Hut-sò͘

(Tùi Fluorine choán--lâi)

Hut-sò͘ (弗素, Eng-gí: Fluorine), sī só·-ū í-keng chāi-iáⁿ ê goân-sò· lāi-té siāng-ū oa̍h-sèng--ê, só·-í tī tāi-chū-jiân i lóng-sī í hut-hòa-bu̍t (fluoride) ê hêng-thāi chûn-chāi. Hut-khì (氟氣, F2) ē chhim-se̍k po-lê kap chio̍h-eng, mā-ē tì-sú to-sò· ê kim-sio̍k sio--khí-lâi. Hut-khì kan-na ē-sái tû-chûn tiàm bó· chi̍t-chióng tâng kap ni-ké-luh ê ha̍p-kim chè-sêng ê iông-khì, sui-bóng i iah-sī ē kah chit-chióng ha̍p-kim choh-iōng, m̄-koh ē tī piáu-bīn hêng-sêng 1-têng pó-hō·-têng, hông-chí kim-sio̍k chìn-chi̍t-pō· koh sán-seng hoán-èng.

Hut-sò͘,  9F
Small sample of pale yellow liquid fluorine condensed in liquid nitrogen
Liquid fluorine at cryogenic temperatures
Ki-pún sèng-chit
Miâ, hû-hō hut-sò͘, F
Eng-bûn fluorine
Tông-sò͘-thé alpha, beta
Gōa-hêng gas: very pale yellow
liquid: bright yellow
solid: alpha is opaque, beta is transparent
Hut-sò͘ tī chiu-kî-piáu lāi ê ūi-tì
Chúi-sò͘ (siang-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Helium (hi-iú khì-thé)
Lithium (kiⁿ-kim-sio̍k)
Beryllium (kiⁿ-thó͘ kim-sio̍k)
Phêng-sò͘ (lūi-kim-sio̍k)
Thoàⁿ-sò͘ (to-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Chek-sò͘ (siang-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Sng-sò͘ (siang-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Hut-sò͘ (siang-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Ne-óng (hi-iú khì-thé)
Natrium (kiⁿ-kim-sio̍k)
Magnesium (kiⁿ-thó͘ kim-sio̍k)
A-lú-mih (pîn-kim-sio̍k)
Ke-sò͘ (lūi-kim-sio̍k)
Lîn (to-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Liû-hông (to-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Iâm-sò͘ (siang-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Argon (hi-iú khì-thé)
Kalium (kiⁿ-kim-sio̍k)
Khā-lú-siúm (kiⁿ-thó͘ kim-sio̍k)
Scandium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Titanium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Vanadium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Chromium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Manganese (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Thih (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Cobalt (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Nickel (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Tâng (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
A-iân (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Gallium (pîn-kim-sio̍k)
Germanium (lūi-kim-sio̍k)
Phi-sò͘ (lūi-kim-sio̍k)
Selenium (to-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Chhàu-sò͘ (siang-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Krypton (hi-iú khì-thé)
Rubidium (kiⁿ-kim-sio̍k)
Strontium (kiⁿ-thó͘ kim-sio̍k)
Yttrium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Zirconium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Niobium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Molybdenum (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Technetium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Ruthenium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Rhodium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Palladium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Gîn (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Cadmium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Indium (pîn-kim-sio̍k)
Siah (pîn-kim-sio̍k)
Antimony (lūi-kim-sio̍k)
Tellurium (lūi-kim-sio̍k)
Ak-sò͘ (siang-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Xenon (hi-iú khì-thé)
Caesium (kiⁿ-kim-sio̍k)
Barium (kiⁿ-thó͘ kim-sio̍k)
Lanthanum (lanthanum-hē)
Cerium (lanthanum-hē)
Praseodymium (lanthanum-hē)
Neodymium (lanthanum-hē)
Promethium (lanthanum-hē)
Samarium (lanthanum-hē)
Europium (lanthanum-hē)
Gadolinium (lanthanum-hē)
Terbium (lanthanum-hē)
Dysprosium (lanthanum-hē)
Holmium (lanthanum-hē)
Erbium (lanthanum-hē)
Thulium (lanthanum-hē)
Ytterbium (lanthanum-hē)
Lutetium (lanthanum-hē)
Hafnium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Tantalum (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Wolfram (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Rhenium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Osmium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Iridium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Pe̍h-kim (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Kim (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Chúi-gîn (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Thallium (pîn-kim-sio̍k)
Iân (pîn-kim-sio̍k)
Bismuth (pîn-kim-sio̍k)
Polonium (pîn-kim-sio̍k)
Astatine (lūi-kim-sio̍k)
Radon (hi-iú khì-thé)
Francium (kiⁿ-kim-sio̍k)
Radium (kiⁿ-thó͘ kim-sio̍k)
Actinium (actinium-hē)
Thorium (actinium-hē)
Protactinium (actinium-hē)
Uranium (actinium-hē)
Neptunium (actinium-hē)
Plutonium (actinium-hē)
Americium (actinium-hē)
Curium (actinium-hē)
Berkelium (actinium-hē)
Californium (actinium-hē)
Einsteinium (actinium-hē)
Fermium (actinium-hē)
Mendelevium (actinium-hē)
Nobelium (actinium-hē)
Lawrencium (actinium-hē)
Rutherfordium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Dubnium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Seaborgium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Bohrium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Hassium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Meitnerium (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)
Darmstadtium (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)
Roentgenium (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)
Copernicium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Nihonium (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)
Flerovium (pîn-kim-sio̍k)
Moscovium (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)
Livermorium (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)
Tennessine (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)
Oganesson (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)


