Tâi-oân Pat Kéng, chí ê sī Tâi-oân ê peh ê tōa kéng-sek, sûi sî-tāi iú-só͘ piàn-chhian.

Thài-ló͘-koh

Chheng-kok sî-kî siu-kái

 
Têng tâi koan-hái, Hui-têng thiaⁿ-tô. Ūi-tì tī Gō͘-tè-biō āu-hng, Éng-hok kok-sió piⁿ-á.

Chheng-kok sî-kî, 1696 nî(Chheng Khong-hi 35 nî)ê《Tâi-oân Hú-chì》tiong, tō ū Tâi-oân Pat-kéng ê biâu-su̍t. Hit-sî soán-chhut--lâi hun-pia̍t sī:

  • An-pêng boán-tō͘: An-pêng ūi-tì tī í-chá ê Hōng-soaⁿ-koān kéng-lāi, tō sī taⁿ Tâi-lâm-chhī An-pêng-khu.
  • Soa-khun hî-hé: Soa-khun sī ūi-tī kó͘-chá Hōng-soaⁿ-koān kéng-lāi Tâi-kang lāi-hái téng-bīn ê chhit-ê hái-siong soa-chiu, hun-pia̍t chheng-chò "It-khun-sin" kàu "Chhit-khun-sin", tō sī taⁿ Tâi-lâm-chhī An-pêng-khu kap Lâm-khu ê hái-hōaⁿ tē-tài.
  • Lo̍k-jíⁿ chhun-tiâu: Lo̍k-jíⁿ chí Lo̍k-jíⁿ-mn̂g, ūi-tī í-chá Tâi-oân-koān kéng-lāi, tō sī taⁿ Tâi-lâm-chhī An-lâm-khu Lo̍k-jíⁿ-mn̂g hit-tah.
  • Ke-lang chek-seh: Tē-tiám ū hân-tang khó-lêng lo̍h-seh ê Chhit-chhiⁿ-soaⁿ kap Tōa-tūn-soaⁿ, í-kip lo̍h-seh ki-hōe kek-kî sió ê Ke-lang-soaⁿ(Taⁿ Sin-pak-chhī Ke-lâng-soaⁿ), Tōa Ke-lang-sū(Taⁿ Ke-lâng-chhī Hô-pêng-tó), Chiong-hòa-koān téng, bô-kâng ê kóng-hoat. 2016 nî Ke-lâng seh-kéng chài-hiān, chèng-si̍t kó͘-chá-lâng só͘ kiàn hong-kéng, 1696 nî sī sī Sió-peng-kî tiong. 1893 nî 1 ge̍h Tang-a hân-tiâu sī chòe-āu chi̍t-pái Tâi-oân pêⁿ-tē lo̍h-seh sū-kiāⁿ.
  • Tang-bêng hiáu-ji̍t: Tang-bêng ūi-tī khó͘-chá Chu-lô-koān kéng-lāi, si̍t-chè tē-tiám put-bêng, gî sī bûn-jîn ūi-tio̍h beh kap "Se-sū" tùi-chiàn ê sióng-siōng chok-phín.
  • Se-sū lo̍h-hâ: Se-sū ūi-tī í-chá Tâi-oân-koān kéng-lāi, tō sī Phêⁿ-ô͘ kûn-tó ê Hî-ong-tó.
  • Hui-têng thiaⁿ-tô: Hui-têng ūi-tī chá-chêng Tâi-oân-hú siâⁿ(Taⁿ Tâi-lâm-chhī)Tâi-hā-tō gê-sú āu-īⁿ, sī Ko Kióng-khiân só͘ kiàn.
  • Têng-tâi koan-hái: Têng-tâi ūi-tī í-chá Tâi-oân hú-siâⁿ(Taⁿ Tâi-lâm-chhī)Tâi-hā-tō gê-sú āu-īⁿ, sī Ko Kióng-khiân só͘ kiàn.

In-ūi hit-tong-sî Tâi-oân í-keng khai-hoat ê só͘-chāi bô chē, só͘-í chhú-kéng iā chū-jiân-jî-jiân siū hān-chè, tōa-pō͘-hūn kéng-sek lóng tī taⁿ Tâi-lâm-chhī hū-kīn. Í taⁿ ê koan-tiám lâi-khòaⁿ, si̍t-chāi lān tāi-piáu choân Tâi-oân ê kéng-sek hun-pò͘ chōng-hóng.

Ji̍t-tī sî-kî siu-kái

1913 nî Tâi-oân pat-kéng siu-kái

1913 nî 10 goe̍h 31 hō ê Tâi-oân Ji̍t-ji̍t Sin-pò ūi-tio̍h beh khèng-chiok Thian-tiông-choeh,tong-ji̍t te̍k-khan hun-pia̍t iōng sí ê pán-bīn khan-teng 8 tiuⁿ "Tâi-oân Pat-kéng" hong-kéng siòng-phìⁿ,pau-koat:"Ha̍p-hoan hiok-ji̍t"、"Lâm-kap goe̍h-bêng"、"Sin-ko tó-chiò-iáⁿ"、"Chu-thâm Phû-sū"、"Kan-tāu Kui-phâng"、"Tang-hái chio̍h-pîn"、"Kî-āu lo̍h-hâ"、"Pak-tó koan-tiau".

