Iân

(Tùi Lead choán--lâi)

Iân (鉛), ia̍h o͘-iân (烏鉛), sī chi̍t khoán hoà-ha̍k goân-sò͘, Latin-bûnplumbum, Eng-gí hō lead, hû-hō sī Pb, goân-chú-hoan 82, sio̍k thòaⁿ-sò͘ cho̍k, sī chi̍t khoán kim-sio̍k.

Iân,  82Pb
Ki-pún sèng-chit
Miâ, hû-hō Iân, Pb
Eng-bûn lead
Phian-miâ o͘-iân
Gōa-hêng metallic gray
Iân tī chiu-kî-piáu lāi ê ūi-tì
Chúi-sò͘ (siang-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Helium (hi-iú khì-thé)
Lithium (kiⁿ-kim-sio̍k)
Beryllium (kiⁿ-thó͘ kim-sio̍k)
Phêng-sò͘ (lūi-kim-sio̍k)
Thoàⁿ-sò͘ (to-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Chek-sò͘ (siang-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Sng-sò͘ (siang-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Hut-sò͘ (siang-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Ne-óng (hi-iú khì-thé)
Natrium (kiⁿ-kim-sio̍k)
Magnesium (kiⁿ-thó͘ kim-sio̍k)
A-lú-mih (pîn-kim-sio̍k)
Ke-sò͘ (lūi-kim-sio̍k)
Lîn (to-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Liû-hông (to-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Iâm-sò͘ (siang-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Argon (hi-iú khì-thé)
Kalium (kiⁿ-kim-sio̍k)
Khā-lú-siúm (kiⁿ-thó͘ kim-sio̍k)
Scandium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Titanium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Vanadium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Chromium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Manganese (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Thih (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Cobalt (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Nickel (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Tâng (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
A-iân (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Gallium (pîn-kim-sio̍k)
Germanium (lūi-kim-sio̍k)
Phi-sò͘ (lūi-kim-sio̍k)
Selenium (to-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Chhàu-sò͘ (siang-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Krypton (hi-iú khì-thé)
Rubidium (kiⁿ-kim-sio̍k)
Strontium (kiⁿ-thó͘ kim-sio̍k)
Yttrium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Zirconium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Niobium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Molybdenum (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Technetium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Ruthenium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Rhodium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Palladium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Gîn (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Cadmium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Indium (pîn-kim-sio̍k)
Siah (pîn-kim-sio̍k)
Antimony (lūi-kim-sio̍k)
Tellurium (lūi-kim-sio̍k)
Ak-sò͘ (siang-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Xenon (hi-iú khì-thé)
Caesium (kiⁿ-kim-sio̍k)
Barium (kiⁿ-thó͘ kim-sio̍k)
Lanthanum (lanthanum-hē)
Cerium (lanthanum-hē)
Praseodymium (lanthanum-hē)
Neodymium (lanthanum-hē)
Promethium (lanthanum-hē)
Samarium (lanthanum-hē)
Europium (lanthanum-hē)
Gadolinium (lanthanum-hē)
Terbium (lanthanum-hē)
Dysprosium (lanthanum-hē)
Holmium (lanthanum-hē)
Erbium (lanthanum-hē)
Thulium (lanthanum-hē)
Ytterbium (lanthanum-hē)
Lutetium (lanthanum-hē)
Hafnium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Tantalum (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Wolfram (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Rhenium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Osmium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Iridium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Pe̍h-kim (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Kim (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Chúi-gîn (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Thallium (pîn-kim-sio̍k)
Iân (pîn-kim-sio̍k)
Bismuth (pîn-kim-sio̍k)
Polonium (pîn-kim-sio̍k)
Astatine (lūi-kim-sio̍k)
Radon (hi-iú khì-thé)
Francium (kiⁿ-kim-sio̍k)
Radium (kiⁿ-thó͘ kim-sio̍k)
Actinium (actinium-hē)
Thorium (actinium-hē)
Protactinium (actinium-hē)
Uranium (actinium-hē)
Neptunium (actinium-hē)
Plutonium (actinium-hē)
Americium (actinium-hē)
Curium (actinium-hē)
Berkelium (actinium-hē)
Californium (actinium-hē)
Einsteinium (actinium-hē)
Fermium (actinium-hē)
Mendelevium (actinium-hē)
Nobelium (actinium-hē)
Lawrencium (actinium-hē)
Rutherfordium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Dubnium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Seaborgium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Bohrium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Hassium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Meitnerium (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)
Darmstadtium (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)
Roentgenium (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)
Copernicium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Nihonium (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)
Flerovium (pîn-kim-sio̍k)
Moscovium (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)
Livermorium (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)
Tennessine (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)
Oganesson (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)
Sn

