ê [[Makruk]]. Chit phiⁿ bûn-chiuⁿ biâu-siá ê pán-pún mā hō chò '''FIDE Chess''', '''Se-iûⁿ-kî''' (西洋棋).
Tē 25 chōa:
| Boē-chêng kau-chiàn ê kio̍k-sè.
}}
Kok-chè chhiūⁿ-kî tī 1 tè sì-kak pang-á téng-koân ī. Pang-á-bīn (kî-poâⁿ) oē 8 choā × 8 noâ, lóng-chóng pun 64 keh. Keh-á ū o͘ ū pe̍h, 2 chióng kau-lûn. Chhím kau-chiàn ê sî-chūn, 1 pêng ū 16 jí: 8 jí [[sū-peng]], 2 jí [[
1 lâng hoāⁿ pe̍h-jí-pêng, 1 lâng hoāⁿ o͘-jí; pe̍h-jí-pêng tiāⁿ-tio̍h kiâⁿ tāi-seng.
== Kiâⁿ-hoat ==
Tē 42 chōa:
2 | | |xo| |xo| | | |=
1 | | | | | | | | |=
|
|}}
Ta̍k chióng kî-jí ū te̍k-sû ê kiâⁿ-hoat. Tī kok-chè chhiūⁿ-kî, kan-taⁿ
Peng-á sī î-it kiâⁿ-hoat kap chia̍h-hoat bô kâng ê kî-jí. In it-poaⁿ sī 1 pō͘ hiòng-chêng kiâⁿ 1 keh; thâu-chêng keh tiāⁿ-tio̍h bô tìn. Mā m̄-chún kiâⁿ hoan-thâu. In chia̍h thâu-chêng ūi ê piⁿ-á keh ê te̍k-jí, ē-sái kóng sī chhiâ-soàⁿ pêng ê keh-á. Nā-chún peng-jí goân-chāi tī pún-ūi (boē tín-tāng--tio̍h) koh thâu-chêng 2 keh lóng bô tìn-ūi, tō ē-tàng 1 pō͘ soá 2 keh. Án-ne kiâⁿ kàu te̍k-peng piⁿ-á ê peng-jí, tùi-hong ē-sái-tit kā chia̍h--khì, jiân-āu chiàm i ''kha-chhiah-āu'' hit ūi (hō chò "(chia̍h) keng-koè--ê"/capture ''en passant''); che bē-su kan-taⁿ kiâⁿ 1 keh nā-tiāⁿ. Kiâⁿ kàu tùi-bīn piah (tē 8 choā) ê peng-jí tiāⁿ-tio̍h seng-téng pìⁿ ông ia̍h sū-peng í-goā ê kî-jí (chhiâng-chāi sī kéng
== Chhek-lio̍k kap chiàn-su̍t ==
Hiān-tāi ê kok-chè chhiūⁿ-kî kiông-tiāu tui-kiû ūi-tì (position) ê iu-sè, thang chè-chō iâⁿ-bīn. Che pau-koat kín an-chhah kî-jí tiàm iú-lī ê ūi-tì, hō͘ in khòng-chè khah chē koan-kiān ê keh-á, iah-sī khah ū soá-ūi ê khong-kan chū-iû, koh ē-tàng hān-chè tùi-chhiú ê soán-te̍k. Beh kā iu-sè choán chò sèng-lī, tiāⁿ-tio̍h su-iàu kî-chhiú kè-sǹg kî-pō͘ ê hiō-kó. Chiàn-su̍t ê si̍t-hêng ē-tàng hō͘ kî-chhiú oân-sêng té-kî ê bo̍k-phiau, pau-koat kong-kek tùi-chhiú ê ông, hông-gū ka-kī ê ông, siau-bia̍t tùi-chhiú ê peng-le̍k, siat hām-khu̍t lâi kan-gāi pō͘-kio̍k téng-téng.
Peng-le̍k ê chē-chió ē-sǹg-tit: hiān-tāi ê sǹg-hoat kiàn-gī
=== Khui-kio̍k, tiong-kio̍k, boé-kio̍k ===
Tē 58 chōa:
Piau-chún khui-kio̍k ê kî-pō͘ kiâⁿ soah tō sûi chiap ''tiong-kio̍k''. Kî-chhiú ē pī-pān kî-jí hoat-tōng kong-kek, ka-kiông hông-gū, ia̍h-sī jio̍k-hoà tùi-chhiú ê kio̍k-sè. Tiāⁿ-tiāⁿ ū sio-chia̍h kî-jí ê chêng-hêng. Tiong-kio̍k kap soà-chiap ê boé-kio̍k chi-kan ū-sî bô bêng-hián ê hun-kài.
Kàu kah toā-hūn ê kî-jí sio-chia̍h lo̍h-tâi ê khám-chām, tō hō chò ''boé-kio̍k''. It-poaⁿ í-keng bô-kàu peng-le̍k thang ti̍t-chiap kong-kek te̍k-ông. Iû-hì ê bo̍k-phiau pìⁿ-chiâⁿ sak 1 jí peng-á kàu tē-8-choā, hō͘ i seng-téng, it-poaⁿ sī pìⁿ
==Kî-jí==
*[[
*[[
*[[Siâⁿ-pó (kok-chè chhiūⁿ-kî)|Siâⁿ-pó]]
*[[Chú-kàu (kok-chè chhiūⁿ-kî)|Chú-kàu]]
*[[Khî-sū (kok-chè chhiūⁿ-kî)|Khî-sū]]
*[[
[[Category:Kok-chè chhiūⁿ-kî]]
|