Se-iû-kì
Se-iû-kì (西遊記/西游记) sī Tiong-kok kó·-tián bûn-ha̍k ê 1 ê keng-tián chok-phín, tī Bêng-tiâu 1590 nî-tāi chó-iū chhut-pán--ê. Goân chok-chiá siáⁿ-lâng kàu taⁿ iáu-ū cheng-gī, thoân-thóng ê kóng-hoat jīn-ûi sī Gô· Sêng-un (吳承恩) chit ūi ha̍k-chiá. Se-iû-kì biô-siá ê kò·-sū sī kin-kù Tông-tiâu Hiân-chōng (玄奘) chit ūi hoe-siūⁿ kiâⁿ-kha khì Ìn-tō· ê si̍t-chāi le̍k-sú, cheng-chha iōng siáu-soat ê ki-su̍t thàu-lām kóa Tiong-kok pún-thó· ê sîn-oē ê sêng-hūn--ji̍p-khì. Se-iû-kì te̍k-pia̍t siū tio̍h gín-á, siàu-liân-ke ê hoan-gêng. I ê ki-pún ke̍k-chêng bat hông kái chò chē-chē chhut-thâu, pau-koat pò·-tē-hì, tiān-iáⁿ, tiān-sī-kio̍k, ang-á-oē hē-lia̍t kah bú-tâi-ke̍k.
Tùi Se-iû-kì chit-pún tù-chok, ē-tàng khòaⁿ-chhut Hu̍t-kàu liû-thôan kàu Tiong-kok liáu-āu, chham Tō-kàu, Khóng-chú-kàu hō·-siong chi-kan ê éng-hiáng chiâⁿ chhim.
Se-iû-kì tī Tang-a tē-khu ê bîn-kan bûn-hòa tang-tiong ū it-tēng ê tē-ūi. Chêng ùi Tiong-kok thôan-kàu chhù-piⁿ kok-ka liáu-āu, taⁿ koh-chài thàu-kòe Ji̍t-pún bàng-gah iáⁿ-chi̍p liû-thoân kàu Au-Bí tē-khu. Sui-bóng sī têng-sin pau-chong--kòe ê sin chhut-thâu, jī-chhiáⁿ ki-pún ê kò·-sū, jîn-bu̍t bô-piàn, put-jī-kò se-hng ê koan-chiòng iu-gôan chiâⁿ-chē lóng m̄-chai-iáⁿ chit-ê kò·-sū pún-té sī hō·-chò Se-iû-kì.
Kò·-sū kán-kài
siu-káiKò·-sū hoat-seng tī Tông-thài-chong Lí Sè-bîn ê sî-tāi, Tē-it ko-seng Hiân-chōng ha̍k hu̍t chin-chhim, chiâⁿ ū châi-chêng, Thài-chong hông-tè him-bō· i ê châi-chêng, sù hō· i hoat-hō "Sam-chōng" (三藏). Hit-ê sî-chūn Tông-thài-chong thiaⁿ-kóng se-hng ū 1-ê só·-chāi (chit-chūn ê Ìn-tō· ) tī-kok ê keng-giām chin hong-hù, i to̍h àn-sǹg beh phài lâng khì hia ha̍k-si̍p, kā in ê hó phiat-pō· o̍h--tǹg-lâi. Jû-lâi hu̍t-chó· chai-iáⁿ chit-chân tāi-chì liáu-āu, to̍h àm-tiong tiám-tuh Tông-thài-chong, ài i ún-chún Sam-chōng khì se-hng chhú-keng. Āu--lâi, Jû-lâi hu̍t-chó· iū-koh hoan-hù Koan-sè-im Phô·-sat to̍h-ài àm-tiong pó·-hō· chí-tiám chhù-keng-jîn, hō· i ē-tàng sūn-lī lâi-kàu se-hng. Iah.. Se-thian lī Tiong-gôan chiâⁿ hn̄g, chi̍t-lō· khâm-khia̍t koh hiong-hiám, kok-lō· iau-mô· kúi-kòai put-chí-á chōe. In-ūi án-ne ê khoan-hē, tī Koan-sè-im Phô·-sat ê chí-sī hā, Sam-chōng sian-āu tiàm pòaⁿ-lō· khioh 3 ê tô·-tē lâi thè i hâng-iau tû-mô·, kái-thoat gûi-hiám. Àn-chiàu Bân-lâm-lâng thôan-thóng ê kóng-hoat, chit 3 ê tô·-tē sī: Kâu-chê-thian (猴齊天/猴齐天), Ti-pat-kài (豬八戒) kah Sa-sēng (沙僧). Chit 3 ê tô·-tē lia̍h-gōa, Sam-chōng ôan-á koh siu-ho̍k 1-chiah Pe̍h-liông-bé. Chū-án-ne, Sam-chōng in su-tô· 4 ê lâng kah chit-chiah Pe̍h-liông-bé, chi̍t-lō· hiang-iau tû-mô·, keng-le̍k kiú-kiú peh-cha̍p-it lān, siū-chīn bû-hān ê hong-song kah khó·-chhó·, kiâⁿ-kòe lóng-chóng cha̍p-bān peh-chheng lí lō·, chòe-āu kàu-teh se-thian Lûi-im-sī, chhú-tit 35-pō· chin-cheng tò-tńg-khì Tāi-tông kò·-hiong. In-ūi tài-liām Sam-chōng su-tô· chèng-lâng chhú-keng chō-hok jîn-kan, kong-tek bû-liōng, Jû-lâi hu̍t-chó· koat-tēng ún-chún in su-tô· 4 ê lâng sêng-hu̍t, chiūⁿ-thiⁿ chò sîn-sian.