WyomingBí-kok ê chi̍t-ê chiu. Cheyenne sī i ê siú-hú kap siāng toā ê siâⁿ-chhī.

Wyoming Chiu
State of Wyoming
Flag of Wyoming State seal of Wyoming
Chiu-kî Chiu-chiong
Chhiok-hō: Equality State (koan-hong);
Cowboy State; Big Wyoming[1]
Piau-gí: Equal Rights ("Pêng-téng Khoân-lī")
Map of the United States with Wyoming highlighted
Map of the United States with Wyoming highlighted
Koan-hong gí-giân Eng-gí
Chū-bîn chheng-ho͘ Wyomingite
Siú-hú
(kiam siāng-tōa siâⁿ-chhī)
Cheyenne
Siāng-tōa to͘-hōe Cheyenne To͘-hōe-khu
Bīn-chek Pâi-miâ tē-10
 • Ha̍p-kè 97,914[1] sq mi
(253,600 km2)
 • Tang-sai khoah 372.8 lí (600 km)
 • Lâm-pak khoah 280 lí (452 km)
 • % chúi-bīn 0.7
 • Hūi-tō͘ 41°N to 45°N
 • Keng-tō͘ 104°3'W to 111°3'W
Jîn-kháu Pâi-miâ tē-50
 • Ha̍p-kè 586,107 (2015 estimate); 563,626 (2010 census)[2]
 • Bi̍t-tō͘ 5.97/sq mi  (2.31/km2)
Pâi-miâ tē-49
 • Hō͘-kháu siu-ji̍p tiong-ta̍t $60,925[3] (tē-15)
Koân-tō͘
 • Ko-tiám Gannett Peak[4][5][6]
13,809 ft (4209.1 m)
 • Pêng-kin 6,700 ft  (2040 m)
 • Kē-tiám South Dakota pian-kài ê Belle Fourche Hô[5][6]
3,101 ft (945 m)
Siat chiu chìn-chêng Wyoming Léng-thóng
Sin chiu seng-li̍p July 10, 1890 (tē-44)
Chiu-tiúⁿ Matt Mead (R)
Secretary of State Ed Murray (R)
Li̍p-hoat Wyoming Li̍p-hoat-hōe
 • Siōng-gī-īⁿ Chham-gī-īⁿ
 • Hā-gī-īⁿ Chiòng-gī-īⁿ
Chham-gī-goân Mike Enzi (R)
John Barrasso (R)
Chiòng-gī-īⁿ tāi-piáu Liz Cheney (R) (lia̍t-toaⁿ)
Sî-khu Mountain: UTC -7/-6
ISO 3166 US-WY
Kán-siá WY, Wyo.,
Bāng-chām wyoming.gov

Tē-lí siu-kái

Wyoming ê pak-pêng sī Montana, tang-pêng ū South Dakota kap Nebraska, lâm-pêng sī Colorado, sai-lâm-pêng sī Utah, tī sai-pêng koh ū Idaho. Chiàu biān-chek kè-sǹg, Wyoming sī Bí-kok tē 10 tōa ê chiu-hūn, ū 243,340 pêng-hong kong-lí, koah hun 23-ê kūn.

Wyoming sī Tōa Pêng-goân (Great Plains) kap Rocky Soaⁿ-lêng sio-oa̍h ê só͘-chāi chi it. Chia pún-sin sī chi̍t phìⁿ hō͘ chi̍t kóa sôaⁿ-lêng chhiat hun ê koân-phiâⁿ.

Pak Bí-chiu ê Tāi-lio̍k Hun-chúi-kài ùi pún chiu tiong-iong pō͘-hūn chun kòe lâm-pak hong-hiòng. Hun-chúi-kài hiòng tang sio̍k Missouri Hô chúi-hē, siōng-bóe lâu ji̍p Be̍k-se-ko Oan; sai-pak hit pêng ū Snake Hô, i āu-piah ē chiap Columbia Hô, siāng bóe lâu ji̍p Thài-pêng-iûⁿ; lēng-gōa, koh ū chi̍t hūn sī keng-kòe Green Hô ji̍p Colorado Hô chúi-hē, liáu-āu lâu hiòng California Oan.

