Hiān-tāi-chú-gī

Hiān-tāi-chú-gī (Kīn-) sī ùi 19 sè-kí boán-kî kàu 20 sè-kí chá-kî tī Se-hng ê bûn-hoà ūn-tōng tiâu-liû, pau-koah gē-su̍t, kiàn-tio̍k, im-ga̍k, bûn-ha̍k téng hong-bīn ê kái-kek ūn-tōng.

Pí-kàu: hiān-tāi-sèng (modernity).

Hiān-tāi chú-gī tùi bûn-hoà ê le̍k-sú kak-tō͘ lâi kóng, sī 1914 nî chêng ê kúi-cha̍p nî tiong heng-khí ê sin gē-su̍t kap bûn-ha̍k hong-keh, sī gē-su̍t-ka ūi-tio̍h hoán-khòng 19 sè-kí boa̍t-kî ê siâⁿ-kui, choán-á iōng chi̍t chéng in jīn-ûi kám-chêng siōng koh khah chin-si̍t ê hong-sek, lâi piáu-hiān chhut tāi-ke chin-chiàⁿ ê kám-siū kap siūⁿ-hoat.

Hiān-tāi chú-gī í kho-ha̍k ūi ki-chhó͘, káng-kiû lí-sèng kap lô-chip. Kî-tiong Isaac Newton ê la̍t-o̍h lí-lūn, Charles Darwin ê chìn-hoà lí-lūn ūi hiān-tāi chú-gī tiōng-iàu ê ki-chhó͘.

Ū koá lâng chiong 20 sè-kí khu-hun choè hiān-tāi sî-kî kap āu-hiān-tāi sî-kî, ū koá lâng chiah jīn-ûi in sī kâng chi̍t ê toā hoān-ûi sî-kî ê nn̄g ê kai-toāⁿ.