Thoân-thóng im-ga̍k

Thoân-thóng im-ga̍k kap bîn-kan im-ga̍k iah bîn-iâu ū chin chē têng-tha̍h ê só͘-chāi, tī ha̍k-su̍t kho͘-á iah chèng-sek ê to͘-ha̍p (pí-lūn im-ga̍k chióng), khah chia̍p sú-iōng "thoân-thóng im-ga̍k" ê kóng-hoat, nā tī chhin-chhiūⁿ khek-poâⁿ téng-téng hui-ha̍k-su̍t ê to͘-ha̍p, "bîn-iâu" tō khah chia̍p í 1 chióng khoah-ì ê hong-sek teh sú-iōng.

Te̍k-sek

Lán nā chhú le̍k-sú-tek ê kak-tō͘, bîn-iâu ū ē-bīn chiah-ê te̍k-sek:

• Thàu-koè khó͘-thoân ê thoân-thóng lâi thoân-pò͘.

Tī 20 sè-kí chìn-chêng, it-poaⁿ ê choh-chhân-lâng kap kang-lâng sī m̄-bat jī--ê, in tio̍h ua̍t-liām lâi o̍h koa-khek. Chāi-chá he m̄-sī ēng chheh, lio̍k-im iah hòng-sàng ê mûi-kài teh thoân-pò͘--ê, sui-jiân āu--lâi khai-sí ū bîn-iâu koa-chhiú lī-iōng ga̍k-phó͘, koa-pún iah khek-poâⁿ lâi cheng-ka in ê ián-chhiùⁿ ê khek-bo̍k, m̄-koh che lóng sī ùi í-chá khó͘-thoân só͘ kì-lio̍k ka-kang kap pian-khek ê sán-bu̍t.

• Im-ga̍k pún-sin tiāⁿ-tiāⁿ kap bîn-cho̍k bûn-hoà ū tī-tāi.

Bîn-iâu kap tia̍t-tēng khu-he̍k iah bûn-hoà kau-ki-liân, tài bûn-hoà ê te̍k-sek. Tī î-bîn ê tiong-kan, in ē thàu-koè ha̍k-si̍p in chó͘-kong-á chāi-chá ê koa-khek iah bú-tō lâi tián-hiān in ê bô-kâng kap te̍k-sek.

• Kì-liām le̍k-sú sū-kiāⁿ kap jîn-bu̍t.

Tī nî-cheh-sî-á, pí-lūn Koè-nî, Chhit-niû-má-seⁿ, Tiong-chhiu, Gō͘-goe̍h-cheh, Koh-oa̍h-cheh, Iâ-so͘-seⁿ téng-téng, sù-siông ē ū saⁿ tùi-thīn ê koa-khek thang khèng-chiok. Nā hun-lé, seⁿ-ji̍t iah chòng-sek, mā kiám-chhái ē ū kò͘-tēng ê koa, bú-tō iah hong-sio̍k. Chong-kàu ê cheh-ji̍t sî-siông sī ū bîn-sio̍k im-ga̍k chham-chhap tī lāi-té--ê.

Chiah-ê im-ga̍k thàu-koè hui-bí-ha̍k ê te̍k-chit lâi ta̍t-sêng kám-chêng liân-hê kap jīn-tông ê lō͘-ēng.

In-ūi i ê goân-khí-thâu kap thoân-pò͘ ê chhiú-lō͘, bîn-iâu ū-sî-á mā ū ē-kha chiah-ê te̍k-sek:

• Bô tù-chok-koân

19 sè-kí kah taⁿ ū chē-chē lán chai chok-chiá ê koa-khek, chóng--sī in sī ùi khó͘-thoân ê thoân-thóng sán-seng--ê, iā tī im-ga̍k chhut-pán-siōng in hō͘ lâng tòng-chò "thoân-thóng im-ga̍k". Nā ùi 1970 nî-tāi khai-sí chit-ê chêng-hóng tō ná lâi ná chió--a, taⁿ ta̍k tè bîn-sio̍k im-ga̍k nā ū chè-chok lio̍k-im--ê mā ê ū pian-khek ê tù-chok koân-lī.

• Bûn-hoà ê kau-chham hiông-ha̍p

Lâng ê chhut-sin huān-sè bô to̍k-to̍k 1 ê lâi-goân, tùi pē-hē kap bú-hē bô-siâng ê lâng, im-ga̍k mā ē thàu-lām bô-kâng ê éng-hióng. Chit-ê kái-pian ê chéng-hêng pau-koat ga̍k-khì, pian-khek, lām-chham téng-téng.

• Hui-siong-gia̍p

Ūi-tio̍h bûn-hoà jīn-tông só͘ chò ê im-ga̍k ián-chàu / ián-chhiùⁿ tiāⁿ-tiāⁿ sī bô tui-kiû lī-sûn ê tōng-ki--ê, chit chióng bô kim-chîⁿ pò-siúⁿ ê bîn-iâu iah bîn-sio̍k im-ga̍k piáu-ián tī éng-koè koh khah phó͘-phiàn.