A-la-pek jī-bó

(Tùi A-la-pek bûn-jī choán--lâi)

A-la-pek Jī-bó (A-la-pek-gí: الأَبْجَدِيَّة العَرَبِيَّةal-abjadīyah al-ʻarabīyah á-sī الحُرُوف العَرَبِيَّة al-ḥurūf al-ʻarabīyah) sī A-la-pek-gí ēng--ê tùi chiàⁿ kàu tò ê jī-bó [en], Sī ùi A-lân Jī-bó (亞蘭-) kái--ê chú-im im-sò͘ bûn-jī (子音音素-, abjad), m̄-koh mā ū kî-thaⁿ--ê hû-hō piau bó-im, kap Hi-pek-lâi Jī-bó sio-siâng. Pún-té sī hō͘ A-la-pek-gí ēng--ê, m̄-koh sûi-tio̍h Kó͘-lân-keng kap I-su-lân-kàu bûn-hoà--ê thoân-iông, Pho-su-gí, Uyghur-gí téng mā sú-iōng. Hàn-gí mā ū eng che piau-im--ê Siáu-jî-keng [zh]. Chiū sǹg Thó͘-ní-kî-gí kap Má-lâi-gí téng kái-ēng kî-thaⁿ bûn-jī, A-la-pek Jī-bó iáu-sī tú Lô-má-jī goā siōng chē lâng ēng--ê jī-bó.

Jī-bó-pió siu-kái

 
A-la-pek Jī-bó-pió
Siông-sè chhiáⁿ khoàⁿ: Thong-iōng türk jī-bó
Toaⁿ-siá Liân-siá Jī-bó miâ La-teng choán-siá Hoat-im (IPA)
Sû-bé Sû-tiong Sû-thâu
ا ا ʾalif ʾ / ā /aː/ téng
ـب ـبـ بـ bāʾ b /b/, chit-koá goā-lâi-gí tha̍k-chò: /p/
ـت ـتـ تـ tāʾ t /t/
ـث ـثـ ثـ ṯāʾ /θ/
ـج ـجـ جـ ǧīm ǧ (mā siá-chò j, g) /ɡ/, /dʒ/, /ʒ/
ـح ـحـ حـ ḥāʾ /ħ/
ـخ ـخـ خـ ḫāʾ (mā siá-chò kh, x) /x/
ـد ـد د dāl d /d/
ـذ ـذ ذ ḏāl (mā siá-chò dh, ð) /ð/
ـر ـر ر rāʾ r /r/
ـز ـز ز zāy z /z/
ـس ـسـ سـ sīn s /s/
ـش ـشـ شـ šīn š (mā siá-chò sh) /ʃ/
ـص ـصـ صـ ṣād /sˁ/
ـض ـضـ ضـ ḍād /dˁ/
ـط ـطـ طـ ṭāʾ /tˁ/
ـظ ـظـ ظـ ẓāʾ [ðˁ~zˁ]
ـع ـعـ عـ ʿayn ʿ /ʕ/
ـغ ـغـ غـ ġayn ġ(mā siá-chò gh) /ɣ/ (chē-chē goā-lâi-gí tha̍k-chò /ɡ/)
ف ـف ـفـ فـ fāʾ f /f/, chi̍t-koá goā-lâi-gí tha̍k-chò /v/
ـق ـقـ قـ qāf q /q/
ـك ـكـ كـ kāf k /k/
ـل ـلـ لـ lām l /l/, (tû-liáu tī Allah ài tha̍k [lˁ])
ـم ـمـ مـ mīm m /m/
ن ـن ـنـ نـ nūn n /n/
ـه ـهـ هـ hāʾ h /h/
ـو ـو و wāw w / ū /w/ / /uː/, ū-sî-á tī goā-lâi-sû tha̍k /u/, /o/ kap /oː/
ـي ـيـ يـ yāʾ y / ī /j/ / /iː/, ū-sî-á tī goā-lâi-sû tha̍k /i/, /eː/ kap /e/

Té-bó-im hû-hō siu-kái

Thong-siông tī Kó͘-lân-keng kap chi̍t-koá khé-bêng chheh ēng.

Hû-hō hoat-im
َ [a]
ِ [i]
ُ [u]

Ha̍p-jī siu-kái

A-la-pek-gí ū chit-koá ha̍p-jī [zh]. Pí-lūn: Thài-su-bí (Hàn-jī: 太斯米, Eng-gí: Basmala), choân-bûn sī بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيْمِ (b-ismi-llāhi r-raḥmāni r-raḥīmi, Hōng siōng jîn (仁) siōng chû (慈)--ê Chin-chú--ê miâ), ha̍p-jī sī ﷽ (Thóng-it-bé: U+FDFD).

Sò͘-jī siu-kái

A-la-pek sò͘-jī siu-kái

A-la-pek sò͘-jī tī A-la-pek jī-bó ū pa̍t-khoán siá-hoat. Urdu-gí ēng--ê khah sêng Pho-su-gí--ê siá-hoat, m̄-koh ū tām-po̍h-á bô-kâng:

Pak-hui Maghreb [en], Au-bí 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Tiong-tang A-la-pek ٠ ١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ ٩
Pho-su-gí téng ۰ ۱ ۲ ۳ ۴ ۵ ۶ ۷ ۸ ۹

A-la-pek jī-bó sò͘-jī siu-kái

Kap Lô-má Sò͘-jī [en] kâng-khoán, A-la-pek jī-bó mā thang piáu-sī sò͘-jī:

ن م ل ك ي ط ح ز و ه د ج ب ا Bûn-jī
n m l k y z w h d j b ʼ Choán-siá
50 40 30 20 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Sò͘-tit
غ ظ ض ذ خ ث ت ش ر ق ص ف ع س Bûn-jī
t š r q f s Choán-siá
1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 90 80 70 60 Sò͘-tit

Chham-khó siu-kái