F

Cl
sng-sò͘hut-sò͘ne-óng
Goân-chú-hoan 9
Goân-chú-liōng (±) 18.998403163(6)[1]
Goân-sò͘ lūi-pia̍t   siang-goân-chú hui-kim-sio̍k
Cho̍k, hun-khu 17 cho̍k, p khu
Chiu-kî tē 2 chiu-kî
Tiān-chú pâi-lia̍t [He] 2s2 2p5[2]
per shell 2, 7
Bu̍t-lí sèng-chit
Siòng khì-thé
Iûⁿ-tiám 53.48 K ​(−219.67 °C, ​−363.41 °F)[3]
Hut-tiám 85.03 K ​(−188.11 °C, ​−306.60 °F)[3]
Bi̍t-tō͘ at stp (0 °C and 101.325 kPa) 1.696 g·L−1[4]
1.505 g·cm−3[5]
Sam-siòng-tiám 53.48 K, ​90 kPa[3]
Lîm-kài-tiám 144.41 K, 5.1724 MPa[3]
Cheng-hoat-jia̍t 6.51 kJ·mol−1[4]
Jia̍t-iông-liōng Cp: 31 J·mol−1·K−1[5] (at 21.1 °C)
Cv: 23 J·mol−1·K−1[5] (at 21.1 °C)
cheng-khì-ap
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
tī T (K) 38 44 50 58 69 85
Goân-chú sèng-chit
Sng-hòa-sò͘ −1 ​(oxidizes oxygen)
Tiān-hū-tō͘ Pauling scale: 3.98[2]
Tiān-lī-lêng 1st: 1681 kJ·mol−1
2nd: 3374 kJ·mol−1
3rd: 6147 kJ·mol−1
(more)[6]
Kiōng-kè pòaⁿ-kèng 64 pm[7]
Van der Waals pòaⁿ-kèng 135 pm[8]
Cha̍p-lio̍k
Chiⁿ-thé kò͘-chōcubic
Cubic crystal structure for hut-sò͘
Jia̍t-thoân-tō-lu̍t 0.02591 W·m−1·K−1[9]
Chû-sèng diamagnetic (−1.2×10−4)[10][11]
CAS teng-kì pian-hō 7782-41-4[2]
Le̍k-sú
Hō-miâ after the mineral fluorite, itself named after Latin fluo (to flow, in smelting)
Hoat-hiān André-Marie Ampère (1810)
Siōng chá hû-lî Henri Moissan[2] (June 26, 1886)
 hō-miâ Humphry Davy
Chòe ún-tēng ê tông-ūi-sò͘
Chú bûn-chiong: hut-sò͘ ê tông-ūi-sò͘
iso NA half-life DM DE (MeV) DP
18F trace 109.77 min β+ (96.9%) 0.634 18O
ε (3.1%) 1.656 18O
19F 100% 19F is stable with 10 neutrons

Hoà-ha̍p-bu̍t

siu-kái

Hut-sò͘ kóng-hoàn hun-pò͘ tī chū-jiân-kài, tē-khak ū 0.032% (320 ppm) sī i lâi cho͘-sêng. Hut-sò͘ kah kim-sio̍k hêng-sêng hòa-ha̍p-bu̍t, chia-ê hut-hòa-bu̍t tāi-pō͘-hūn ē iôⁿ tī chúi--nih, m̄-koh a-lú-mih, iân, khó͘-thó͘, Khā-lú-siúm téng ê hut-hòa-bu̍t tio̍h sio̍k-î bē iôⁿ he̍k pháiⁿ iôⁿ î chúi.

Êng-chio̍h (螢石, fluorite) he̍k hut-hoà khā-lú-siúm (fluorspar, CaF2) sī chú-iàu hâm hut-sò͘ ê khòng-bu̍t, kî-tiong hut-sò͘ tāi-iok chiàm 48.8%, ah peng-cheng-chio̍h (冰晶石, cryolite) he̍k hexafluoroaluminate-sng natrium (Sodium hexafluoroaluminate, Na3AlF6) sī khah-chió khòaⁿ--kìⁿ ê hâm-hut khòng-bu̍t, khiok-sī lī kang-gia̍p lāi-té pit-iàu ê goân-bu̍t-liāu.

Hut-sò͘-lîn-hoe-chio̍h (弗素燐灰石, fluorapatite, Ca10[PO4]F2) sī lîn-sng-chio̍h ê chú-iàu sêng-hun, sī lîn-pûi ê goân-bu̍t-liāu, kî-tiong hut-sò͘ chiàm 3.8%.

In-ūi hut-sò͘ phó͘-phiàn chûn-chāi tī tē-khak, tē-kiû siōng só͘-ū hêng-sek ê chúi lóng-ū bô-kâng lông-tō͘ ê fluorine. Hut-sò͘ tī ím-iōng-chúi ê lông-tō͘, tī Bí-kok sī khah-chió î 0.1 ppm kàu 16 ppm, tī Eng-kok sī khah-chió î 0.1 ppm kàu 5.8 ppm, ah tī Hui-chiu bó͘ chi̍t-kóa só͘-chāi sīm-chì ē koân kàu 95 ppm. Tī hái-chúi--nih hut-sò͘ ê lông-tō͘ sī 0.8 ppm kàu 1.4 ppm.

Chham-khó

siu-kái