Lân-sū

Lân-sū (Tao-gí: Ponso no Tao, Irala; Hôa-gí: 蘭嶼; Eng-gí: Orchid Island), tī Tâi-oân tang-lâm-kak ê sió-tó. Mā sī hêng-chèng tan-ūi Lân-sū-hiong ê miâ. Sió Lân-sū tī Lân-sû tang-lâm. Lân-sū tī kó͘-chá hō͘ Hàn-jîn hō-chò Âng-thâu-sū (紅頭嶼) kap Âng-tāu-sū (紅豆嶼), kàu chiàn-āu sî-tāi chiah kái-miâ chò Lân-sū.

Lân-sū hām Ivatan Kûn-tó (Batan Kûn-tó) tiong-kan keh 1 tiâu Bashi Hái-tō.

Jîn-kháu: 4,000 chó-iū.

Miâ-chheng

Kū tē-tô· iōng Botel Tobago chit ê miâ

Puyuma-cho̍k kiò chit ê tó hō·-chò Botol. Pangcah-cho̍k kiò i Buturu. Ji̍t-pún-lâng 1607 nî ê tē-tô· kiò i hō·-chò Tobako Sima (トバコ島). Se-pan-gâ-lâng 1626 nî ê tē-tô· mā ū hián-sī chit ê tó. Hoat-kok-lâng 1654 nî ê tē-tô· hóng Ji̍t-gí im, chù Tobaco Xima. Kē-tē-kok Ioannes van Keulen ê kong-si tī 1680 nî chhut-pán ê tē-tô· mā chheng-ho· Lân-sū chò Tobaco Xima. Jean-Francois de Galaup (La Pérouse ê comte) tī 1780 nî-tāi ê hâng-hái-kì iōng Botel Tobaco-xima chit sû. Chheng-tiâu 1878 nî ê Tâi-oân tē-tô· thâu-1-pái hián-sī Lân-sū. Tiong-kok hō miâ chò Âng-thâu-sū (紅頭嶼); Ji̍t-pún-lâng thóng-tī Tâi-oân ê sî, kā chioh lâi iōng, tha̍k Kôtôsho. Âng-thâu-sū mā ū lâng kóng sī Âng-tāu-sū (紅豆嶼). Āu--lâi Se-hng khah chia̍p iōng Botel Tobago chit ê miâ.

In-ūi chhut-sán 1 khoán lân-hoe (ô·-tia̍p-lân) chhut-miâ, Tiong-hôa Bîn-kok chèng-hú tī 1947 nî kā kái miâ chò Lân-sū (蘭嶼). Eng-bûn hoan-e̍k Orchid Island.

Chāi-tē thoân-thóng ê miâ ū 2 chióng: Ponso no Tao (mā ū siá chò Pongso no tawo) kah Irala. Ponso no Tao ì-sù kóng, "Lâng ê tó". Irala khah chia̍p chhut-hiān tī bîn-kan thoân-soat, ì-sù sī "lio̍k-tē".

Tē-lí

Lân-sū tī Tâi-oân tang-lâm ê Thài-pêng-iûⁿ, tī Le̍k-tó ê lâm-hong. Kīn Hui-li̍t-pin Ivatan Kûn-tó, kî-tiong siāng pak ê Mavudis-tó kī-lî 99 kong-lí. Lân-sū sī hoé-soaⁿ tē-chit, tē-hêng khah chē sī soaⁿ-tē, kan-taⁿ oá hái khah chē pêⁿ-tē. Hái-hoāⁿ-soàⁿ oan-khiau. Khì-hāu a-jia̍t-tāi, thàu-nî-tang chē hō͘, pêng-kin 1 tang ū 224 kang lo̍h-hō͘.

Le̍k-sú

Chit pha iáu-bōe ū lâng siá. Chhiáⁿ tàu pó͘-chhiong lōe-iông.

Tao-cho̍k-lâng kap in ê chûn-á (1931 nî chìn-chêng hip ê siòng)

He̍k-lêng hùi-liāu

Hêng-chèng

Lân-sū hêng-chèng siōng sio̍k-î Tâi-tang-koān.

Lân-sū hêng-chèng-siōng sio̍k-î Tâi-tang-koān ê 1 ê hiong, ē-kha siat 4 ê chhoan.

Tang-chheng-chhoan (東清, Iranmilek), pau-hâm Ivalino (野銀)
Âng-thâu-chhoan (紅頭, Imorod), pau-hâm Iratay (漁人)
Lóng-tó-chhoan (朗島, Iraralay)
Iâ-iû-chhoan (椰油, Ya Yo)

Siā-hōe

Imorod (Âng-thâu) ê ke-á

Pō·-lo̍k

Hiān-tāi ê Lân-sū ū 6 ê pō·-lo̍k:

Iratay (漁人)
Imorod (紅頭)
Iraralay (朗島)
Iranmilek (東清)
Ya Yo (椰油, mā hō·-chò Imatoron)
Ivalino (野銀)

Bûn-hòa

Ivalino (Iá-gîn) pí-kàu ū khah thoân-thóng-sek ê kiàn-tio̍k-bu̍t (chiàⁿ-pêng).

Lân-sū ê Tao-cho̍k bûn-hòa ē-sái kóng sī Bashi bûn-hòa siāng pak-pêng ê tāi-piáu.

In-ūi Lân-sū ê chū-jiân chu-goân iú-hān, Ji̍t-pún Tè-kok kè-oē Lân-sū pó-chûn--khí-lâi chò jîn-lūi-ha̍k ê gián-kiù hn̂g-tē. Koh in-ūi tē-lí ūi-tì khah phian-phiah, Lân-sū ê Tao-cho̍k ê bûn-hòa pí-kàu-te̍k khah thoân-thóng.

Chiàn-āu ū chin chē Ki-tok-kàu cho·-chit phài thoân-kàu-sū lâi tī Lân-sū, tùi Tao-lâng ê siā-hōe ū chin tōa ê éng-hióng.

Chham-khó poe-o͘.

Kau-thong

Lân-sū Ki-tiûⁿ‎ sī î-it ê ki-tiûⁿ, sek-ha̍p sió-hêng ê hui-leng-ki khí-kàng.

Gōa-pō· liân-kiat

Pún bûn-chiuⁿ sī chi̍t phiⁿ phí-á-kiáⁿ. Lí thang tàu khok-chhiong lâi pang-chō͘ Wikipedia.