Le̍k-sú siu-kái

Apsáalooke, Arapaho, Lakota, kap Shoshone, sī pe̍h-lâng lâi-kàu í-chêng tī Wyoming chit ūi teh seng-oa̍h ê bîn-cho̍k.

Wyoming ê sai-lâm-pêng pat sī Se-pan-gâ Tè-kok ê chi̍t hūn, āu-lâi koh piàn Be̍k-se-ko ê Alta California. Hoat-kok-hē ê Canada-lâng mā tī 18 sè-kí sî hiòng chit ūi hoat-tián, lâu--lo̍h-lâi chi̍t kóa Hoat-kok-sek ê tē-hō-miâ.

1807 nî, John Colter tī Hoat-kok Canada-lâng Toussaint Charbonneau kap Shoshone-lâng Sacagawea an-á-bó ê niá-chhōa hā tùi pún tē ū liáu kì-lio̍k.

Robert Stuart chit tīn lâng tī 1812 nî hoat-kìⁿ South Pass soaⁿ-khiah, āu-lâi lâng ēng-lâi î-bîn cháu bé-chhia ê lō͘-sòaⁿ Oregon Trail tùi chia keng-kòe. 1950 nî, Jim Bridger koh chhōe tio̍h Bridger Pass, sī 1868 nî Liân-ha̍p Thài-pêng-iûⁿ (Union Pacific Railroad) kap kúi-a cha̍p nî āu chiu-chè kong-lō͘ só͘ keng-kòe ê lō͘-sòaⁿ. Bridger mā thàm-châ liáu Yellowstone jî-chhiá chéng-lí pò-kò.

Put-koán sī Bridger ia̍h chìn-chêng ê Colter, in ê pò-kò lóng ū chi̍t chām hong tòng chò sī khong-sióng kò͘-sū.

"Wyoming" chi̍t-ê miâ sī 1865 nî Ohio chiòng-gī-goân James Mitchell Ashley thê-àn khai-siat Wyoming Léng-thó͘ sî tùi Pennsylvania ê Wyoming Valley só͘ hō--lâi.

Kàu liáu 1867 nî, Liân-ha̍p Thài-pêng-iûⁿ thih-lō͘ thong lâi Cheyenne siâⁿ, Wyoming Léng-thó͘ koh tī 1868 nî 7 goe̍h 15 kiàn-li̍p. Wyoming ê khòng-sán chhiūⁿ hū-kīn ê Colorado hia hong-hù, chóng-sī mā pat tī 1867 nî South Pass City hong kim-á ê khai-chhái. Lēng-gōa chiu lāi mā ū hiat-kiàn tâng khòng.

Wyoming ê tiúⁿ-koaⁿ John Allen Campbell tī 1869 nî 12 goe̍h 10 ji̍t thong-kòe cha-bó͘ tâu-phiò-koân, sī choân kok thâu chi̍t-ê ū lú-sèng chham-chèng-khoân ê léng-thó͘ (mā pí só͘-ū ê chiu khah chá). Liáu-āu, Wyoming mā chhut liáu kúi-a ūi hoat-chèng kài ê lú-sèng sian-chìn, phì-hû thâu chi̍t-ê cha-bó͘ pôe-sím (jury) téng-téng.

Bí-kok tī 1872 nî ùi Wyoming sai-pak khai-siat Yellowstone Kok-ka Kong-hn̂g, sī sè-kài thâu chi̍t chō. Kàu 1890 nî, Wyoming hong siat chò Bí-kok tē-44 ê chiu.

1892 nî chiu lāi hoat-seng Johnson Kūn Chiàn-cheng (Johnson County War), sī tong-sî chhī-gû-gia̍p hiòng kēng-cheng-chiá ēng-peng só͘ chō-sêng ê chhām chháu-tê-lâng chi kan ê chhiong-tu̍t.

