Kà-o̍h giân-gí

(Tùi Kà-ha̍k giân-gí choán--lâi)

Kà-o̍h giân-gí, ia̍h sī kà-o̍h mûi-thé (eng. medium of instruction), he̍k-chiá sī ha̍k-hāu giân-gí (tek. Schulsprache), sī ēng tī kà-o̍h khang-khòe ê giân-gí, ia̍h tiō sī kàu-oân kap khò-pún kài-siāu tì-sek, kap ha̍k-seng chi kan hō͘-siōng kau-liû ê kòe-têng só͘ kóng ê giân-gí.

Kok tē-hng ê àn-lē siu-kái

Ka-ná-tah, tōa-hūn kong-li̍p ha̍k-hāu sú-iōng Eng-gí he̍k-chiá Hoat-gí chò kà-o̍h mûi-thé; Hoat-gí chú-iàu sī Quebec Séng ê phiau-chún. Ū chi̍t kóa Sai-pak Léng-thó͘ kap Nunavut ê tē-hng ha̍k-hāu, sú-iōng chhiūⁿ Inuinnaqtun ia̍h Tłı̨chǫ téng giân-gí ùi in-ê ha̍k-hāu hē-thóng. Ka-ná-tah kok tē, iáu ū chi̍t kóa ha̍k-hāu sī chhái-ēng î-bîn ê giân-gí.

Ùi Bí-kok, Bí-kok Eng-gí sī chú-iàu--ê, chóng-sī ia̍h ū chi̍t kóa ha̍k-hāu ēng Se-pan-gâ-gí, Hoat-gí (ùi Louisiana), Hawaii-gí kap Bí-chiu goân-chū-bîn giân-gí. Cherokee Kok (Cherokee Nation) ū chi̍t hāng 10 nî ê giân-gí pó-chûn kè-ōe, siūⁿ beh pôe-ióng chhut tùi gín-á-sî tio̍h kóng liàn-tńg Cherokee-gí ê lâng.[1] Cherokee Pó-chûn Ki-kim-hōe (Cherokee Preservation Foundation) í-keng chiong 300 bān bí-kim tâu ji̍p tī ha̍k-hāu siat-li̍p, hùn-liān kàu-su, hoat-tián khoân-kéng téng sū-bū.[2]

Hiong-káng ê chho͘-téng kap tiong-téng ha̍k-hāu sú-iōng Eng-gí he̍k-chiá Kńg-tang-gí chò kà-o̍h mûi-thé. In-ê EMI (English as Medium Instruction) ha̍k-hāu tio̍h sī chhái-ēng Eng-gí--ê; CMI (Chinese as Medium Instruction) sī chhái-ēng chiàu Kńg-tang-ōe-im lâi tha̍k ê Tiong-bûn, jî-chhiá si̍t-chè siōng lāi-bīn mā bē-chió sī ēng Eng-gí siōng-khò.

Ukraina, chū thoat-lî So͘-liân liáu-āu, khai-sí ū chiong Lō͘-se-a-gí thè-ōaⁿ chò Ukraina-gí ê chèng-chhek. Ha̍k-hāu ēng Lō͘-se-á-gí ê tùi 1999 nî ê 4000 gōa keng kiám kàu 2007 nî ê 1000 gōa keng.[3]

Siong-koan siu-kái

Chham-khó siu-kái

  1. "Native Now : Language: Cherokee". We Shall Remain - American Experience - PBS. 2008. April 9, 2014 khòaⁿ--ê. 
  2. "Cherokee Language Revitalization". Cherokee Preservation Foundation. 2014. April 9, 2014 khòaⁿ--ê. 
  3. 吳庭宇 & 李勤岸 (2015). "烏克蘭ê社會語言現狀kap語言政策". 臺灣國際研究季刊. 11 (2). 

Liân-kiat siu-kái