Wikipedia:Lô-má-jī gián-kiù

Che sī chi̍t ê gián-kiù ài án-choáⁿ kā Pe̍h-ōe-jī tńg-tōa-lâng ê só͘-chāi. Hi-bāng ta̍k-ke ē-sái tī chia hoat-piáu siūⁿ-hoat he̍k-chiá tàu-tīn lâi thó-lūn. Tī chia, lán iu-goân iōng thoân-thóng ê POJ kap Hàn-jī chìn-hêng thó-lūn.

Ki-pún

(Ùi pún wiki í-gōa ê só͘-chāi í-keng kiàn-li̍p--khì-lâi ê kui-hoān)

Piau-im ê chêng-āu sūn-sī sī: o --> e --> a --> u --> i --> ng --> m. Im-chiat oan kap oai lē-gōa.

Siūⁿ-hoat

(Pún wiki sú-iōng-chiá thê-chhut, he̍k-chiá kî-tha iáu bô phó͘-phiàn ê siūⁿ-hoat)

Gōa-lâi-gí

Chi̍t kóa gián-kiù:
- 張學謙雙文字的語文計劃: 走向21世紀的台語文 3.4.1.2.借詞
- [1], [2]

Án-chóaⁿ kā gōa-gí chiàu goân ho͘-im choán chò Hō-ló-hòa im-chat?

Àn-lē: Khong-bé-ah
Khó-lêng ê chêng-hêng:

Siá chhut Mô͘-hóng gōa-gí ê Hō-ló-hòa ho͘-im (chham-chhiūⁿ Tâi-gí ê Ji̍t-gí gōa-lâi-gí ia̍h-sī hòa-ha̍k goân-sò͘)
1. Seng chè-chok chi̍t tiuⁿ pió lâi tùi-èng IPA kap POJ ê pheng-siá choán-oāⁿ (Wikipedia:IPA kap POJ ê choán-oāⁿ-pió).

Būn-tê: nā sī iáu bô sè-sio̍k si̍t-chè chûn-chāi ê kóng-hoat, kâng chi̍t gōa-lâi jī khó-lêng ê Hō-ló-hòa tha̍k-hoat chin che, chin pháiⁿ koat-tēng tê-bo̍k. Lēng-gōa, gōa-lâi-gí pún-sin ê ho͘-im tiāⁿ sī put-kui-chek--ê.

Nā chiàu goân-gí siá-hoat su-siá ê chioh-jī ài án-chóaⁿ tha̍k?

Àn-lē: Texas
Khó-lêng ê chêng-hêng:

Ké-soeh	Ho͘-im	Bûn-chiuⁿ tîn-su̍t
Chiàu in gōa-gí ho͘-im (ê IPA) lâi tha̍k	/ˈtɛksəs/	Texas (Eng-gí ho͘-im: /ˈtɛksəs/) sī Bí-kok ê chi̍t chiu
Mô͘-hóng gōa-gí ho͘-im ê Hō-ló-hòa ho͘-im (m̄-koh bô piáu-hiān tī siá-hoat)	"Theh-soh-suh"	Texas (Eng-gí ho͘-im: /ˈtɛksəs/ "Theh-soh-suh") sī Bí-kok ê chi̍t chiu.
Kā gōa-gí Lô-má-jī tòng chò Pe̍h-ōe-jī lâi tha̍k. Su-iàu chhù-lí Pe̍h-ōe-jī bô sú-iōng ê jī-bó tùi-èng ê chāi-lâi-sek ho͘-im. Pí-lūn: d = l ia̍h d = t?; w = u?; v = b?...	"Tek-sa-sìr" (nā kā Eng-gí x tòng chò Pe̍h-ōe-jī k-s)	Texas (Eng-gí ho͘-im: /ˈtɛksəs/ "Tek-sa-sìr") sī Bí-kok ê chi̍t chiu.