1927 nî Tâi-oân Pat-kéng Cha̍p-jī-sèng Jī-pia̍t-keh siu-kái

1927 nî (Chiau-hô jī nî)5 goe̍h 29 hō,Tâi-oân Ji̍t-ji̍t Sin-pò o̍h Tāi-pán Múi-ji̍t Sin-bûn-siāTang-kiaⁿ Ji̍t-ji̍t Sin-bûn-siā ê "Ji̍t-pún Sin Pat-kéng" tho̍k-chiá phiò-soán hoa̍t-tōng,thàu-kòe bîn-chiòng tâu-phiò hong-sek,kú-hêng Tâi-oân Sin Pat-kéng bō͘-chi̍p[1]. Tē-it kai-tōaⁿ ê chham-ka chóng phiò-sò͘ koân-kàu saⁿ-ek gō͘-chheng káu-pah kúi bān phiò,liáu-āu ùi tē-jī kai-tōaⁿ kau-hō͘ sím-cha úi-oân,sím-cha ki-chún sī:It、sī Tâi-oân kéng-tì,ū te̍k-sek--ê. Jī、kui-bô͘ put-chí-á tōa--ê. Saⁿ、kau-thong lī-piān tùi bī-lâi ū pang-chān. Sì、khó-lū Sú-chek kap thian-jiân kì-liām-pu̍t. Gō͘、khó-lū koàn-chhoan choân-tó tē-lí ê hun-pò͘ [2]. 8 goe̍h 25 hō sím-cha úi-oân tī Tâi-oân thih-lō͘ pn̄g-tiàm thó-lūn,lo̍h-bóe tī 8 goe̍h 27 hō pò-chóa téng-bīn kong-pò͘ soán-chhut ê "Pat-kéng"、"Cha̍p-jī-sèng" kap "Jit-pia̍t-keh"[3][4][5][6][7]。 Só͘ soán-chhut ê Tâi-oân Pat-kéng tī ē-bīn:

Ke-lâng A-sá-hí-gá-o͘-kā(A-sá-hí-o͘-kā
Tām-súi
Pat-sian-soaⁿ
Ji̍t-goa̍t-thâm
 
 
 
 
A-lí-san
Siū-san
Gô-loân-phīⁿ
Thài-ló͘-koh hái-phīⁿ(Thài-ló͘-koh kheⁿ-kok
 
 
 
 

Pat-kéng tôo-siōng siu-kái

2005-nî soán-chhut ê Tâi-oân pat-kéng.[8]

Tâi-pak 101
Kòo-kiong
Ji̍t-goa̍t-thâm
A-lí-san
Gio̍k-san
Ài-hô
Khún-ting
Thài-ló͘-koh
 
             

Chù-kái siu-kái

  1. "Tâi-oân Pat-kéng bō͘-chi̍p chú-chhui". Tâi-oân Ji̍t-ji̍t Sin-pò. Tâi-oân Ji̍t-ji̍t Sin-pò-siā. 1927-05-29. 
  2. "Tâi-oân Pat-kéng sím-cha kui-tēng". Hàn-bûn-pán Tâi-oân Ji̍t-ji̍t Sin-pò. Tâi-oân Ji̍t-ji̍t Sin-pò-siā. 1927-08-27. 
  3. "臺灣八景決定 二十五日鐵道ホテルに於ける 最後の審查委員會で 同時に別格二景 及十二勝も決る/審查委員の 蹈查報告に移る". Tâi-oân Ji̍t-ji̍t Sin-pò. Tâi-oân Ji̍t-ji̍t Sin-pò-siā. 1927-08-27. 
  4. Ín-iōng chhò-gō͘: Bû-hāu ê <ref> tag; chhōe bô chí-miâ ê ref bûn-jī :0
  5. "70 nî chêng ê Tâi-oân Pat-kéng Cha̍p-jī-sèng phiò-soán hoa̍t-tōng chhù-bī su̍t-soat【Pak-tâu chi chòe】". Tâi-pak-chhī Bûn-hòa-kio̍k (ēng Hôa-gí). 2008-08-28. Goân-pún bāng-ia̍h Pó-chûn tī 2021-07-19. 2021-07-17 khòaⁿ--ê. 
  6. "《Pat-sian-soaⁿ Kok-ka sim-lîm iû-lo̍k-khu》". goân-loē-iông tī 2013-10-18 hőng khó͘-pih. 2010-11-24 khòaⁿ--ê. 
  7. arthistorystroll (2017-10-23). "Ùi Tâi-oân Pat-kéng ê Bí-su̍t-sú "Khòaⁿ-kìⁿ Tâi-oân"(Siōng)" (ēng Hôa-gí). Goân-pún bāng-ia̍h Pó-chûn tī 2021-07-16. 2021-07-16 khòaⁿ--ê. 
  8. 《中華民國94年觀光年報》. 臺北: 中華民國交通部觀光局. 2006-12. ISBN 9789860055634. (Hàn-gí)(Eng-gí)