Jîn-kháu siu-kái

Kun-kù Bí-kok Phó͘-cha Kio̍k ê ko͘-sǹg, Wyoming tī 2015 nî 7 goe̍h 1 ji̍t ê jîn-kháu ū 586,107, pí 2010 nî phó͘-cha chu-liāu ke 3.99%.[2]

Àn-chiàu 2010 nî phó͘-cha, jîn-kháu lāi-bīn 90.7% sī Pe̍h-lâng, 0.8% sī O͘-lâng ia̍h Hui-chiu-hē Bí-kok-lâng, 2.4% sī Bí-kok Indian lâng ia̍h Alaska Goân-chū-bîn, 0.8% sī A-chiu-hē Bí-kok-lâng, 0.1% sī Hawaii Goân-chū-bîn ia̍h kî-tha THià-pêng-iûⁿ Tó-bîn, 2.2% sī nn̄g cho̍k í-siōng lâi-goân, 3.0% sī kî-tha. Hia chóng jîn-kháu lāi-bīn, ū 8.9% sī Se-pan-gâ-hē (Hispanic kap Latino).[7]

Nā chiàu 2000 nî phó͘-cha, Tek-kok-hē ū 26.0%, Eng-lân-hē ū 16.0%, Ài-ní-lân-hē ū 13.3%, Lo̍k-ui-hē ū 4.3%, Sūi-tián-hē ū 3.5%.[8]

Keng-chè siu-kái

Wyoming tī 2015 nî ê GDP sī 39,864 pa̍h-bān bí-kim.[9] Chiàu 2015 nî ê chu-liāu, pún chiu siāng-chē jîn-kang ê khang-khòe sī sió-bē-gia̍p.[10] Tī 2016 nî 12 goe̍h chiu lāi ê sit-gia̍p-lu̍t sī 4.8%[11]

Wyoming ê khòng-gia̍p sán-phín ū mûi-thòaⁿ, thian-jiân-khì, mûi-chn̂g methane (coalbed methane), chio̍h-iû, uranium, kap trona. Lông-sán ê hong-bīn chú-iàu ū chhī-gû, taⁿ-chháu (hay), tiⁿ-chhài (sugar beets), tōa-be̍h, sió-be̍h kap iûⁿ-mn̂g téng khoán.

Chham-khó siu-kái

  1. 1.0 1.1 "Wyoming Facts and Symbols". State of Wyoming. 2013. Goân-pún bāng-ia̍h Pó-chûn tī September 20, 2016. October 12, 2016 khòaⁿ--ê. 
  2. 2.0 2.1 "Table 1. Annual Estimates of the Resident Population for the United States, Regions, States, and Puerto Rico: April 1, 2010 to July 1, 2015" (CSV). U.S. Census Bureau. December 26, 2015. December 26, 2015 khòaⁿ--ê. 
  3. "Median Annual Household Income". The Henry J. Kaiser Family Foundation. December 9, 2016 khòaⁿ--ê. 
  4. "Gannett Peak Cairn". NGS data sheet. U.S. National Geodetic Survey. October 24, 2011 khòaⁿ--ê. 
  5. 5.0 5.1 "Elevations and Distances in the United States". United States Geological Survey. 2001. goân-loē-iông tī July 22, 2012 hőng khó͘-pih. October 24, 2011 khòaⁿ--ê. 
  6. 6.0 6.1 Elevation adjusted to North American Vertical Datum of 1988.
  7. Wyoming QuickFacts from the US Census Bureau Archived 2013-07-07 at the Wayback Machine.. Quickfacts.census.gov. Retrieved July 12, 2013.
  8. "Census 2000 Summary file 3 - Wyoming". American FactFinder. goân-loē-iông tī November 29, 2014 hőng khó͘-pih. 18 March 2016 khòaⁿ--ê. 
  9. "Total Gross Domestic Product by State for Wyoming". Economic Research at the St. Louis Fed (FRED). 2016-12-07. 2017-03-12 khòaⁿ--ê. 
  10. "Major industries with highest employment, by state, 1990-2015". Bureau of Labor Statistics. U.S. Bureau of Labor Statistics. 2016-08-05. 2017-01-23 khòaⁿ--ê. 
  11. "Wyoming Economy at a Glance". U.S. Bureau of Labor Statistics. 2017-03-10. 2017-03-12 khòaⁿ--ê.