Būn-tê: tōa-pō͘-hūn ê tha̍k-chiá khó-lêng bô lêng-le̍k ti̍t-chiap kā chit lūi chioh-jī tha̍k--chhut-lâi, su-iàu lēng-gōa piau-kì ho͘-im.

Koan-hē Pe̍h-ōe-jī bô sú-iōng ê jī-bó tùi-èng ê chāi-lâi-sek ho͘-im ê chi̍t kóa siat-sióng:

Jī-bó	Ké-soeh	Khó-lêng ê chāi-tē-hòa ho͘-im	si̍t-chè ê àn-lē
c	bô chiap h ê sî	ch, chh, k, s
d	ū-ê Tâi-gí khiuⁿ-kháu ê l si̍t-chè óa IPA ê /d/	j, l, t	radio – la-jí-oh
f		h, hu
q		k
r	chiap tī im-chat thâu ê sî; nā POJ goân-té to̍h ū ir, or	j, l, lu	radio – la-jí-oh
v		b	vitamin – bî-tá-mín
w		u, o, b
x		ks, s
y		i
z		j, ch, s

Chioh-jī ê phiat-im hû-hō

en:Wikipedia:Naming_conventions_(use_English)/Diacritics_RfC (Eng-gí-pán tùi chioh-jī phiat-im hû-hō ê chi̍t-kóa lí-liām.)

Jī-bó ê sú-iōng

Ùi ki-pún 26 ê Lô-má jī-bó lāi-bīn:

Pe̍h-ōe-jī ki-pún jī-bó bô sú-iōng ê ū: d, f, q, v, w, x, y, z
Ka-na í siāng-jī-bó chhut-hiān ê sī: c
Ka-na it-tēng khiuⁿ-kháu sú-iōng ê sī: r

Jī-bó D/d ê ín-chìn kap sú-iōng

Jī-bó Q/q ê ín-chìn kap sú-iōng

Jī-bó Z/z ê ín-chìn kap sú-iōng

Liân-oe̍h

Im-chat chi kan ê liân-oe̍h

Ū chi̍t khoán khah bô phó͘-phiàn ê Pe̍h-ōe-jī/Tâi-Lô siá-hoat sī chiong goân-té liân-oe̍h sio chiap ê tan-jī ti̍t-chiap liân-siá. Che khó-lêng ē-tàng lī-ēng javascript lâi sán-seng khì liân-oe̍h ê hāu-kó, m̄-koh ū kúi-ê khó-lêng ê lē-gōa chûn-chāi:

M̄-sī Pe̍h-ōe-jī-sek ê tàu-jī, pí-lūn chioh-jī ê liân-oe̍h.
Tong liân-siá ê sî ē sán-seng im-chat bô chheng-chó ê sî, pí-lūn: "sú-iōng" piàn "súiōng", ū nn̄g khoán hun im-chat ê khó-lêng "súi-ōng" kap "sú-iōng".
M̄-sī ūi-tio̍h hun im-chat só͘ phiat ê liân-oe̍h.

Tan-jī chi kan ê liân-oe̍h

Chham-khó #Dash toān-lo̍h.

Chham-khó Eng-gí ê piau-tiám hû-hō sú-iōng

Dash

En dash

Piáu-tat sî-kan hoān-ûi. Lē: 1971–76 nî
Koan-hē ê liân-kiat. Lē: Bí-kok–Oa̍t-lâm koan-hē

Chham-khó

Khan-chhiú o̍h Tâi-gí kap Oa̍t-lâm-gí
Astroviolin’s Weblog
Tâi-gí Si̍t-giām-sek
Kái-liông Pe̍h-ōe-jī, khí-chō sêng-se̍k Sin Tâi-bûn
en:Help:Pronunciation_respelling_key, Eng-gí-pán tùi ho͘-im ê kán-lio̍k-sek phiau-sī hong-hoat.
40年ê文字思考張裕宏 2014

Siong-koan

Wikipedia:Siá-chok ê kui-hoān