Tâi-oân Chóng-tok-hú I-ha̍k-hāu

Tâi-oân Chóng-tok-hú I-ha̍k-hāu (台灣總督府醫學校; chit-má ê Kok-li̍p Tâi-oân Tāi-ha̍k I-ha̍k-īⁿ) tī Bêng-tī 32 nî (1898 nî) sêng-li̍p, sī Tâi-oân le̍k-sú siōng tē-it só͘ chèng-kui ê i-ha̍k-īⁿ.

Chhòng-li̍p

Bêng-tī 28 nî (1895 nî) 6 goe̍h, Tâi-oân Chóng-tok-hú tī kí-hêng "Sí-chèng-sek" liáu-āu ê tē-4 kang, chiū tī Tâi-pak Toā-tiūⁿ-tiâⁿ chhòng-pān "Tāi Ji̍t-pún Tâi-oân Pēⁿ-īⁿ" (大日本台灣病院), ùi Ji̍t-pún phài-lâi i-seng 10 ūi, io̍h-su 9 ūi, khan-hō͘-su 20 ūi. 1897 nî 4 goe̍h, Tâi-oân Pēⁿ-īⁿ īⁿ-tiúⁿ Yamaguti Hidetaka tī īⁿ-lāi chhòng-pān I-ha̍k Káng-si̍p-só͘ (醫學講習所), mā hō-chò Thó͘-jîn I-su Ióng-sêng-só͘ (土人醫師養成所), í pôe-ióng Tâi-oân pún-tē ê i-su ûi bo̍k-tek. 1898 nî 3 goe̍h chóng-tok Kodama Gentarô khí-iōng chân-jīm ōe-seng-kio̍k-tiúⁿ ê Gotō Shinpei chhut-jīm Bîn-chèng Tióng-koaⁿ liáu-āu, tī Bêng-tī 30 nî (1899 nî) 3 goe̍h chhòng-li̍p Tâi-oân Chóng-tok-hú I-ha̍k-hāu. 1899 nî 4 goe̍h 1 hō, Tâi-oân Chóng-tok-hú I-ha̍k-hāu kí-hêng "Khai-hāu-sek", siú-jīm hāu-tiúⁿ sī Yamaguchi Hidetaka.

Tâi-oân Chóng-tok-hú I-ha̍k-hāu Kui-chek ê tē-it tiâu chiū khai-chong-bêng-gī soat-bêng chú-chí:

Tâi-oân Chóng-tok-hú I-ha̍k-hāu sī iû Tâi-oân Chóng-tok ti̍t-chiap koán-lí, ha̍k-chè kui-tēng siu-gia̍p nî-hān 4 tang, ū-kho 1 tang, su-iàu keng-kòe 5 tang chiah e-sái pit-gia̍p, peng chiau-khò 70 miâ ha̍k-seng.

Hoat-tián

Bêng-tī 42 nî (1909 nî) 4 goe̍h, Tâi-oân Chóng-tok-hú I-ha̍k-hāu ê hāu-iú sêng-li̍p "Tâi-oân Chóng-tok-hú I-ha̍k-hāu Hāu-iú-hōe". Lo̍h-bóe, Tâi-oân Chóng-tok-hú I-ha̍k-hāu le̍k-keng Tâi-oân Chóng-tok-hú I-ha̍k Choan-bûn Ha̍k-hāu (台灣總督府醫學專門學校; 1919 nî), Tâi-oân Chóng-tok-hú Tâi-pak I-ha̍k Choan-bûn Ha̍k-hāu (台灣總督府台北醫學專門學校; 1922 nî; Tâi-pak I-choan) téng-téng kai-toāⁿ. 1936 nî, Tâi-pak Tè-kok Tāi-ha̍k chèng-sek sêng-li̍p i-ha̍k-pō͘, Tâi-pak I-choan pēng-ji̍p Tâi-pak Tè-tāi, kái chò Tâi-pak Tè-kok Tāi-ha̍k Hù-sio̍k I-ha̍k Choan-bûn-pō͘, kî-kan lóng-chóng pôe-ióng liáu 1888 ūi Tâi-oân-lâng i-su, kî-tiong kè-sio̍k chhiam-chō chiá ū 212 lâng.

Tē-jī-chhù Sè-kài Tāi-chiàn liáu-āu, Tâi-pak Tè-kok Tāi-ha̍k pī Tiong-hoâ Bîn-kok Kok-bîn Chèng-hú chiap-siu. 1945 nî 11 goe̍h 15 hō oân-sêng chiap-siu. 1945 nî 12 goe̍h, Kok-hú Hêng-chèng-īⁿ sêng-li̍p Kok-li̍p Tâi-oân Tāi-ha̍k, hù-sio̍k i-ha̍k choan-bûn-pō͘ pī Lô Chong-lo̍k tāi-lí hāu-tiúⁿ hùi-tû, 1944 nî kap 1945 nî ji̍p-ha̍k ê chāi-hāu-seng pī choán-óng Tâi-pak Tè-kok Tāi-ha̍k ū-kho kái chò ê Kok-li̍p Tâi-oân Tāi-ha̍k sian-siu-pan siu-gia̍p chi̍t nî, sian-siu-pan pit-gia̍p liáu-āu ti̍t-seng Kok-li̍p Tâi-oân Tāi-ha̍k I-ha̍k-īⁿ I-pún-kho.

1946 nî, Kok-li̍p Tâi-oân Tāi-ha̍k sian-siu-pan kap i-pún-kho, bô-hoat-tō͘ chiap-la̍p ùi Ji̍t-pún pún-thó͘ kap kî-thaⁿ si̍t-bîn-tē, niá-tē ê i-ha̍k choan-bûn ha̍k-hāu tńg-lâi Tâi-oân ê chē-chē ha̍k-seng. Lô Chong-lo̍k tāi-lí hāu-tiúⁿ sêng-li̍p Kok-li̍p Tâi-oân Tāi-ha̍k Lîm-sî I-ha̍k Choan-siu-kho (國立台灣大學臨時醫學專修科; Lîm-sî I-choan) thê-kiong in oân-sêng ha̍k-gia̍p. 1944 nî kap 1945 nî ji̍p-ha̍k ê Tâi-pak I-choan ha̍k-seng, tī 1946 nî sian-siu-pan pit-gia̍p liáu-āu, tû-liáu ti̍t-seng I-pún-kho ia̍h choán-óng kî-thaⁿ ha̍k-īⁿ tha̍k pún-kho, mā ē-tàng soán-te̍k chìn-ji̍p Lîm-sî I-choan. 1947 nî, Lio̍k Chì-hông hāu-tiúⁿ sio̍k-pān sian-siu-pan kap lîm-sî i-choan. 1948 nî, chòe-āu chi̍t kài sian-siu-pan tī Chng Tiông-kiong hāu-tiúⁿ jīm-lāi pit-gia̍p, thêng-pān; lîm-sî i-choan siu-jiân lóng bô chiau-siu sin ha̍k-seng, chāi-ha̍k-seng iu-goân ē-tàng kè-sio̍k siōng-khò. 1950 nî, Pò͘ Su-liân hāu-tiúⁿ jīm-lāi, chòe-āu chi̍t kài lîm-sî i-choan ha̍k-seng pit-gia̍p, lîm-sî i-choan kiâⁿ-ji̍p le̍k-sú.