Pb

Fl
thalliumIânbismuth
Goân-chú-hoan 82
Goân-chú-liōng (±) 207.2(1)[1]
Goân-sò͘ lūi-pia̍t   āu-kòe-tō͘ kim-sio̍k
Cho̍k, hun-khu 14 cho̍k, p khu
Chiu-kî tē 6 chiu-kî
Tiān-chú pâi-lia̍t [Xe] 4f14 5d10 6s2 6p2
per shell 2, 8, 18, 32, 18, 4
Bu̍t-lí sèng-chit
Siòng kò͘-thé
Iûⁿ-tiám 600.61 K ​(327.46 °C, ​621.43 °F)
Hut-tiám 2022 K ​(1749 °C, ​3180 °F)
Bi̍t-tō͘  (sek-un) 11.34 g·cm−3
10.66 g·cm−3
Iûⁿ-hoà-jia̍t 4.77 kJ·mol−1
Cheng-hoat-jia̍t 179.5 kJ·mol−1
Jia̍t-iông-liōng 26.650 J·mol−1·K−1
cheng-khì-ap
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
tī T (K) 978 1088 1229 1412 1660 2027
Goân-chú sèng-chit
Sng-hòa-sò͘ 4, 3, 2, 1, −1, −2, −4 ​(an amphoteric oxide)
Tiān-hū-tō͘ Pauling scale: 1.87
Tiān-lī-lêng 1st: 715.6 kJ·mol−1
2nd: 1450.5 kJ·mol−1
3rd: 3081.5 kJ·mol−1
Goân-chú pòaⁿ-kèng empirical: 175 pm
Kiōng-kè pòaⁿ-kèng 146±5 pm
Van der Waals pòaⁿ-kèng 202 pm
Cha̍p-lio̍k
Chiⁿ-thé kò͘-chōface-centered cubic (fcc)
Face-centered cubic crystal structure for Iân
Siaⁿ-sok (sòe kùn-á) 1190 m·s−1 (at r.t.) (annealed)
Jia̍t-phòng-tiòng 28.9 µm·m−1·K−1 (at 25 °C)
Jia̍t-thoân-tō-lu̍t 35.3 W·m−1·K−1
Tiān-chó͘-lu̍t 208 nΩ·m (at 20 °C)
Chû-sèng diamagnetic
Young hē-sò͘ 16 GPa
Shear hē-sò͘ 5.6 GPa
Bulk hē-sò͘ 46 GPa
Poisson pí 0.44
Mohs ngē-tō͘ 1.5
Brinell ngē-tō͘ 38–50 MPa
CAS teng-kì pian-hō 7439-92-1
Le̍k-sú
Hoat-hiān Middle Easterns (7000 BCE)
Chòe ún-tēng ê tông-ūi-sò͘
Chú bûn-chiong: Iân ê tông-ūi-sò͘
iso NA half-life DM DE (MeV) DP
204Pb 1.4% >1.4×1017 y (α) 1.972 200Hg
205Pb syn 1.53×107 y ε 0.051 205Tl
206Pb 24.1% (α) 1.1366 202Hg
207Pb 22.1% (α) 0.3915 203Hg
208Pb 52.4% >2×1019 y (α) 0.5188 204Hg
210Pb trace 22.3 y α 3.792 206Hg
β 0.064 210Bi
Decay modes in parentheses are predicted, but have not yet been observed

Chham-khó

siu-kái